Ai sẽ là tân Chủ tịch Hạ viện Mỹ?

Một phiên họp của Hạ viện Mỹ. Nguồn: Getty Images

Việc bãi nhiệm ông McCarthy vừa qua đánh dấu lần đầu tiên một Chủ tịch Hạ viện bị phế truất. Vị trí Chủ tịch Hạ viện là nhân vật thứ hai trong số những người có thể thay Tổng thống trong trường hợp vị trí này bị bỏ trống. Theo Hiến pháp, trong trường hợp xảy ra thảm họa khiến Tổng thống và Phó tổng thống mất khả năng lãnh đạo, Chủ tịch Hạ viện sẽ là người tạm thời đứng đầu Chính phủ. Đảng Cộng hòa đã ấn định cuộc bỏ phiếu vào ngày 11.10 tới để chọn người kế nhiệm và sẽ có một họp vào ngày hôm trước để nghe ý kiến từ các ứng cử viên của họ.

Hiện nay, giới truyền thông đã đưa ra dự đoán về những ứng cử viên có thể tham gia vào cuộc đua trở thành tân Chủ tịch Hạ viện.

Chủ tịch Ủy ban Tư pháp tại Hạ viện Jim Jordan

Trước hết là đảng viên Cộng hòa có tư tưởng cực hữu Jim Jordan, đồng minh thân cận của cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump giữ chức Chủ tịch Ủy ban Tư pháp tại Hạ viện, ông chính là người đầu tiên tuyên bố ý định tranh cử chức Chủ tịch Hạ viện thay thế ông McCarthy. Theo NBC News, ông từng phát biểu với truyền thông rằng nếu được bầu, ông sẽ không hỗ trợ cung cấp viện trợ cho Ukraine. Đây là dấu hiệu cho thấy ông đang tìm cách tăng cường sự ủng hộ từ những nghị sĩ như nghị sĩ Matt Gaetz, người đã công khai yêu cầu ông McCarthy không cam kết hỗ trợ tài chính cho Ukraine trong bối cảnh cuộc chiến đang diễn ra với Nga.

Ông Jordan là một trong những thành viên Quốc hội có đường lối bảo thủ nhất và là người đồng sáng lập House Freedom Caucus, nhóm của những thành viên đảng Cộng hòa mang đường lối bảo thủ ở Hạ viện. Ứng cử viên hàng đầu này đang nhận được sự ủng hộ đông đảo từ các thành viên cánh hữu của Quốc hội. Ông kêu gọi các đảng viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện đoàn kết để xây dựng nước Mỹ.

Lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Steve Scalise

Một trong những ứng cử viên hàng đầu khác đang nổi lên có thể kể đến lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Steve Scalise, 57 tuổi. Ở Mỹ, lãnh đạo phe đa số là vị trí cao thứ hai trong Hạ viện, nghĩa là chỉ sau Chủ tịch Hạ viện; ông Steve đã chính thức tuyên bố ứng cử trong một bức thư dài hai trang ngày 4.10.

Với vị trí hiện tại, ông Scalise đang được nhiều thành viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện ủng hộ để kế nhiệm ông McCarthy, trong đó phải kể đến người đứng đầu đảng này Tom Emmer. Tuy nhiên, ông Scalise đang phải đối mặt với một số hạn chế liên quan đến sức khỏe như được chẩn đoán mắc bệnh đau tủy (một dạng ung thư máu) hồi tháng 8 và hiện đang phải điều trị, hay vẫn còn di chứng từ vết thương ở chân do bị một kẻ cực đoan chống cựu Tổng thống Donald Trump bắn vào năm 2017. Bất chấp những điều đó, ông Scalise cho biết bản thân vẫn có thể làm việc được trong lúc điều trị. Bản thân nghị sĩ Cộng hòa Tony Gonzales từ Texas cũng đánh giá, ông Scalise là người phù hợp nhất trong thời điểm này. Song nếu ông giành chiến thắng, điều đó sẽ dẫn đến một cuộc cải tổ trong hàng ngũ lãnh đạo của đảng Cộng hòa tại Hạ viện, vì vị trí lãnh đạo đa số sẽ bị bỏ trống.

Phó lãnh đạo phe đa số tại Hạ viện Tom Emmer

Ứng cử viên tiếp theo có tiềm năng gia nhập cuộc đua là hạ nghị sĩ đến từ bang Minnesota, ông Tom Emmer. Nghị sĩ Matt Gaetz, người dẫn đầu “cuộc nổi dậy” nhằm bãi nhiệm ông McCarthy, đã đề cử ông Tom Emmer làm người có thể thay thế trong một cuộc phỏng vấn với Newsmax vào tháng 9, nói rằng chính trị gia 62 tuổi này có "sự tín nhiệm". Tuy nhiên, ông Emmer, hiện là Phó lãnh đạo đa số tại Hạ viện chưa đưa ra dấu hiệu nào cho thấy ông có thể tranh cử.

