AI trong ngành y Việt: Hỗ trợ bác sĩ mổ, điều trị ung thư, giảm sai sót y khoa

Trung tâm Telehealth đầu tiên của Việt Nam tại BV Đại học Y Hà Nội, ra đời tháng 4/2020.

AI giúp bác sĩ quyết định phương án mổ tối ưu

Năm 2012, Việt Đức là Bệnh viện (BV) đầu tiên ở Đông Nam Á và thứ 2 ở châu Á phẫu thuật cột sống bằng robot định vị chính xác Renaissance.

Theo PGS.TS Nguyễn Văn Thạch, nguyên Phó Giám đốc BV Việt Đức (người đưa kỹ thuật này về Việt Nam) cho biết phẫu thuật robot mang lại nhiều lợi ích cho người bệnh, do ít xâm lấn nên vết mổ nhỏ, ít chảy máu, hạn chế nhiễm trùng. Thời gian bệnh nhân nằm viện ngắn, hồi phục sức khỏe nhanh và đặc biệt, độ chính xác rất cao.

Nhờ robot hỗ trợ chính xác, mức phơi nhiễm tia X giảm đến 98.2% so với phẫu thuật kinh điển, giảm tối đa nguy cơ mắc ung thư của phẫu thuật viên và người bệnh.

Ở Việt Nam hiện nay, AI chưa thể thực hiện phẫu thuật hoàn toàn tự động, nhưng đã hỗ trợ bác sĩ phẫu thuật chính xác hơn, thực hiện các ca mổ nội soi ít xâm lấn với độ chính xác cao; giúp bác sĩ phân tích dữ liệu bệnh nhân, lập kế hoạch phẫu thuật và quyết định phương án mổ tối ưu.

Năm 2018, BV Đa khoa tỉnh Phú Thọ là đơn vị đầu tiên ứng dụng AI trong điều trị bệnh ung thư, với việc sử dụng hệ thống IBM WFO cho người mắc ung thư vú, phổi, đại trực tràng… Hệ thống IBM Watson có khả năng tóm tắt thông tin bệnh của người bệnh, đối chiếu với các phác đồ điều trị trên thế giới và đưa ra các khuyến nghị tiên tiến nhất, giúp bác sĩ chọn phác đồ phù hợp với bệnh nhân của mình.

BV Bạch Mai cũng tiên phong ứng dụng AI trong chẩn đoán và điều trị, đặc biệt trong chẩn đoán hình ảnh, hỗ trợ phẫu thuật và điều trị ung thư.

BV đã sử dụng AI để phân tích hình ảnh X-quang, CT scan để phát hiện các dấu hiệu ung thư sớm, đặc biệt là ung thư phổi. Trong hỗ trợ chẩn đoán tim mạch, AI được ứng dụng để phân tích điện tâm đồ (ECG), giúp phát hiện nhanh chóng các vấn đề về tim mạch.

Mổ não bằng robot AI tại BV Tâm Anh.

Tại hội thảo về ứng dụng AI trong y học, PGS.TS Phạm Cẩm Phương, Giám đốc Trung tâm Y học hạt nhân và Ung bướu (BV Bạch Mai) cho biết AI giúp BV nâng cao hiệu quả điều trị đích và miễn dịch trong ung thư. Việc phối hợp AI đã hỗ trợ trong phân tích kết quả, dự báo các yếu tố đáp ứng điều trị, lựa chọn thuốc phù hợp, cũng như xem xét được có thử nghiệm lâm sàng quốc tế nào đang được triển khai, để hỗ trợ bác sĩ ra quyết định điều trị, nâng cao hiệu quả.

Các bác sĩ BV Phụ sản Trung ương cũng ứng dụng AI để sàng lọc ung thư cổ tử cung, giúp phát hiện các khối ung thư, thậm chí hồi cứu dưới dạng 2D/hoặc 3D, không làm thay đổi chỉ định khám lâm sàng, sàng lọc bằng siêu âm/cộng hưởng từ. Mặt khác, AI hữu dụng đối với ung thư "tinh vi", vì nó không bỏ sót các dấu hiệu, giống như người đọc thứ 2.

