Ấn Độ chật vật tìm khách hàng mua gạo

Quyết định này được đưa ra khi các thương nhân gạo tại Ấn Độ, nước cung cấp gạo lớn nhất thế giới, chật vật tìm khách hàng mua lượng gạo dồi dào của nước này. Tình cảnh này cũng tương tự như các đồng nghiệp ở Thái Lan và Việt Nam, những người đang lao đao vì giá gạo sụt giảm do nguồn cung dư thừa từ Ấn Độ.

Nhà kho gạo ở một khu chợ buôn bán gạo tại thành phố Navi Mumbai, bang Maharashtra, Ấn Độ. Ảnh: Reuters

Đầu năm nay, gạo từ Ấn Độ tràn ngập thị trường toàn cầu sau khi quốc gia Nam Á này, chiếm khoảng 40% xuất khẩu gạo thế giới, dỡ bỏ một loạt hạn chế xuất khẩu trong năm qua. Trước đó, Ấn Độ từng áp đặt hạn chế vào năm 2022 và 2023 do lo ngại về sản lượng sau những đợt mưa kém.

Nguồn cung gạo dư thừa giờ đây cũng đang làm tổn thương chính các thương nhân Ấn Độ do khó tìm người mua vì khách hàng đã tích trữ đủ và không vội mua thêm vì biết rằng nguồn cung sẽ còn dồi dào trong thời gian tới.

Theo số liệu từ Viện Nghiên cứu Chính sách thực phẩm Quốc tế (IFPRI), so với mức của tháng 12-2024, xuất khẩu gạo phi basmati của Ấn Độ giảm hơn 40%, xuống còn 1,1 triệu tấn vào tháng 5-2025.

Công ty tư vấn Kedia Advisory thậm chí báo cáo mức giảm tới 60% trong xuất khẩu gạo Ấn Độ vào tháng Tư và tháng Năm.

Giá xuất khẩu cũng chịu áp lực nặng nề. Giá gạo trắng phi basmati giảm hơn 13% từ tháng 9-2024 xuống còn 430,5 đô la Mỹ/tấn vào tháng 5-2025. Giá gạo basmati, giống gạo dài cao cấp nổi tiếng của Ấn Độ, cũng giảm giá 20% so với cùng kỳ năm ngoái, xuống còn 862,1 đô la/tấn, theo dữ liệu từ IFPRI.

Các thương nhân cho biết, sự sụt giảm xuất khẩu và giá cả đang làm tổn hại đến lợi nhuận.

“Chúng tôi đang chứng kiến biên lợi nhuận bị thu hẹp rõ rệt. Gạo tấm 5% của Ấn Độ hiện chỉ dao động từ 380-390 đô la/tấn, mức thấp nhất trong hai năm. Mức giá này cùng với chi phí nguyên liệu và vận chuyển tăng cao đang ảnh hưởng đến lợi nhuận của các nhà xuất khẩu ở mọi phân khúc”, Seema Rani, giám đốc công ty kinh doanh thực phẩm Sarveshwar Foods chia sẻ.

Biên lợi nhuận của thương nhân gạo Ấn Độ thường dưới 5%. B.V. Krishna Rao, Chủ tích REA cho biết, một nửa con số biên lợi nhuận có thể bị ảnh hưởng bởi sự sụt giảm cả về sản lượng xuất khẩu lẫn giá cả.

Dù vậy, tình trạng nguồn cung gạo dư thừa trong nước chưa có dấu hiệu cải thiện. Tính đến ngày 1-7, Ấn Độ đang nắm giữ tới 38 triệu tấn gạo tồn kho, gấp gần ba lần mức dự trữ tối thiểu khuyến nghị là 13,5 triệu tấn, theo truyền thông địa phương.

Sản lượng gạo Ấn Độ dự báo tiếp tục tăng mạnh khi mùa mưa thuận lợi đang khuyến khích nông dân gieo trồng nhiều lúa hơn.

Tính đến 13-7, lượng mưa từ đầu mùa mưa năm nay ở Ấn Độ cao hơn 9,8% so với mức bình thường, theo báo cáo của ngân hàng Barclays.

Tính đến ngày 27-6, diện tích gieo trồng lúa trong mùa vụ hiện tại của Ấn Độ tăng vọt 47% lên 3,5 triệu hecta so với cùng kỳ năm ngoái, theo số liệu chính phủ.

Điều này có thể khiến giá gạo tiếp tục yếu, theo các nhà xuất khẩu và các nhà quan sát trong ngành.

Đối với những nông dân phụ thuộc vào gạo như nguồn thu nhập chính trên khắp châu Á, giá thấp có thể gây ra tác động tiêu cực, Shirley Mustafa, nhà kinh tế của Tổ chức Nông lương Liên Hợp Quốc (FAO) nhận định.

Các thương nhân Ấn Độ cho rằng, dù xuất khẩu gạo có thể sẽ đi ngang trong thời gian tới, giá xuất khẩu có thể đã chạm đáy. Chính sách giá hỗ trợ tối thiểu (MSP) của chính phủ Ấn Độ đối với lúa gạo thu mua từ nông dân và đồng rupee tương đối ổn định giúp hạn chế biến động giá gạo.

Dù các chính sách như MSP có thể bảo vệ nông dân trong nước trước tình trạng giá gạo xuất khẩu giảm, sự khó lường của chính sách xuất khẩu gạo Ấn Độ luôn là “mối nguy,” theo Shahidur Rashid, giám đốc khu vực Nam Á của IFPRI.

“Gạo Ấn Độ nuôi sống thế giới. Một động thái khó đoán từ nước này luôn gây ra cú sốc cho cả hệ thống, ảnh hưởng đến các nhà xuất khẩu gạo khác như Thái Lan, Việt Nam cũng như các thị trường tiêu thụ lớn ở châu Phi”, Rashid nhấn mạnh.

Theo Nikkei Asia

Lê Linh