Ám ảnh đuối nước

Số trẻ tử vong do đuối nước vẫn ở mức cao

Hơn ba tuần trôi qua, người dân xã Cẩm Hưng (huyện Cẩm Xuyên, Hà Tĩnh) vẫn chưa hết bàng hoàng sau vụ đuối nước khiến hai em nhỏ tử vong tại khu vực Khe Ngang, thôn Hưng Thắng.

Trước đó, khoảng 16h45 chiều 15/5, em C.T.K.O. (8 tuổi, học sinh lớp 2 Trường Tiểu học Cẩm Hưng) và em T.Đ.D. (11 tuổi, học sinh lớp 6 Trường THCS Hà Huy Tập) cùng một nhóm bạn đạp xe vào khu vực suối Khe Ngang để chơi. Tại đây, nhóm rủ nhau xuống suối tắm. Không may, hai em O. và D. bị nước cuốn trôi. Các em còn lại chạy vào làng gọi người lớn đến ứng cứu. Chính quyền địa phương huy động lực lượng tìm kiếm, khoảng 30 phút sau tìm thấy thi thể hai em cách vị trí gặp nạn khoảng 5m.

Hiện trường vụ đuối nước xảy ra tại huyện Cẩm Xuyên (Hà Tĩnh), nơi hai anh em học sinh lớp 2 và lớp 6 tử vong khi tắm suối. (Ảnh: BHT).

Cuối tháng 3 vừa qua, em N.A.K., học sinh lớp 5 Trường Tiểu học Hương Trà (huyện Hương Khê, Hà Tĩnh) cùng nhóm bạn đi câu cá tại ao làng ở thôn Đông Trà (xã Hương Trà). Trong lúc chơi, K. không may trượt chân ngã xuống ao. Do không biết bơi, em K. bị đuối nước sau đó.

Không chỉ ở Hà Tĩnh, tình trạng trẻ em đuối nước đang trở thành nỗi ám ảnh tại nhiều huyện miền núi Nghệ An như Kỳ Sơn, Con Cuông, Tương Dương... Đặc biệt vào mùa hè, khi học sinh nghỉ học dài ngày, thời tiết oi bức và nhiều bậc phụ huynh mải miết mưu sinh, thiếu sự giám sát, nguy cơ tai nạn càng gia tăng.

Đã gần hai tháng trôi qua, người dân xóm Hồng Sơn (xã Nghĩa Thái, huyện Nam Đàn, Nghệ An) chưa thể quên được tiếng gào khóc xé lòng từ hồ nước phía sau Trường Tiểu học Nam Thái, sau vụ đuối nước cướp đi sinh mạng hai anh em ruột. Khoảng 16 giờ ngày 13/4, một nhóm gồm 4 trẻ em ở xóm Hồng Sơn, rủ nhau ra hồ nước phía sau Trường Tiểu học Nam Thái (cũ) để chơi và câu cá. Tại đây, 2 em trong nhóm là anh em ruột (đang học lớp 6 và lớp 1) bị trượt chân rơi xuống hồ và bị đuối nước. Phát hiện sự việc, các em đi cùng lập tức tri hô người lớn đến ứng cứu. Tuy nhiên, khi người lớn đến nơi, cả 2 em đã đuối nước tử vong.

Thống kê từ cơ quan chức năng tỉnh Nghệ An, tình trạng đuối nước và tai nạn thương tích trên địa bàn đang có xu hướng gia tăng qua từng năm, trong đó phần lớn nạn nhân là trẻ em.

Thực tế đau lòng về tình trạng trẻ em đuối nước trong mùa hè không còn là điều mới mẻ. Đây là vấn đề đã nhiều lần được các cơ quan chức năng, bệnh viện, chuyên gia y tế và giáo dục cảnh báo từ trước. Tuy nhiên, những con số thương tâm vẫn liên tục tăng lên, khiến dư luận không khỏi lo lắng.

Các vụ tai nạn đuối nước chủ yếu xảy ra vào những tháng cao điểm của mùa hè, khi thời tiết nắng nóng, học sinh được nghỉ học dài ngày. Nhiều gia đình đưa trẻ đi bơi ở bể bơi, đi du lịch biển, hoặc trẻ ở vùng nông thôn tự ý ra sông, suối, ao hồ để tắm cùng bạn bè mà không có sự giám sát.

Tai nạn đuối nước có thể xảy ra trong nhiều tình huống khác nhau, trẻ không biết bơi nhưng vô tình ngã xuống ao hồ, trẻ bơi ở khu vực quá sức hoặc tắm ở bể bơi dành cho người lớn, có em bị chuột rút, đuối sức giữa chừng dù biết bơi, hoặc gặp tai nạn trong lúc nô đùa với bạn bè dưới nước…

Vào những ngày hè, sông suối, ao hồ trở thành điểm vui chơi quen thuộc của trẻ em, song cũng ẩn chứa không ít hiểm họa rình rập.

Điểm chung của các vụ việc này là sự thiếu giám sát từ người lớn và điều kiện an toàn chưa được bảo đảm. Nhiều ao hồ không có rào chắn, không có biển cảnh báo nguy hiểm. Không ít trẻ mất mạng khi cố gắng cứu bạn mà không được trang bị kỹ năng ứng phó trong tình huống khẩn cấp.

