Ấn Độ điều tra vụ rơi máy bay của Air India

Chiếc máy bay phát nổ sau chưa đầy một phút cất cánh từ sân bay. Ảnh: Reuters.

Ngày 12/6, chiếc Boeing 787-8 Dreamliner của Air India chở 242 người bao gồm phi hành đoàn, đã rơi và phát nổ ngay sau khi cất cánh từ thành phố Ahmedabad (phía Tây Ấn Độ), khiến 241 người trên máy bay thiệt mạng, duy nhất một hành khách sống sót.

Đây được coi là thảm họa hàng không nghiêm trọng nhất trong một thập kỷ qua, buộc giới chức Ấn Độ mở cuộc điều tra toàn diện.

Nguyên nhân do đâu?

Reuters cho biết Air India và chính phủ Ấn Độ đang xem xét nhiều khả năng dẫn đến tai nạn, trong đó có vấn đề về lực đẩy động cơ, độ mở cánh tà, và lý do vì sao bánh đáp không thu vào khi máy bay cất cánh và nhanh chóng rơi trở lại.

Ngoài ra, cơ quan điều tra cũng đang kiểm tra khả năng lỗi bảo trì từ phía Air India. Theo nguồn tin thân cận, va chạm với chim không nằm trong nhóm nguyên nhân chính được xem xét, đồng thời cho hay các chuyên gia chống khủng bố đã được huy động tham gia điều tra.

Chính phủ Ấn Độ đang cân nhắc khả năng tạm dừng toàn bộ đội bay Boeing 787 trong thời gian điều tra. Air India, Boeing và Bộ Hàng không dân dụng Ấn Độ chưa đưa ra phản hồi về thông tin này.

Toàn bộ chiếc máy bay bị xé thành trăm mảnh. Ảnh: Reuters.

Air India hiện khai thác hơn 30 máy bay Dreamliner, bao gồm cả phiên bản 787-8 và 787-9. Một nguồn tin trong hãng cho biết họ chưa nhận được chỉ đạo chính thức nào từ phía nhà chức trách về việc tạm dừng hoạt động đội bay.

Trong diễn biến liên quan, Cơ quan quản lý hàng không Ấn Độ đã yêu cầu Air India thực hiện bổ sung các hoạt động bảo trì đối với đội bay Boeing 787-8/9 trang bị động cơ GEnx, bao gồm "kiểm tra một lần" các thông số cất cánh trước mỗi chuyến bay bắt đầu từ 0h ngày 15/6.

Air India cũng được chỉ đạo đưa vào quy trình kiểm tra giữa chặng mục "kiểm soát chuyến bay" - nhằm đảm bảo hệ thống điều khiển vận hành chính xác - và thực hiện kiểm tra công suất động cơ trong vòng 2 tuần.

Câu trả lời có thể nằm trong hộp đen

Bộ Hàng không dân dụng Ấn Độ xác nhận lực lượng cứu hộ đã thu hồi được thiết bị ghi dữ liệu chuyến bay (hộp đen FDR) từ mái của tòa nhà nơi máy bay rơi. Tuy nhiên, hộp ghi âm buồng lái (CVR) - thiết bị lưu âm thanh và hội thoại trong buồng lái - vẫn chưa được tìm thấy.

Tập đoàn Tata - đơn vị tiếp quản Air India từ sở hữu nhà nước vào năm 2022 và sáp nhập hãng với Vistara (liên doanh với Singapore Airlines) năm ngoái - cam kết sẽ minh bạch toàn bộ kết quả điều tra. Chủ tịch Tập đoàn Tata, ông Natarajan Chandrasekaran, trong một bản ghi nhớ nội bộ gửi nhân viên, khẳng định: "Chúng tôi muốn biết chuyện gì thực sự đã xảy ra. Hiện giờ, chúng tôi vẫn chưa có câu trả lời".

Nhà sản xuất động cơ GE Aerospace - đơn vị cung cấp động cơ cho dòng Boeing 787 - cũng khẳng định ủng hộ các biện pháp tăng cường kiểm tra an toàn do cơ quan chức năng Ấn Độ yêu cầu.

