Ai bồi thường cho cha mẹ nạn nhân?

Như đã thông tin, sáng 26-5, cây phượng lâu năm tại khuôn viên trường THCS Bạch Đằng (phường 14, quận 3, TP HCM) bật gốc đè nhiều học sinh đang vào lớp. Vụ việc khiến em N.T.K (12 tuổi) tử nạn. Ngoài ra, sự cố còn khiến 14 học sinh khác bị thương, 3 học sinh trầy xước nhẹ. GĐ Trung tâm 115 TP HCM Nguyễn Duy Long cho biết, có 3 học sinh bị thương nặng được phẫu thuật xong, sức khỏe đã ổn định.

Dưới góc độ pháp lý, luật sư Phạm Quang Xá (Cty Luật XTVN, Đoàn luật sư TP Hà Nội) cho biết, đây là sự việc hết sức đau lòng và hậu quả cây phượng vĩ đổ gây thiệt hại về tính mạng, sức khỏe cho học sinh trong giờ nghỉ giải lao là điều không ai mong muốn. Việc xác định chủ sở hữu cây phượng bị ngã, gãy đổ gây hậu quả chết người sẽ phát sinh trách nhiệm bồi thường theo điều Điều 590, Điều 591 Bộ luật Dân sự 2015. Theo đó, “Người bị thiệt hại và người có trách nhiệm bồi thường có thể thỏa thuận với nhau về việc bồi thường. Trong trường hợp không thỏa thuận được thì bên bị thiệt hại có thể khởi kiện ra tòa án để yêu cầu bồi thường theo quy định tại Bộ luật Dân sự”.

Luật sư Phạm Quang Xá (Cty Luật XTVN, Đoàn luật sư TP Hà Nội). Ảnh: Q.Doanh

Theo luật sư Phạm Quang Xá, tại Điều 604 Bộ luật Dân sự 2015 quy định về bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra, có nhắc đến việc “Chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý cây xanh phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra”.Tuy nhiên, pháp luật cũng quy định rằng, người bị thiệt hại sẽ không được bồi thường nếu sự cố xảy ra do lỗi của người bị thiệt hại hoặc do sự kiện bất khả kháng căn cứ theo Điều 584 Bộ luật Dân sự .

Để xác định việc gãy đổ cây gây chết người như trên có thuộc trường hợp bất khả kháng hay không (thời điểm xảy ra sự cố có mưa to, gió lớn hay không), cần phải xác định xem người có trách nhiệm quản lý trông coi cây xanh đã áp dụng mọi biện pháp khắc phục phù hợp hay chưa (như có biện pháp cắt nhánh, tỉa cây trước khi có dự báo mưa bão, hạ những canh cây khô, hư hỏng, sâu có dấu hiệu hư hỏng thậm chí gãy đổ…). Đặc biệt, trường hợp đã thực hiện các biện pháp khắc phục phù hợp nhưng vẫn có thiệt hại xảy ra thì có thể coi đó là sự kiện bất khả kháng. Do đó trường hợp cá nhân, tổ chức có trách nhiệm quản lý trông coi cây xanh chưa áp dụng mọi biện pháp cần thiết để ngăn chặn thì không được xem là do bất khả kháng.

Theo luật sư Phạm Quang Xá: “Khoản 1 Điều 156 Bộ luật Dân sự 2015, sự kiện bất khả kháng là những sự kiện xảy ra ngoài ý chí của con người khiến chúng ta không thể lường trước và khắc phục được mặc dù đã áp dụng các biện pháp cần thiết, khả năng cho phép”. Theo đó, những hiện tượng thiên tai như mưa, lũ, hỏa hoạn, bão... là sự kiện bất khả kháng. Điều này được áp dụng thống nhất trong thực tiễn.

Nếu vì thiên tai thì thuộc trường hợp bất khả kháng nên không bồi thường theo Điều 584 Bộ luật Dân sự năm 2015 quy định về căn cứ phát sinh trách nhiệm bồi thường thiệt hại, như sau: Người gây thiệt hại không phải chịu trách nhiệm bồi thường thiệt hại trong trường hợp thiệt hại phát sinh là do sự kiện bất khả kháng hoặc hoàn toàn do lỗi của bên bị thiệt hại, trừ trường hợp có thỏa thuận khác hoặc luật có quy định khác. Nếu không thuộc trường hợp bất khả kháng thì trường phải chịu trách nhiệm theo Điều 604 Bộ Luật dân sự năm 2015 quy định về “bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra”. Theo đó, chủ sở hữu, người chiếm hữu, người được giao quản lý cây xanh phải bồi thường thiệt hại do cây cối gây ra.

Trường hợp 2 còn có thể bị xử lý hình sự về tội thiếu trách nhiệm gây hậu quả nghiêm trọng quy định tại Điều 360 Bộ Luật hình sự 2015 (có hiệu lực ngày 1-1-2018), được sửa đổi bởi khoản 128 Điều 1 Luật sửa đổi Bộ luật Hình sự 2017. Cụ thể, người nào có chức vụ, quyền hạn vì thiếu trách nhiệm mà không thực hiện hoặc thực hiện không đúng nhiệm vụ được giao thuộc một trong các trường hợp sau đây, nếu không thuộc trường hợp quy định tại các Điều 179, 308 và 376 của Bộ luật này, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 5 năm.

Theo luật sư Phạm Quang Xá, trong vụ việc trên, qua những hình ảnh ghi lại hiện trường cũng cho thấy thân cây phượng này cũng đã có dấu hiệu mục ruỗng.

Và, việc để xảy ra hậu quả này do công tác bảo vệ, kiểm tra cây xanh đã không được thực hiện đúng mức. Trách nhiệm trong việc này sẽ thuộc về nhà trường và các cá nhân, tổ chức có liên quan đến công tác chăm sóc, kiểm tra và bảo vệ cây cối trong nhà trường. Tuy nhiên, để biết được trách nhiệm trong việc bồi thường thiệt hại đến đâu cần phải dựa trên kết quả của cơ quan chức năng trong quá trình làm việc để làm rõ trách nhiệm của các bên và có hướng xử lý phù hợp.

Quốc Doanh