Ðặc sắc Quần thể danh thắng Tràng An

Một góc Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An. Ảnh: ÐÀO MINH TIẾN

Ðiểm đến du lịch hấp dẫn

Quần thể danh thắng Tràng An (Ninh Bình) được Chính phủ phê duyệt quy hoạch bảo tồn, tôn tạo với diện tích khá lớn bao gồm: Núi chùa Bái Ðính - Cố đô Hoa Lư - Khu du lịch sinh thái Tràng An. Trước khi Tràng An được UNESCO công nhận là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới, cả vùng đất này là ruộng nước sình lầy "chiêm khê, mùa thối", xen kẽ là những dải đồi trọc, núi đá, một thời được mệnh danh là vùng đất "bốn B" (buồn, bực, bụi, bẩn), vì nghề chính của người dân là phá núi lấy đá đốt vôi làm vật liệu xây dựng. Ðược sự chấp thuận của Thủ tướng Chính phủ, lãnh đạo tỉnh Ninh Bình và Giáo hội Phật giáo Việt Nam (GHPGVN) và doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường tập trung mọi nguồn lực đầu tư xây dựng Quần thể danh thắng Tràng An.

Với diện tích 12.254 ha, Quần thể danh thắng Tràng An bao gồm nhiều di tích lịch sử, danh lam thắng cảnh được nhận diện. Ðó là 29 di tích lịch sử cấp tỉnh, 20 di tích cấp quốc gia, tiêu biểu là: Khu du lịch sinh thái Tràng An; Khu di tích lịch sử và kiến trúc nghệ thuật Cố đô Hoa Lư; Tam Cốc - Bích Ðộng. Hàng nghìn héc-ta rừng đặc dụng xanh ngút ngàn, hút hồn du khách thập phương tìm đến du lịch tâm linh tại Ninh Bình, nhất là từ khi UNESCO công nhận Quần thể danh thắng Tràng An là Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới.

Bằng sự hợp tác công - tư hiệu quả giữa tỉnh Ninh Bình, GHPGVN và doanh nghiệp xây dựng Xuân Trường, nhiều công trình kiến trúc tâm linh khác tại khu núi chùa Bái Ðính đã được đưa vào khai thác, phục vụ phát triển du lịch của tỉnh như: Ðiện Tam Thế, điện Giáo Chủ, điện Quan Thế Âm… Trong đó, Tháp Báo Thiên tượng Phật bằng đồng nguyên chất dát vàng và hành lang tượng La Hán thể hiện triết lý đạo Phật đã đạt nhiều kỷ lục của Việt Nam và Ðông - Nam Á. Thượng tọa Thích Minh Quang, Phó Ban Trị sự GHPGVN tỉnh Ninh Bình, cho biết: "Chùa Bái Ðính đạt nhiều kỷ lục là do những đóng góp về trí tuệ, tinh thần, "đóng bè, xếp tập vật chất" của hàng chục nghìn tín đồ, phật tử thập phương. Ðây là cơ sở tự viện thuộc GHPGVN quản lý, được xây dựng trên tinh thần hợp tác công - tư. Chỉ đạo xây dựng là Hòa thượng Thích Thanh Tứ, trụ trì đầu tiên ở chùa Bái Ðính, đã viên tịch. Hiện nay, GHPGVN cử Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu, Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự GHPGVN tiếp tục trụ trì".

Tên chùa Bái Ðính mang ý nghĩa là hướng về núi Ðính vượng khí. Ðây là nơi triều đại nhà Ðinh, nhà nước phong kiến tập quyền đầu tiên ở nước ta lập đàn tế trời cầu quốc thái dân an, mưa thuận gió hòa; là nơi đại quân Hoàng đế Quang Trung tế cờ trước khi tiến ra Thăng Long, đại phá quân Thanh xâm lược. Ðây còn là nơi lưu giữ nhiều nét văn hóa tín ngưỡng: Tục thờ thần Cao Sơn có công hộ nước, giúp dân; thờ Thiền sư Nguyễn Minh Không. Hằng năm chùa Bái Ðính thu hút hàng triệu lượt khách du lịch trong nước và quốc tế; hàng nghìn tăng ni, phật tử hành hương từ mọi miền đến tu tập, gìn giữ những giá trị văn hóa tâm linh của Phật giáo Việt Nam luôn đồng hành với những thăng trầm lịch sử dân tộc. Hàng chục nghìn học sinh, sinh viên tham gia các khóa tu mùa hè; riêng hè năm 2019, có 3.500 em đã được học tập nghi lễ Phật giáo Việt Nam, tham gia cầu nguyện "Quốc thái dân an, tri ân các anh hùng liệt sĩ".

