AFCE 2025: Phát triển văn hóa và giáo dục trong kỉ nguyên số

Tiếp nối thành công của Diễn đàn Văn hóa và Giáo dục mùa thu lần thứ Nhất được tổ chức năm 2024, Trường Đại học Thủ đô Hà Nội tổ chức Hội thảo khoa học quốc tế Diễn đàn Văn hóa và Giáo dục mùa thu lần thứ Hai (AFCE 2025) vào ngày 8/11/2025 với chủ đề “Phát triển văn hóa và giáo dục trong kỉ nguyên số”.

Sự kiện được tổ chức nhằm tạo không gian học thuật và đối thoại quốc tế về vai trò của văn hóa và giáo dục trong thời đại số, đồng thời chia sẻ kết quả nghiên cứu, mô hình và giải pháp sáng tạo trong lĩnh vực giáo dục, văn hóa và công nghệ. Đây cũng là dịp để các nhà quản lý, học giả, giảng viên, sinh viên cùng trao đổi, gắn kết nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo trong hệ sinh thái giáo dục, văn hóa Việt Nam và thế giới.

Thu hút đội ngũ chuyên gia, nhà khoa học uy tín trong nước và quốc tế

Hội thảo có sự quy tụ của nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, các nhà quản lý, giảng viên, giáo viên, sinh viên đến từ nhiều cơ sở giáo dục, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế. Bên cạnh đó, chương trình cũng có sự hiện diện của các cơ quan văn hóa, giáo dục, doanh nghiệp công nghệ và các tổ chức xã hội quan tâm tới chủ đề này.

Hội thảo có sự quy tụ của nhiều chuyên gia, nhà khoa học trong và ngoài nước, các nhà quản lý, giảng viên, giáo viên, sinh viên đến từ nhiều cơ sở giáo dục, viện nghiên cứu và tổ chức quốc tế. Ảnh: Diệu Dương.

Tới tham dự hội thảo, về phía các chuyên gia, nhà khoa học, báo cáo viên, đại biểu quốc tế và trong nước, có Giáo sư, Tiến sĩ Detlef Briesen - Đại học Justus-Liebig, Cố vấn về Giáo dục Đại học Việt Nam, Trường Đại học Khoa học Xã hội và Nhân văn, Đại học Quốc gia Hà Nội; Giáo sư, Tiến sĩ Yoshiteru Nakamori - Trường Khoa học Tri thức, Viện Khoa học và Công nghệ Tiên tiến Nhật Bản; Giáo sư, Tiến sĩ Jason Turner - Đại học Công nghệ và Đổi mới Châu Á Thái Bình Dương; bà Tara O’Connell - Trưởng Chương trình Giáo dục, UNICEF Việt Nam; Tiến sĩ Bounpone Keophengla - Bí thư thứ hai, Phó trưởng Phòng Giáo dục và Văn hóa, Đại sứ quán Lào; đại diện của Đại sứ quán Philippines tại Việt Nam; Giáo sư, Tiến sĩ khoa học Hồ Tú Bảo - Viện Nghiên cứu cao cấp về Toán, thành viên Hội đồng tư vấn quốc gia về Khoa học, Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số; Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo nhân dân Nguyễn Quang Ngọc - Phó Chủ tịch Hội Khoa học lịch sử Việt Nam; Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Hoàng Yến - Trường Đại học Thủ đô Hà Nội; Giáo sư, Tiến sĩ Từ Thị Loan - Viện Văn hóa, Nghệ thuật, Thể thao và Du lịch Việt Nam; Giáo sư, Tiến sĩ Lê Phương Nga - Trường Đại học Sư phạm Hà Nội.

Về phía Bộ Giáo dục và Đào tạo, các sở ban ngành, cơ quan trực thuộc thành phố Hà Nội, có Tiến sĩ Hồ Vĩnh Thắng - Vụ Giáo dục phổ thông, Bộ Giáo dục và Đào tạo; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Bùi Tất Thắng - nguyên Viện trưởng Viện Chiến lược phát triển, Bộ Kế hoạch và Đầu tư; cùng đại diện nhiều phòng văn xã, đại diện trường tiểu học, trung học cơ sở, trung học phổ thông trên địa bàn thành phố Hà Nội.

Về phía các trường đại học, cao đẳng, có sự tham dự của Tiến sĩ Nguyễn Thế Hùng - Phó Giám đốc Học viện Chính sách và Phát triển; Tiến sĩ Nguyễn Hữu Toàn - Ủy viên Ban Thường vụ, Phó Chủ tịch Hội đồng trường, Trường Đại học Sư phạm, Đại học Huế; Tiến sĩ Vũ Tiến Dũng - Hiệu trưởng Trường Cao đẳng Nghệ thuật Hà Nội; cùng các lãnh đạo của Trường Đại học Tân Trào, Trường Đại học Sư phạm Thành phố Hồ Chí Minh, Trường Cao đẳng Cộng đồng Hà Tây;...