"An toàn là ưu tiên hàng đầu của chúng tôi. Chúng tôi cam kết hỗ trợ kỹ thuật toàn diện để làm rõ nguyên nhân vụ tai nạn", người phát ngôn GE Aerospace nhấn mạnh.

Sáng cùng ngày, công tác cứu hộ tại hiện trường đã hoàn tất. Các lực lượng tiếp tục rà soát khu vực để tìm kiếm người mất tích, thi thể các nạn nhân và các mảnh vỡ máy bay phục vụ công tác điều tra.

Nhiều giả thuyết được đưa ra

Tiến sĩ Sonya Brown, giảng viên cấp cao ngành thiết kế hàng không vũ trụ tại Đại học New South Wales, cho rằng đoạn video cho thấy dấu hiệu máy bay đã bị khựng (stall). "Trông như máy bay bị mất lực đẩy nghiêm trọng. Lực nâng tỷ lệ thuận với bình phương tốc độ nên nếu không có đủ lực đẩy thì sẽ mất tốc độ và có thể bị khựng", bà Brown phân tích.

Một số người còn cho rằng cánh tà không được mở trong lúc cất cánh - một lỗi nghiêm trọng có thể do phi công gây ra. Tuy nhiên, bà Brown cho rằng kể cả trong trường hợp này, tai nạn vẫn có thể tránh được nếu tăng lực đẩy kịp thời.

Một nguyên nhân khác có thể là do phi công thiết lập sai thông số lực đẩy. Bà Brown cũng lưu ý dù Dreamliner là dòng máy bay hiện đại, chiếc AI171 đã 11 năm tuổi. Điều này khiến việc kiểm tra khả năng bảo trì trở nên cần thiết.

Va chạm với chim (bird strike) cũng là một giả thiết được xem xét. Cựu phi công Neil Hansford, hiện là Chủ tịch công ty tư vấn hàng không Strategic Aviation Solutions, cho biết máy bay có thể đã gặp sự cố động cơ do chim lao vào. Sự việc từng xảy ra với chuyến bay US Airways 1549 năm 2009, khiến máy bay phải đáp khẩn cấp xuống sông Hudson.

Hansford lưu ý sân bay Ahmedabad có lịch sử xảy ra hàng trăm vụ chim va chạm. Thời tiết ấm buổi sáng ngày xảy ra tai nạn có thể làm tăng nguy cơ này. Một tiếng nổ lớn được hành khách sống sót mô tả có thể là dấu hiệu động cơ gặp sự cố do chim chui vào. Tuy nhiên, nếu cả hai động cơ cùng hỏng, Hansford cho rằng đáng lẽ phải có 2 tiếng nổ.

Thảm họa máy bay kinh hoàng ở Hàn Quốc khiến 179 người thiệt mạng được cho là do va phải chim trời, khiến bộ phận hạ cánh bị hư hại. Ảnh: Reuters.

Hansford đề nghị cần xem xét cả khả năng phá hoại, trong bối cảnh chính trị tại bang Gujarat - nơi đặt sân bay Ahmedabad - khá căng thẳng. Ông cũng không loại trừ nguy cơ nhiên liệu nhiễm bẩn. "Nếu nhiên liệu bị tạp chất làm nghẽn, động cơ sẽ gặp sự cố", ông nói thêm.

Theo cơ sở dữ liệu của Aviation Safety Network, vụ tai nạn ngày 12/6 là sự cố gây chết người đầu tiên liên quan đến dòng Dreamliner kể từ khi loại máy bay thân rộng này bắt đầu hoạt động thương mại vào năm 2011.

Chiếc máy bay gặp nạn thực hiện chuyến bay đầu tiên năm 2013 và được bàn giao cho Air India vào tháng 1/2014. Trong số các hành khách có 169 công dân Ấn Độ, 53 người Anh, 7 người Bồ Đào Nha và 1 người Canada.

Cẩm Tú