Ai cũng có thể vượt lên nếu được trao cơ hội

Bà Ngô Thị Tới (62 tuổi, trú tại Tổ dân phố Lương Thôn, phường Bỉm Sơn, Thanh Hóa) vay 20 triệu đồng từ Tổ vay vốn hỗ trợ phụ nữ khó khăn năm 2018 để mua bò nái, từ đó gây dựng đàn bò và thoát nghèo sau 5 năm.

Mô hình "Tổ vay vốn hỗ trợ phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn" (gọi tắt là Tổ vay vốn) là một điểm sáng trong công cuộc triển khai Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021-2025. Không chỉ trao cơ hội tiếp cận vốn vay không lãi, tổ còn là nơi chị em được tiếp sức về tinh thần, lan tỏa tinh thần tương thân tương ái giữa cộng đồng phụ nữ nông thôn.

Từ những đồng vốn nhỏ ban đầu, nhiều gia đình đã gây dựng được kinh tế ổn định, xây nhà mới, nuôi con ăn học thành đạt.

Từ 4.000 đồng mỗi tháng đến cả trăm triệu đồng xoay vòng

"Lúc đầu, mô hình chỉ đơn giản là tiết kiệm vài nghìn đồng mỗi tháng để giúp nhau khi khó khăn", bà Phạm Thị Kiên, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ Tổ dân phố Lương Thôn, cũng là người sáng lập Tổ vay vốn chia sẻ.

Mô hình ấy được hình thành từ mô hình "Tiết kiệm làm theo lời Bác" vào năm 2016. Ban đầu, số tiền hội viên đóng góp rất nhỏ, mỗi người chỉ hơn 4.000 đồng mỗi tháng, tương đương 50.000 đồng mỗi năm, nên tổng quỹ tiết kiệm chỉ vỏn vẹn 3,4 triệu đồng.

Bà Phạm Thị Kiên, Tổ trưởng Tổ vay vốn hỗ trợ phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn, Chi hội trưởng Chi hội Phụ nữ Tổ dân phố Lương Thôn.

Thế nhưng, từ những đồng vốn ít ỏi ban đầu, với cách vận hành công khai, minh bạch và sự tin tưởng dành cho người đứng đầu, mô hình nhanh chóng lan tỏa. Số hội viên tham gia ngày càng tăng. Đến nay, đã có 141/168 hội viên tham gia thường xuyên, nâng tổng quỹ tiết kiệm lên 138 triệu đồng, một con số rất đáng trân trọng đối với một tổ dân phố còn nhiều khó khăn.

Không chỉ đóng góp quỹ, mỗi hội viên còn chung tay xây dựng cơ chế hoạt động hiệu quả. Mỗi năm, tổ tiến hành bình xét vay vốn vào hai dịp lớn: Ngày Quốc tế Phụ nữ (8/3) và Ngày Phụ nữ Việt Nam (20/10). Những hội viên có hoàn cảnh đặc biệt khó khăn sẽ được ưu tiên vay vốn không lãi để phát triển chăn nuôi, sản xuất, cải thiện sinh kế.

Bà Phạm Thị Kiên trao đổi với hội viên về kế hoạch vay vốn phát triển sinh kế.

Với những người có điều kiện hơn, tổ áp dụng mức lãi suất tương đương ngân hàng. Toàn bộ phần lãi thu được tiếp tục được đưa vào quỹ chung để duy trì hoạt động của chi hội, tổ chức thăm hỏi khi hội viên ốm đau, chia sẻ kịp thời lúc hoạn nạn, khó khăn. "Quan trọng nhất là công khai, minh bạch, đúng người, đúng hoàn cảnh. Các chị em đều tự giác, vay đúng, trả đủ, không ai nợ quá hạn. Đó là điều tôi cảm thấy tự hào nhất", bà Kiên xúc động nói.

Chính từ mô hình nhỏ nhưng bền vững ấy, công tác giảm nghèo tại địa phương đã có những chuyển biến rõ rệt. Nếu như năm 2018, toàn tổ dân phố còn tới 12 hộ nghèo và 14 hộ cận nghèo, thì đến nay, con số ấy chỉ còn lại 2 hộ nghèo – chiếm chưa đến 0,02% trên tổng số hơn 170 hộ dân.

Giảm nghèo đa chiều từ sự chủ động của người dân

Trong căn nhà nhỏ khang trang, bà Ngô Thị Tới (62 tuổi) vẫn không quên thời điểm nghèo đến tận cùng. "Lúc đó ông nhà tôi bị tai nạn nằm một chỗ, con cái đang tuổi ăn học, không có nghề, không có vốn. Cứ tưởng không qua nổi", bà Tới nghẹn ngào nói.