Về phía Trường Đại học Thủ đô Hà Nội, có Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Anh Tuấn - Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch Hội đồng trường; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường - Hiệu trưởng Nhà trường; Tiến sĩ Bùi Quốc Hoàn - Phó Hiệu trưởng Nhà trường; Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Văn Tuân - Phó Hiệu trưởng Nhà trường; cùng lãnh đạo các đơn vị và cán bộ, giảng viên, sinh viên Trường Đại học Thủ đô Hà Nội.

Hội thảo là cơ hội để các nhà quản lý, học giả, giảng viên, sinh viên cùng trao đổi, gắn kết nhằm thúc đẩy sự phát triển bền vững và đổi mới sáng tạo trong hệ sinh thái giáo dục, văn hóa Việt Nam. Ảnh: Diệu Dương.

Có thể nói, AFCE 2025 là diễn đàn học thuật quốc tế uy tín, góp phần xây dựng cầu nối giữa nghiên cứu, quản lý và thực tiễn, đồng thời mở ra tầm nhìn chiến lược cho việc phát triển văn hóa và giáo dục Việt Nam trong thời đại số. Những kết quả nghiên cứu và khuyến nghị tại Hội thảo là nguồn tư liệu quý phục vụ hoạch định chính sách, định hướng chiến lược cho chuyển đổi số trong giáo dục và văn hóa, chuẩn bị hành trang cho thế hệ tương lai sáng tạo, hội nhập và nhân văn.

Diễn đàn là bức tranh tổng thể về sự giao thoa giữa văn hóa - giáo dục trong kỷ nguyên số

Với mục tiêu phát triển văn hóa trên nền tảng ứng dụng công nghệ, đồng thời thúc đẩy giáo dục sáng tạo bền vững, phát biểu khai mạc và đề dẫn hội thảo, Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường - Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội bày tỏ tin tưởng rằng những kết quả nghiên cứu, kinh nghiệm quý báu và các đề xuất được trình bày trong Hội thảo khoa học quốc tế Diễn đàn Văn hóa và Giáo dục mùa thu lần thứ Hai là bước đệm vững chắc để Việt Nam bứt phá trên hành trình chuyển đổi số nền văn hóa và giáo dục, chuẩn bị hành trang cho thế hệ tương lai vững bước hội nhập và vươn lên mạnh mẽ.

"Trong kỉ nguyên số, sự giao thoa giữa văn hóa và giáo dục không còn là một khía cạnh riêng lẻ mà đã trở thành động lực cốt lõi của sự phát triển xã hội. Công nghệ số mở ra vô vàn khả năng mới cho sáng tạo, lan tỏa tri thức và kết nối con người ở mọi miền đất nước và trên toàn thế giới. Song song đó, những thách thức về bảo tồn bản sắc, khả năng thích ứng với biến đổi nhanh chóng của thị trường lao động và hệ thống giáo dục đòi hỏi cách nhìn nhận toàn diện và hành động đồng bộ giữa các cấp, ngành và cộng đồng", Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường nhấn mạnh.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Đỗ Hồng Cường - Hiệu trưởng Trường Đại học Thủ đô Hà Nội phát biểu khai mạc và đề dẫn hội thảo. Ảnh: Diệu Dương.

Hội thảo đã nhận được 222 bài viết chất lượng từ các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý, giảng viên, giáo viên, học viên, sinh viên trong nước và quốc tế, thể hiện sự quan tâm sâu sắc và cam kết mạnh mẽ đối với sự phát triển của văn hóa và giáo dục sáng tạo trong kỷ nguyên số. Sau quá trình phản biện và biên tập nghiêm túc, Ban Tổ chức đã tuyển chọn 153 bài viết xuất sắc nhất để đưa vào Kỷ yếu. Đặc biệt, chương trình hội thảo có cấu trúc gồm 3 phần chính được đưa ra thảo luận, phản ánh đầy đủ các chủ đề trọng tâm của diễn đàn.

Cụ thể, thứ nhất, về giáo dục sáng tạo và phát triển bền vững trong kỷ nguyên số, phần này bao gồm các nghiên cứu từ lý luận đến thực tiễn với các mô hình và giải pháp phát triển giáo dục sáng tạo được trình bày dưới nhiều phương pháp tiếp cận, từ đổi mới phương pháp dạy học đến thiết kế chương trình học nhằm thúc đẩy tư duy sáng tạo và khả năng thích ứng với thay đổi trong kỉ nguyên số.

Nghiên cứu thực tiễn được triển khai ở nhiều cấp học từ đại học, đào tạo nghề, cấp trung học phổ thông, trung học cơ sở, tiểu học, mầm non và giáo dục đặc biệt. Đồng thời, các bài viết về giáo dục phát triển bền vững đề cập tới lý luận nền tảng, thực tiễn triển khai và mô hình hoạt động cũng như các giải pháp giáo dục bền vững, nhằm hình thành các thế hệ có nhận thức và hành động vì mục tiêu môi trường, xã hội và kinh tế lâu dài. Điểm nổi bật là sự kết nối chặt chẽ giữa giáo dục sáng tạo và phát triển bền vững, thể hiện qua các nguyên lý chung, phương pháp giảng dạy hiện đại và yếu tố văn hóa dẫn dắt sự đổi mới trong bối cảnh chuyển đổi số.

