AI đọc suy nghĩ của con người

Hình ảnh ở bên trái là ảnh tham thiếu đã được hiển thị cho những người tham gia nghiên cứu. Bên phải là ảnh do AI tạo ra sau khi phân tích cú pháp quét não người tham gia. Ảnh: Science Alert.

Trang Science Alert thông tin các hình ảnh do AI thực hiện cho thấy công nghệ đã tái tạo hình ảnh từ việc đọc hoạt động não người. Tuy nhiên, những hình ảnh này vẫn chưa hoàn hảo.

Nhóm các nhà nghiên cứu từ Đại học Stanford (Mỹ), Đại học Quốc gia Singapore và Đại học Trung văn Hong Kong (Trung Quốc) đang tiến gần hơn đến khả năng giúp AI có thể tái tạo hoàn hảo hình ảnh từ việc đọc hoạt động não người.

Tạo ra hình ảnh khớp với thuộc tính của ảnh gốc

Trong quá trình nghiên cứu, các nhà khoa học phát hiện AI có thể tạo ra hình ảnh khớp với các thuộc tính của ảnh gốc mà con người đã xem (như màu sắc, kết cấu) và chủ đề tổng thể.

Để thực hiện nghiên cứu trên, một mô hình AI đã được cung cấp dữ liệu và tái tạo hình ảnh dựa trên suy nghĩ của những người tham gia nghiên cứu - khi họ ở trong máy chụp cộng hưởng từ chức năng (fMRI). Nhóm nghiên cứu đã công bố những phát hiện của họ (bao gồm cả những bức ảnh thu được nêu trên) trong một bài báo vào tháng 11/2022.

Công việc của các nhà khoa học là tập trung vào việc tìm hiểu hoạt động từ các lần AI quét não người và sử dụng dữ liệu đã quét để giải mã suy nghĩ của một người.

Để tạo ra những hình ảnh nêu trên, mô hình AI trong thí nghiệm phải trải qua hàng giờ đào tạo. Cụ thể, mô hình này (gọi là Mind-Vis) đã được đào tạo với một tập dữ liệu lớn có sẵn hơn 160.000 lần quét não.

Sau đó, AI được đào tạo bởi một tập dữ liệu khác từ một nhóm nhỏ những người tham gia có hoạt động não bộ do máy fMRI ghi lại. Dựa trên những dữ liệu này, mô hình AI đã học cách liên kết các hoạt động não cụ thể với các đặc điểm hình ảnh trực quan (như màu sắc, hình dạng, kết cấu).

Để đào tạo mô hình AI, hoạt động não của những người tham gia nghiên cứu cũng được đo trong 20 giờ. Đối với thí nghiệm thực tế, những người tham gia bên trong máy fMRI - một lần nữa - được xem loạt hình ảnh mới và hoạt động não bộ của họ sẽ do máy ghi lại. Sau tất cả việc làm này, AI đã có thể tạo ra hình ảnh dựa trên các đánh giá mà nó thực hiện từ hoạt động não bộ của người tham gia nghiên cứu.

Các hình ảnh bên phải do AI tạo ra từ việc đọc suy nghĩ của não người (về những hình ảnh họ đã được xem ở phía bên trái). Ảnh: Science Alert.

Mở ra giải pháp giao tiếp bằng suy nghĩ

Thí nghiệm nêu trên là một trong số các thí nghiệm về hoạt động não bộ và hình ảnh AI được thực hiện trong vài năm qua.

Đầu tháng 3, Vice đưa tin về nhóm nghiên cứu từ Đại học Osaka của Nhật Bản đã tiến hành một thí nghiệm với mục đích tương tự. Kết quả thí nghiệm của họ được công bố vào tháng 12/2022. Tuy nhiên, trong bài báo của họ, các nhà khoa học giải thích nghiên cứu này không liên quan đến việc đào tạo một mô hình AI để tạo ra hình ảnh.

Trước đó, năm 2019, Futurism cũng đã báo cáo thử nghiệm của một nhóm nghiên cứu ở Nga về việc AI phác thảo được hình ảnh của một người đội mũ điện cực nhìn thấy.

Nghiên cứu sinh tiến sĩ Zijiao Chen tại Đại học Quốc gia Singapore - một trong những tác giả của nghiên cứu - cho biết khi công nghệ tái tạo hình ảnh từ việc đọc hoạt động não người được phát triển hơn, nó có thể sử dụng trong y học, tâm lý học và khoa học thần kinh.

Bà Chen nhận định công nghệ này sẽ trở thành phương pháp điều trị cho những người bị rối loạn thần kinh. Ví dụ, những người không thể giao tiếp bằng lời nói có thể giao tiếp bằng suy nghĩ của họ thông qua AI.

Bà Chen cũng hy vọng khi công nghệ được cải thiện, mọi người sẽ có khả năng "điều khiển máy tính chỉ bằng cách nghĩ đến các lệnh thay vì gõ trên bàn phím".

Thậm chí, bà Chen cho rằng trong một thế giới hoàn hảo, con người có thể sử dụng công nghệ AI để gửi tin nhắn bằng cách suy nghĩ. Lúc đó, mỗi người sẽ không còn cần sử dụng điện thoại để liên lạc.

Minh Uyên