AI hỗ trợ đắc lực cho ngành dược phẩm

Theo đài RFI, công ty khởi nghiệp của Pháp Iktos, thành lập vào năm 2016, hiện chỉ sử dụng AI để đối chiếu các khối dữ liệu y tế với một vận tốc bộ não con người không thể đạt được.

Yann Gaston-Mathé, người đồng sáng lập Iktos, cho biết, AI được sử dụng khai thác các dữ liệu hiện có để chế tạo những phân tử mới tốt hơn và nhanh hơn. Iktos đã sử dụng cơ sở dữ liệu của 100 triệu phân tử. Từ cơ sở dữ liệu này, công ty của Pháp đã huấn luyện một mô hình biết tự động tạo ra những phân tử mới.

Thậm chí, Iktos còn lập một nền tảng nghiên cứu chế tạo phân tử bằng AI cho các công ty dược phẩm sử dụng dưới hình thức thuê bao. Một trong những công ty đầu tiên sử dụng nền tảng mang tên Saas của Iktos là Kissei, một hãng dược phẩm lớn của Nhật, được thành lập từ cách đây gần 75 năm. Nhờ nền tảng Saas, Kissei sẽ tiết kiệm rất nhiều thời gian trong tiến trình khám phá và phát triển các loại thuốc mới.

Trong vài năm trở lại đây, các đại tập đoàn trong ngành dược phẩm cũng đã đầu tư ngày càng nhiều vào những ứng dụng AI. Ví dụ Tập đoàn Mỹ Bristol-Myers Squibb, vào năm 2021 đã ký thỏa thuận hợp tác với Công ty Exscientia của Anh (sử dụng AI để chế tạo ra thuốc mới), dự trù sẽ cấp tổng cộng hơn 1 tỷ USD để sử dụng các dịch vụ của Exscientia.

Tiến trình bào chế các loại thuốc mới đang được đẩy nhanh nhờ AI. Ảnh: BUSINESS WIRE

Những ông lớn công nghệ số cũng nhập cuộc. Microsoft vào năm 2019 đã thông báo hợp tác với Tập đoàn dược phẩm Novartis của Thụy Sĩ để đẩy nhanh việc sử dụng AI trong mỗi giai đoạn của tiến trình bào chế loại thuốc mới. Thỏa thuận giữa 2 tập đoàn này có thời hạn là 5 năm.

Tại Pháp, tập đoàn dược phẩm Sanofi cũng đang đẩy mạnh việc sử dụng AI không chỉ trong khâu nghiên cứu mà cả trong khâu thương mại hóa. Trong bản thông cáo được công bố hồi tháng 6-2023, ông Paul Hudson, Tổng Giám đốc Sanofi, cho biết tham vọng của họ là trở thành tập đoàn dược phẩm đầu tiên sử dụng AI ở quy mô lớn, trang bị cho các nhân viên những công cụ và công nghệ giúp họ có những quyết định tốt nhất.

Theo ông Hudson, AI và khoa học dữ liệu đã trợ giúp rất nhiều cho Sanofi trong các lĩnh vực như: phát hiện các thuốc mới, cải thiện hiệu quả của các thử nghiệm lâm sàng, sản xuất và cung ứng thuốc và vaccine.

“Chúng tôi sử dụng mô hình ngôn ngữ lớn trong AI tạo sinh để tìm ra những mục tiêu phân tử, chế ra những phân tử mới hiện chưa có. Con số các phân tử chưa được tìm ra nhiều hơn cả số ngôi sao trong vũ trụ. Tiếp đến là dùng AI để mô phỏng tác dụng của thuốc trên con người, trước khi thử nghiệm thật sự trên con người”, ông Hudson nói.

Tổng Giám đốc Sanofi cũng cho biết thêm, mục tiêu của tập đoàn dược phẩm Pháp là trở thành tập đoàn sinh - dược đi xa nhất trong việc sử dụng AI. Ông Hudson nhấn mạnh, điều quan trọng là phải sử dụng AI một cách có trách nhiệm, tức là một cách minh bạch, để mọi người có thể tin tưởng vào AI, giúp tiết kiệm chi phí và giúp giảm bớt tác động đến môi trường.

MINH CHÂU