BV Đại học Y Dược TP.HCM cũng là một trong những cơ sở đi đầu về ứng dụng AI, đặc biệt trong chẩn đoán hình ảnh và quản lý bệnh án điện tử: Ứng dụng AI trong phát hiện ung thư phổi, giúp bác sĩ nhận diện các tổn thương và đưa ra quyết định điều trị chính xác.

BV Chợ Rẫy sử dụng AI để phân tích các hình ảnh chụp X-quang và CT, giúp phát hiện các bệnh ung thư, tim mạch, phổi và hỗ trợ bác sĩ phân tích hồ sơ bệnh án, để đưa ra phác đồ phù hợp.

BV Phổi Trung ương ứng dụng AI trong phòng, chống lao. BV Quân Y 175 ứng dụng trong tập luyện trí nhớ bằng tiếng Việt để điều trị sa sút trí tuệ.

BV Bạch Mai ứng dụng AI để phát hiện sớm ung thư đường tiêu hóa.

AI trong nhiều lĩnh vực y tế khác

Hiện nhiều BV trên cả nước đã triển khai chatbot và trợ lý ảo hỗ trợ bệnh nhân, trả lời câu hỏi thường gặp về triệu chứng bệnh, hướng dẫn đặt lịch khám, nhắc nhở uống thuốc, theo dõi sức khỏe sau điều trị.

AI giúp giám sát và cảnh báo dịch bệnh với việc phân tích dữ liệu từ hồ sơ bệnh án, báo cáo dịch tễ để phát hiện sớm khả năng bùng phát dịch như sốt xuất huyết, COVID-19, cúm.

Trong lĩnh vực dược, theo PGS.TS. Nguyễn Thành Hải (Đại học Dược Hà Nội), ứng dụng AI, Big Data trong dược lâm sàng vô cùng cần thiết, với mọi bài toán từ chẩn đoán, kê đơn, giám sát điều trị, tối ưu điều trị. AI giúp tối ưu chẩn đoán, phòng tránh biến cố và tối ưu điều trị rất hiệu quả

AI còn được đánh giá rất quan trọng trong quản trị BV. Năm 2017, BV Đại học Y Hà Nội bắt đầu triển khai đề án BV thông minh, nhờ AI mà đến nay nơi đây đã có hệ sinh thái đồng bộ, như: Quản lý 100% người bệnh bằng HIS; Quản lý xét nghiệm (LIS); Chẩn đoán hình ảnh (PACS); Bệnh án điện tử (EMR); Khám bệnh từ xa (Telehealth) và quản lý hồ sơ sức khỏe (My HMUH). Hiện, BV đã quản lý vật tư, thuốc bằng phần mềm, 100% bệnh án điện tử và sổ khám bệnh điện tử; cấp phát thuốc tới giường bệnh và thanh toán thông minh.

Triển khai EMR đã làm tăng hiệu suất công việc, tăng hiệu quả điều trị, hiệu quả quản lý và bảo vệ môi trường khi không còn dùng phim tráng như trước. Đặc biệt, giảm thời gian chờ đợi, giảm sai sót y khoa và tiết kiệm chi phí, nguồn lực.

Ứng dụng AI, BV Việt Đức cũng rút ngắn thời gian đăng ký khám, thanh toán viện phí; số hóa dữ liệu và đặc biệt số hóa quản lý tài sản công.

Mặc dù vậy, các chuyên gia đều khẳng định: AI giúp bác sĩ chẩn đoán nhanh và chính xác hơn, hỗ trợ phẫu thuật, cá nhân hóa điều trị và nâng cao hiệu quả chăm sóc bệnh nhân. Nhưng, AI vẫn cần kết hợp với bác sĩ để đảm bảo sự chính xác và an toàn trong điều trị.

Thanh Hằng