Những năm gần đây, du lịch văn hóa tâm linh của tỉnh Ninh Bình có thêm bước tiến mới, lượng khách du lịch tăng bình quân 12,5%/ năm, doanh thu du lịch năm 2018 đạt hơn 3.213 tỷ đồng. Năm 2019, tỉnh phấn đấu đón 7,5 triệu lượt khách trong nước, quốc tế. Du lịch đã mang lại công ăn việc làm cho hàng chục nghìn người dân, giúp họ cải thiện và nâng cao đời sống.

Sẵn sàng chào đón năm du lịch quốc gia 2020

Ninh Bình đã tổ chức thành công các sự kiện lớn: Ðại lễ Phật đản Liên hợp quốc (Vesak) năm 2008; Lễ rước ngọc xá lợi từ Ấn Ðộ về chùa Bái Ðính; Ðại lễ Vesak lần thứ hai năm 2014, đón tiếp 1.500 đại biểu quốc tế đến từ 97 quốc gia, vùng lãnh thổ và hàng chục đoàn nghệ thuật các nước ASEAN cùng hàng nghìn tăng ni, phật tử. Ðây là điểm du lịch được tạp chí du lịch Insider của Mỹ bình chọn đứng đầu tốp 10 điểm du lịch hấp dẫn nhất thế giới trong năm 2018. Ðó là niềm tự hào và vinh dự lớn đối với tỉnh Ninh Bình, tạo thêm động lực để tỉnh phát triển du lịch văn hóa tâm linh theo hướng liên kết vùng với điểm đầu là Tràng An - Bái Ðính - Vân Long (Ninh Bình) - Ðồng Tâm (Hòa Bình) - Tam Chúc (Hà Nam) - Hương Sơn (Hà Nội). Khi trục liên kết này hoạt động sẽ thúc đẩy kết nối, phát triển du lịch tâm linh khu vực đồng bằng sông Hồng. Ông Phạm Văn Hà, Chủ tịch UBND xã Gia Sinh, huyện Gia Viễn, cho biết: Xã có hơn 2.000 lao động tham gia dịch vụ du lịch, bình quân thu nhập đạt từ 5 đến 7 triệu đồng/người/tháng. Gia Sinh là xã nghèo nhất huyện Gia Viễn (Ninh Bình), nhưng đến nay, nhiều hộ trong xã chuyển sang kinh doanh mô hình du lịch tại gia đình (homestay), có thu nhập cao như hộ anh Nguyễn Văn Thành ở xóm 4, anh Nguyễn Trọng Trinh ở xóm 5... Tỷ trọng cơ cấu du lịch, ngành nghề của xã tăng 85%, nông nghiệp giảm còn 15%. Ông Nguyễn Ðức Lợi, Chủ tịch UBND xã Trường Yên, huyện Hoa Lư (Ninh Bình) cho biết: "Hiếm có nơi nào trời đất giao hòa, linh khí hội tụ, môi trường "xanh, sạch, đẹp" như Quần thể danh thắng Tràng An. Xã có hơn 2.300 lao động tham gia làm dịch vụ du lịch. Người dân địa phương mong muốn tỉnh Ninh Bình tiếp tục phát huy tinh thần hợp tác công - tư, đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình tâm linh như: Ðàn kính thiên, chùa vàng, chùa bạc, hồ núi cá voi; công viên cây xanh, quảng trường Ðinh Tiên Hoàng để sẵn sàng chào đón "Năm du lịch quốc gia 2020" được tổ chức tại Ninh Bình, góp phần làm gia tăng lợi ích kinh tế - tinh thần cho người dân địa phương".

Năm du lịch quốc gia 2020 là sự kiện tiêu biểu ở Ninh Bình, là cơ hội quảng bá Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Tràng An, các giá trị văn hóa vật thể, phi vật thể, tài nguyên và các sản phẩm du lịch đặc sắc của địa phương. Tỉnh Ninh Bình cần tăng cường xã hội hóa đầu tư đồng bộ kết cấu hạ tầng, cơ sở vật chất kỹ thuật tại các khu điểm du lịch, cải thiện nâng cao chất lượng dịch vụ du lịch; hình thành các sản phẩm du lịch đặc thù; liên kết phát triển du lịch với các địa phương trong cả nước để khai thác có hiệu quả du lịch tâm linh, văn hóa, tín ngưỡng.

Di sản văn hóa và thiên nhiên thế giới Quần thể danh thắng Tràng An được UNESCO công nhận đã góp phần bảo vệ hàng nghìn héc-ta rừng, núi đá có cây. Trong đó có hàng trăm héc-ta rừng do chủ đầu tư trồng mới bảo vệ môi trường, trở thành "lá phổi" của TP Ninh Bình.

LÊ HỒNG