AI và hành trình biến giấc mơ lập trình của người khiếm thị thành hiện thực
Sự phát triển của AI không chỉ là một xu hướng mà còn mở ra con đường mới cho người khiếm thị.
Trong thời đại công nghệ số, lập trình không chỉ là một nghề nghiệp mà còn là công cụ mạnh mẽ giúp người khuyết tật, đặc biệt là người khiếm thị, mở rộng cơ hội và khám phá thế giới mới. Hành trình từ học viết code đến phát triển nghề nghiệp của các bạn trẻ khiếm thị đang thay đổi nhờ sự phát triển của các công nghệ hỗ trợ như trình đọc màn hình NVDA, JAWS, cùng các công cụ trí tuệ nhân tạo hỗ trợ lập trình (AI coding assistant, AI agent).
Khám phá những tiềm năng mới
Hiện nay, trên thế giới có hơn 285 triệu người khiếm thị, trong đó nhiều bạn trẻ đang tìm mọi cách để tham gia vào ngành công nghệ thông tin. Họ không chỉ muốn học lập trình mà còn ước mơ trở thành lập trình viên và xây dựng sự nghiệp bền vững.
“Lập trình không chỉ đơn giản là viết code, mà còn là khả năng giải quyết vấn đề, tư duy logic, tính sáng tạo”, Trần Việt Hoàng – quê Hà Tĩnh, tân cử nhân ngành Khoa học máy tính, Đại học Fulbright Việt Nam, đồng thời là lập trình viên khiếm thị chia sẻ. Anh đã học Python qua trình đọc màn hình và hiện làm việc tại một công ty công nghệ chuyên về AI và phần mềm ở TP.HCM với mức lương ổn định.
(Ảnh minh họa được tạo bởi AI)
Hoàng thừa nhận, quãng thời gian đầu học lập trình là vô cùng khó khăn: “Có lúc tôi phải dành gấp đôi, thậm chí gấp ba thời gian so với bạn bè để hoàn thành một bài tập vì không thể nhìn thấy màn hình. Nhưng chính sự kiên nhẫn đã giúp tôi tiến bộ từng ngày. Đến khi được các công cụ AI hỗ trợ, tôi như được ‘giải phóng’, việc học nhanh hơn và cảm thấy mình hoàn toàn có thể cạnh tranh bình đẳng với những bạn sáng mắt”.
Công nghệ hiện nay đã tiến bộ đến mức người khiếm thị có thể sử dụng các công cụ học tập như Braille display hay AI coding assistant để trợ giúp việc viết code. Những công cụ này không chỉ giúp họ dễ dàng tiếp cận tri thức mà còn nâng cao hiệu suất làm việc. Thậm chí, một số ứng dụng học lập trình còn thiết kế giao diện thân thiện, giúp người khiếm thị chủ động hơn trong việc tiếp cận kiến thức.
Thực trạng của người khiếm thị trong ngành công nghệ
Dù tiềm năng lớn, song việc tìm kiếm việc làm trong lĩnh vực lập trình vẫn gặp nhiều rào cản. “Một trong những thách thức lớn nhất là các nhà tuyển dụng vẫn còn e ngại khi tuyển dụng người khiếm thị”, anh Trần Hiệp - CEO một công ty công nghệ, đồng thời là giảng viên khóa học lập trình cho người khiếm thị cho biết.
Theo anh Hiệp, rào cản lớn nhất không nằm ở năng lực mà ở định kiến. "Rất nhiều bạn khiếm thị có kỹ năng code tốt, nắm chắc logic lập trình, nhưng chỉ vì ánh nhìn khác biệt từ xã hội nên cơ hội việc làm của họ bị thu hẹp".
(Ảnh minh họa được tạo bởi AI)
Không chỉ vậy, anh Hiệp cũng cho rằng những người khiếm thị cần môi trường để chứng minh năng lực và một khi vượt qua được rào cản ban đầu, các bạn khiếm thị luôn làm việc với thái độ cực kỳ nghiêm túc, giàu trách nhiệm. "Đó là điều mà nhiều doanh nghiệp đang tìm kiếm", anh Trần Hiệp nhấn mạnh.
Song song đó, nhiều tổ chức và giáo viên công nghệ thông tin cũng đang nỗ lực hỗ trợ người khiếm thị học lập trình và tìm kiếm việc làm. Họ tổ chức các khóa học miễn phí, hội thảo và kết nối với doanh nghiệp để mở rộng cơ hội nghề nghiệp. “Chúng tôi tin rằng tất cả mọi người đều có thể đóng góp cho xã hội, và công nghệ là một phần quan trọng trong quá trình này”, thầy Ngô Văn Hiếu – giáo viên dạy CNTT cho học sinh khiếm thị Trường PTCS đặc biệt Nguyễn Đình Chiểu (Hà Nội) chia sẻ.
Hướng tới tương lai
Sự phát triển của AI không chỉ là một xu hướng mà còn mở ra con đường mới cho người khiếm thị. Với sự trợ giúp của các công cụ như GitHub Copilot hay Tabnine, họ có thể học và thực hành lập trình hiệu quả hơn, từ đó tự tin bước vào thị trường lao động, tham gia vào nền kinh tế số.
Hành trình từ học lập trình đến phát triển sự nghiệp của người khiếm thị là quá trình đầy gian nan nhưng cũng vô cùng đáng khích lệ. Công nghệ hỗ trợ hiện đại, cùng sự sáng tạo và kiên trì, sẽ giúp họ vượt qua rào cản. “Tôi tin rằng với sự quyết tâm và sự hỗ trợ từ cộng đồng, chúng ta có thể tạo ra một tương lai nơi mọi người, dù có khiếm khuyết hay không, đều có thể tham gia vào ngành công nghệ thông tin”, anh Trần Việt Hoàng bày tỏ.
(Ảnh minh họa được tạo bởi AI)
Tương lai của lập trình viên khiếm thị không còn là ước mơ xa vời mà đang dần trở thành hiện thực. Với sự đồng hành của công nghệ và cộng đồng, họ có cơ hội chứng minh năng lực và đóng góp giá trị cho xã hội.