Chương trình hội thảo có cấu trúc gồm 3 phần chính được đưa ra thảo luận, phản ánh đầy đủ các chủ đề trọng tâm của diễn đàn. Ảnh: Diệu Dương.

Thứ hai, về bản sắc văn hóa trong kỷ nguyên số, các nghiên cứu xoay quanh luận giải về bản sắc văn hóa, tác động của kỷ nguyên số, cách nhận diện và biểu hiện bản sắc văn hóa trong môi trường số. Các bài viết phân tích vai trò của công nghệ trong gìn giữ và quảng bá bản sắc văn hóa, cũng như nhấn mạnh tầm quan trọng của gắn kết cộng đồng để phát triển một cách bền vững.

Thông qua các minh họa về lưu trữ di sản, số hóa và các nền tảng kỹ thuật số, các bài viết đề xuất cách thức bảo tồn di sản văn hóa, mở rộng sự tham gia của cộng đồng trong quá trình phát triển và lan tỏa bản sắc văn hóa địa phương và toàn cầu. Nghiên cứu trường hợp về giữ gìn bản sắc văn hóa Việt Nam trong kỉ nguyên số được thể hiện khá toàn diện qua nghiên cứu di sản văn hóa vật thể và phi vật thể như kiến trúc, lễ hội, nghệ thuật truyền thống, ca dao, dân ca, làng nghề,…

Thứ ba, về công nghệ số trong bảo tồn, phát triển văn hóa và giáo dục, nội dung tập trung vào vai trò then chốt của công nghệ số trong ba lĩnh vực: bảo tồn, phát triển văn hóa và giáo dục. Trong bảo tồn, công nghệ số được xem như công cụ mạnh mẽ để số hóa di sản, phân tích phục hồi và bảo quản giá trị văn hóa, đồng thời mở rộng cơ hội quảng bá và tiếp cận đến nhiều cộng đồng khác nhau.

Hội thảo ghi nhận những kết quả nghiên cứu của các học giả trong nước và quốc tế về văn hóa và giáo dục trong kỷ nguyên số. Ảnh: Diệu Dương.

Trong phát triển văn hóa, các giải pháp số hóa và nền tảng kỹ thuật số thúc đẩy sự đa dạng và sức sống của giá trị truyền thống, tạo điều kiện cho sự tham gia của cộng đồng ở mức độ sâu và rộng hơn. Trong giáo dục, công nghệ số được ứng dụng để cá nhân hóa quá trình học tập, phát triển nội dung giáo dục và các công cụ công nghệ giáo dục, từ đó nâng cao chất lượng, tính linh hoạt và tính sáng tạo của giáo dục. Các nghiên cứu nhấn mạnh mối liên hệ giữa công nghệ và văn hóa, nhận định số hóa không chỉ là công cụ lưu trữ hay trình diễn, mà còn là môi trường thúc đẩy tư duy sáng tạo, kết nối tri thức và lan tỏa giá trị văn hóa một cách bền vững.

Trên cơ sở đó, các tác giả khuyến nghị tăng cường sự hợp tác giữa cơ sở giáo dục, cơ quan nghiên cứu, cơ quan quản lý và cộng đồng để đảm bảo sự phát triển đồng bộ giữa công nghệ, văn hóa và giáo dục, đồng thời chú ý tới các vấn đề đạo đức, bảo mật dữ liệu và quyền sở hữu trí tuệ khi triển khai các giải pháp số hóa và ứng dụng trí tuệ nhân tạo.

Tất cả bài viết tham gia hội thảo AFCE 2025 đã làm nổi bật một bức tranh tổng thể về cách mà văn hóa, giáo dục và công nghệ, đặc biệt là trí tuệ nhân tạo – công cụ có thể giúp bảo tồn, làm phong phú bản sắc văn hóa và thúc đẩy các phương thức giảng dạy, học tập sáng tạo nhằm đáp ứng nhu cầu và thách thức của xã hội số hóa hiện đại.

Hội thảo ghi nhận những kết quả nghiên cứu của các học giả trong nước và quốc tế về văn hóa và giáo dục trong kỷ nguyên số, từ đó làm cầu nối giữa các nhà nghiên cứu, giảng viên, nhà quản lý và nhà hoạch định chính sách. Tại đây, các mô hình và kết quả nghiên cứu tiêu biểu không chỉ xem xét mà còn tìm kiếm nguyên lý chung, các phương pháp giảng dạy đổi mới và những yếu tố văn hóa dẫn dắt sự sáng tạo trong kỉ nguyên số.

Lưu Diễm