Nghị sĩ Kevin Hern đến từ Oklahoma

Ứng cử viên Kevin Hern đến từ Oklahoma là cái tên tiếp theo được chú ý. Ông Hern đã tham gia Quốc hội từ năm 2018 và hiện là Chủ tịch Ủy ban Nghiên cứu đảng Cộng hòa. Là một doanh nhân giàu có, ông bắt đầu sự nghiệp của mình bằng việc điều hành một số cửa hàng nhượng quyền của McDonald's. Khi ông McCarthy bị bãi nhiệm, ông Hern ngay lập tức thực hiện các cuộc gọi để tìm kiếm sự ủng hộ dành cho mình, cũng như thực hiện các bài phỏng vấn trên truyền thông để đưa ra những cam kết vì lợi ích người dân Mỹ. Tuy nhiên, ứng cử viên này đang gặp nhiều khó khăn do các đối thủ khác là ông Scalise và ông Jordan có nhiều ảnh hưởng lớn hơn.

Nghị sĩ Byron Donalds đến từ bang Florida

Ngoài các nhân vật kể trên, tên của nghị sĩ Byron Donalds đến từ bang Florida cũng được nêu ra với tư cách là Chủ tịch Hạ viện tiềm năng vào tháng 1, lúc ông McCarthy được bầu sau 15 vòng bỏ phiếu đầy tranh cãi khi bắt đầu phiên họp lập pháp. Ông Byron Donalds từng nhận được 21 phiếu bầu trong các vòng bỏ phiếu đầu tiên (một tỷ lệ đủ lớn mà ban đầu ông McCarthy không thể giành được) và đã tìm kiếm các vị trí lãnh đạo trong đảng Cộng hòa trước đó.

Cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump

Đặc biệt, cựu Tổng thống Mỹ Donald Trump là cái tên nổi bật cho cuộc đua vào chiếc ghế Chủ tịch Hạ viện cho dù ông dường như chỉ quan tâm và tập trung sức lực để tranh cử tổng thống vào năm sau.

Mặc dù đây là kịch bản cực kỳ khó xảy ra, nhưng ít nhất có khả năng một cựu tổng thống có thể thay thế ông McCarthy, vì về lý thuyết, một đảng viên không phải dân biểu có thể giữ vai trò Chủ tịch. Một số đảng viên đảng Cộng hòa đã nêu tên ông Trump, bao gồm Hạ nghị sĩ Georgia Marjorie Taylor Greene, người viết trên mạng xã hội X là "ứng cử viên duy nhất cho vị trí Chủ tịch Hạ viện mà tôi hiện ủng hộ là Tổng thống Donald J. Trump".

Người dẫn chương trình Fox New Sean Hannity cũng nói trong buổi phát sóng hôm 3.10 rằng “các nguồn tin” cho biết một số thành viên Đảng Cộng hòa đã liên hệ với ông Trump về ý tưởng này.

Theo Forbes, bản thân ông Trump đã không loại trừ khả năng trên và nói với các phóng viên trong tuần này rằng “rất nhiều người đã đề xuất tôi về chức Chủ tịch Hạ viện” trước khi nói thêm: “tất cả những gì tôi có thể nói là chúng tôi sẽ làm bất cứ điều gì tốt nhất cho đất nước và nhân dân”. Tuy nhiên, tờ báo này lưu ý ông Trump hiện đang ở giữa chiến dịch tranh cử tổng thống năm 2024 và đang phải đối mặt với hậu quả của một phiên tòa xét xử gian lận dân sự và bốn cáo trạng hình sự.

Những bản cáo trạng đó cũng có thể là trở ngại cho việc trở thành Chủ tịch Hạ viện, vì các quy tắc của hội nghị đảng Cộng hòa cho rằng bất kỳ lãnh đạo đảng nào bị truy tố trọng tội với mức án ít nhất 2 năm đều phải ra đi. Ông Trump đã bị buộc tội với 91 tội danh vào năm 2023.

Nhìn chung, dù ai có thể chiến thắng thì Chủ tịch Hạ viện Mỹ tiếp theo sẽ phải đối mặt với hàng loạt thách thức, bắt đầu từ lịch lập pháp đến sự chia rẽ trong chính hội nghị đảng Cộng hòa. Đồng hồ đang điểm về việc gia hạn cấp tiền cho Chính phủ mà các nhà lập pháp đã phê duyệt trước khi ông McCarthy bị bãi nhiệm, với thời hạn mới là ngày 17.11. Phê duyệt thêm viện trợ cho Ukraine cũng trở thành vấn đề gây bất đồng ở đảng Cộng hòa, với hầu hết các đảng viên đảng Cộng hòa tại Hạ viện phản đối một vòng viện trợ mới trong cuộc bỏ phiếu gần nhất, trong khi các nhà lãnh đạo đảng Cộng hòa tại Thượng viện lại ủng hộ việc tiếp tục hỗ trợ…

Linh Anh