Năm 2018, bà được tổ vay vốn hỗ trợ 20 triệu đồng không lãi. Với số tiền ấy, bà mạnh dạn mua một con bò nái làm vốn khởi đầu. Tận dụng phụ phẩm từ nông nghiệp làm thức ăn, bà cần mẫn sớm hôm chăm sóc. Chẳng bao lâu, con bò đầu tiên sinh được hai bê con. Một con bà bán đi, con còn lại được giữ lại để gây đàn. Cứ thế, năm này nối năm khác, đàn bò lớn dần lên như chính hy vọng và nghị lực âm thầm trong bà.

Bà Ngô Thị Tới (62 tuổi), hội viên vay vốn nuôi bò nái và đã thoát nghèo từ năm 2023.

"Tính ra mỗi năm tôi thu từ 20 đến 30 triệu đồng từ bò. Lúc được giá thì hơn, có lúc thấp cũng được 15 triệu. Có tiền, tôi đầu tư thêm: nuôi lợn, ao cá, trồng rau… Mỗi thứ một ít mà thành ra đủ sống. Đến năm 2023 thì tôi chính thức thoát nghèo", bà Tới cười rạng rỡ bên cạnh chồng, người đàn ông gầy gò đang nắm chặt tay vợ như một lời tri ân.

Bà Tới xúc động chia sẻ, nhờ có nguồn thu từ chăn nuôi, bà đã có thể lo cho cả 4 người con được đến trường. Trong số đó, 3 người đã học lên cao đẳng, đại học và hiện đều có công việc ổn định.

"Ngày trước nghèo đến mức chẳng dám mơ cho các con học hành tới nơi tới chốn. Vậy mà giờ nhìn lại, thấy mình không chỉ nuôi được đàn bò mà còn nuôi được ước mơ cho các con. Thật sự đã vượt qua được nghịch cảnh rồi", bà Tới xúc động kể.

Vợ chồng bà Ngô Thị Tới và ông Nguyễn Xuân Khoa hạnh phúc trong ngôi nhà nhỏ.

Không chỉ bà Ngô Thị Tới, nhiều phụ nữ trong Tổ như bà Mai Thị Chuyển (gần 75 tuổi), chị Nguyễn Thị Loan (48 tuổi)… cũng đã vươn lên mạnh mẽ từ những khoản vay nhỏ. Bà Chuyển, từ bán quán ăn sáng trước cổng trường, mạnh dạn vay thêm vốn để nuôi ếch, bước đầu cải thiện thu nhập và nuôi con trai bệnh tật. Còn chị Loan, nhờ sự hỗ trợ từ Tổ và bà con địa phương (gây quỹ hơn 145 triệu đồng), đã có thêm điều kiện chăm sóc người chồng bị tai nạn mất 90% sức khỏe.

Theo bà Chu Thị Thu, Chủ tịch Hội LHPN phường Bỉm Sơn, mô hình tổ tiết kiệm - vay vốn tại Lương Thôn là một trong những mô hình hiệu quả trên địa bàn. "Chúng tôi sẽ tiếp tục nhân rộng mô hình này sang các Tổ dân phố khác. Các chi hội trưởng sẽ được tổ chức đi học tập, tham quan thực tế tại Lương Thôn để học cách làm, áp dụng vào địa phương mình", bà Thu cho biết.

Bà Chu Thị Thu, Chủ tịch Hội LHPN phường Bỉm Sơn (Thanh Hóa).

Năm 2023, sau khi mỗi hội viên đã tích lũy được hơn 1 triệu đồng tiền góp quỹ kể từ năm 2016, Tổ vay vốn quyết định ngừng kêu gọi đóng góp nhằm giảm bớt gánh nặng cho chị em. Hiện nay, kinh phí duy trì tổ được đảm bảo từ lãi suất vay và mô hình "Biến rác thành tiền". Tổ không chỉ là nơi hỗ trợ vốn mà còn góp phần lan tỏa ý thức bảo vệ môi trường, thúc đẩy sự gắn kết cộng đồng và khơi dậy tinh thần sẻ chia.

Thành công của mô hình "Tổ vay vốn hỗ trợ phụ nữ có hoàn cảnh khó khăn" tại Lương Thôn không chỉ đến từ đồng vốn, mà còn là sự chủ động vươn lên của chính những người phụ nữ nghèo. Từ vai trò "bà nội trợ" trong các gia đình, họ đã trở thành người làm chủ kinh tế, chăm lo con cái học hành, vun đắp cuộc sống mới từ những điều rất nhỏ.

Mô hình này cho thấy khi phụ nữ - lực lượng quan trọng trong xã hội - được tiếp cận cơ hội công bằng về tài chính, giáo dục, sản xuất, thì công cuộc giảm nghèo sẽ đi sâu vào từng mái nhà, từng ngõ nhỏ. Như bà Phạm Thị Kiên nói: "Chúng tôi không chỉ giúp nhau bằng tiền, mà bằng niềm tin. Tin rằng ai cũng có thể vượt lên nếu được trao cơ hội và có người đồng hành".

Trường Hùng