Hóa giải những bất cập trong hệ thống phòng ngừa đuổi nước ở trẻ em

Dù các tỉnh Nghệ An, Hà Tĩnh triển khai nhiều chương trình phòng chống đuối nước ở trẻ em, nhưng thực trạng thương vong xảy ra mỗi mùa hè vẫn cho thấy hệ thống phòng ngừa còn nhiều bất cập. Từ nhận thức xã hội, kỹ năng ứng phó ban đầu, đến điều kiện hạ tầng bảo đảm an toàn, tất cả đều tồn tại những "lỗ hổng" đáng lo ngại.

Dù các lớp kỹ năng sống, cứu hộ, tuyên truyền và sơ cứu đuối nước đã được tổ chức rộng rãi cho học sinh, nhưng những vụ tai nạn thương tâm vẫn liên tiếp xảy ra.

Tại nhiều vùng nông thôn, ao hồ xen lẫn khu dân cư mà không có hàng rào bảo vệ hay biển cảnh báo nguy hiểm. Những khu nghỉ mát, điểm du lịch ven sông, biển nơi thu hút đông trẻ em trong mùa hè lại phổ biến tình trạng thiếu nhân viên cứu hộ, trang thiết bị như phao cứu sinh. Thậm chí, không ít cơ sở dịch vụ tổ chức hoạt động tắm mát tự phát, không đăng ký, không được kiểm định điều kiện an toàn.

Về phía gia đình, không phải phụ huynh nào cũng nhận thức đầy đủ về tầm quan trọng của việc giám sát trẻ nhỏ khi tham gia các hoạt động. Nhiều trẻ không được học kỹ năng bơi lội hoặc kỹ năng thoát hiểm khi xảy ra sự cố dưới nước. Đáng lo ngại hơn, không ít người lớn chưa từng được hướng dẫn sơ cứu đuối nước đúng cách, điều có thể quyết định sự sống còn của nạn nhân trong những phút đầu tiên.

Theo ông Nguyễn Viết Hải Đăng, Phó Bí thư Tỉnh Đoàn Hà Tĩnh, thời gian qua, Tỉnh Đoàn triển khai nhiều hoạt động nhằm phòng, chống đuối nước cho trẻ em trên địa bàn. Đơn vị đã huy động nguồn lực xây dựng 4 bể bơi cố định và 10 bể bơi di động tại các điểm trường học, với tổng kinh phí khoảng 5 tỷ đồng. Đồng thời, Tỉnh Đoàn cũng tổ chức lắp đặt hệ thống biển cảnh báo nguy hiểm tại các khu vực tiềm ẩn rủi ro, duy trì thường xuyên các lớp dạy bơi, học bơi, và tập huấn kỹ năng phòng, chống đuối nước cho học sinh.

Một lớp dạy bơi cho trẻ tại huyện Diễn Châu.

Ngoài ra, nhiều điểm phát thanh tự động, trạm phao cứu sinh cũng được bố trí ở các địa phương có nguy cơ cao. Công tác tuyên truyền, cảnh báo được đẩy mạnh với tần suất cao hơn, đặc biệt trong thời điểm học sinh bước vào kỳ nghỉ hè.

Năm 2025, tỉnh Nghệ An phát động Tháng hành động vì trẻ em và tổ chức ký cam kết "Mùa Hè an toàn cho trẻ em" với 20 huyện, thành, thị. Chương trình tập trung phòng chống tai nạn thương tích, đặc biệt là đuối nước, rà soát các điểm nguy cơ và tổ chức quản lý trẻ trong dịp hè.

Ông Nguyễn Văn Nam, Phó Giám đốc Sở Y tế Nghệ An cho biết, việc ký cam kết nhằm nâng cao ý thức trách nhiệm của các cơ quan, tổ chức, cá nhân trong bảo vệ trẻ em. Ông đề xuất đưa giáo dục kỹ năng bơi và sơ cứu vào chương trình chính khóa tiểu học, siết chặt quản lý bãi tắm tự phát và khu vui chơi nước, đồng thời tăng cường kiểm tra an toàn tại các điểm nguy cơ đuối nước.

Ông Nam cũng kêu gọi đầu tư xây dựng bể bơi cộng đồng ở vùng khó khăn, tổ chức lớp học bơi miễn phí mùa hè, và tập huấn kỹ năng sơ cứu cho phụ huynh, giáo viên, cán bộ xã phường nhằm kiểm soát tai nạn đuối nước một cách bền vững.

Nhiều chuyên gia đề xuất xây dựng chương trình quốc gia về phòng, chống đuối nước trẻ em, được quy định rõ trong luật với trách nhiệm cụ thể cho từng ngành. Các cơ quan quản lý Nhà nước cần yêu cầu địa phương lập bản đồ "điểm đen" đuối nước, kiểm tra định kỳ an toàn tại các khu dân cư gần sông, suối, ao hồ.

Các khu vui chơi, bãi tắm, khu du lịch có yếu tố nước phải được kiểm tra an toàn thường xuyên và không được phép hoạt động khi thiếu nhân lực cứu hộ, trang thiết bị hỗ trợ cần thiết.

Hoàng Trinh