Ấn Độ giảm mua, Trung Quốc tăng cường nhập khẩu dầu Nga

Tàu chở dầu thô Fuga Bluemarine neo đậu gần cảng Kozmino ở vịnh Nakhodka gần thành phố cảng Nakhodka, Nga, ngày 4/12/2022 - Ảnh: Reuters

Các nhà máy lọc dầu Trung Quốc đang đặt thêm dầu thô Nga và vận chuyển từ các cảng thường xuất dầu đi Ấn Độ. Điều này diễn ra trong bối cảnh nhu cầu của Ấn Độ sụt giảm sau khi nước này bị Mỹ áp thuế quan thứ cấp vì mua dầu Nga.

Dữ liệu của công ty nghiên cứu thị trường hàng hóa Kpler cho thấy các nhà máy lọc dầu Trung Quốc đã đặt mua thêm ít nhất 15 lô dầu Nga giao vào tháng 10 và 11/2025.

Trung Quốc và Ấn Độ nổi lên là hai quốc gia mua dầu Nga nhiều nhất sau khi Moscow phát động “chiến dịch quân sự đặc biệt tại Ukraine” và các nước phương Tây giảm mua sản phẩm năng lượng Nga.

Hồi tháng 7, Tổng thống Mỹ Donald Trump tuyên bố sẽ áp thuế quan thứ cấp với hàng hóa nhập khẩu từ các quốc gia mua dầu Nga để gây áp lực buộc Moscow chấm dứt cuộc chiến ở Ukraine. Ấn Độ là nước đầu tiên chịu thuế quan này.

Vào đầu tháng này, ông Trump thông báo sẽ áp thuế quan bổ sung 25% với hàng hóa Ấn Độ nhập khẩu vào Mỹ vì nước này mua dầu và khí đốt của Nga, có hiệu lực từ cuối tháng này. Cộng với 25% thuế đối ứng, thuế quan Mỹ với hàng hóa Ấn Độ là 50%.

Theo nhà phân tích dầu thô cấp cao Muyu Xu tại công ty dữ liệu hàng hóa Kpler, tính đến tuần trước, các nhà máy lọc dầu nhà nước và nhà máy lọc dầu tư nhân lớn của Trung Quốc đã đặt mua khoảng 13 lô dầu thô Nga, giao vào tháng 10 và ít nhất 2 lô giao vào tháng 11.

“15 lô dầu, mỗi lô thường có 700.000 đến 1 triệu thùng, sẽ được chất lên tàu từ các cảng ở Bắc Cực và biển Đen của Nga. Đây là các cảng thường xuất khẩu dầu đi Ấn Độ thay vì đi Trung Quốc do khoảng cách địa lý”, bà Xu nói với hãng tin CNN.

Vị chuyên gia đánh giá hoạt động này của các nhà máy lọc dầu Trung Quốc là hành động tận dụng cơ hội bởi giá dầu thô Nga hiện vẫn rẻ hơn ít nhất 3 USD/thùng so với dầu thô của Trung Đông.

“Về việc Trung Quốc có tiếp tục mua dầu Nga hay không, tôi tin rằng hiện tại vẫn đang là cơ hội rất tốt, bởi vì ông Trump đang gây sức ép lớn với Ấn Độ”, bà Xu chia sẻ.

Thứ Sáu tuần trước (15/8), sau cuộc gặp mang tính bước ngoặt với Tổng thống Nga Vladimir Putin tại bang Alaska (Mỹ), ông Trump nói với hãng tin Fox News rằng ông chưa cân nhắc ngay việc áp thuế quan thứ cấp với Trung Quốc vì nước này mua dầu Nga nhưng sẽ làm vậy trong “hai hoặc ba tuần nữa”.

“Tôi cho rằng các nhà máy lọc dầu Trung Quốc sẽ tận dụng cơ hội khi giá còn thấp và sẽ tiếp tục mua trong một hoặc hai tuần tới”, bà Xu nhận định.

Theo số liệu tổng hợp của Liên hiệp quốc (UN), năm ngoái, Ấn Độ đã nhập khẩu 53 tỷ USD dầu thô từ Nga. Trước đợt giảm mua gần đây, Nga là nhà cung cấp dầu lớn nhất của Ấn Độ, chiếm 36% dầu nhập khẩu của nước này - theo công ty dữ liệu năng lượng Vortexa.

Trong khi đó, Nga chiếm 13,5% dầu thô nhập khẩu của Trung Quốc. Năm ngoái, Trung Quốc nhập khẩu 62,6 tỷ USD dầu thô Nga.

Tuy nhiên, theo bà Xu, Trung Quốc có thể sẽ không bù đắp được nhu cầu giảm đối với dầu Nga bởi Ấn Độ hiện nhập khẩu 1,7 triệu thùng dầu từ Nga mỗi ngày, còn Trung Quốc chỉ mua khoảng 1,2 triệu thùng dầu qua đường biển mỗi ngày.

“Nếu Ấn Độ tiếp tục giảm mua, đây sẽ thực sự là một vấn đề lớn với Nga. Trung Quốc sẽ không thể nhập khẩu toàn bộ lượng dầu mà Ấn Độ đang mua hiện tại”, bà chỉ ra.

Với Ấn Độ, việc giảm hoặc ngừng mua dầu của Nga sẽ buộc Ấn Độ phải tiếp tục nhập dầu từ các quốc gia vùng Vịnh với mức giá cao hơn. Ấn Độ là nước nhập khẩu dầu thô lớn thứ ba thế giới, với lượng nhập khẩu tăng 14,5% từ năm 2021 lên khoảng 1,7 tỷ thùng vào năm 2024. Nhập khẩu dầu Nga của Ấn Độ tăng vọt từ năm 2023, một năm sau khi cuộc chiến ở Ukraine nổ ra.

Ngọc Trang