Mỹ chỉ giữ vai trò tối thiểu trong đảm bảo an ninh cho Ukraine

Phó Tổng thống Mỹ JD Vance trong một cuộc họp tại bang Maryland, Mỹ, hồi tháng 2. Ảnh: Reuters

Trao đổi với Fox News ngày 20/8, ông Vance nhấn mạnh trách nhiệm chính trong việc đảm bảo an ninh cho Ukraine thuộc về châu Âu vì khu vực này gần Kyiv và có lợi ích an ninh trực tiếp.

“Dù thế nào đi nữa, dù theo hình thức nào, người châu Âu cũng sẽ phải gánh phần chính. Đây là lục địa của họ, là an ninh của họ và Tổng thống (Trump) đã nói rất rõ, họ phải đứng ra đảm nhận,” ông nói.

“Tôi không nghĩ chúng ta nên gánh vác ở đây. Tôi nghĩ chúng ta nên hỗ trợ nếu cần thiết để chấm dứt chiến tranh và ngăn chặn thương vong”, ông bổ sung.

Tuy vậy, Vance cũng khẳng định Mỹ vẫn để ngỏ khả năng hỗ trợ nếu tình hình đòi hỏi, nhưng sẽ cố gắng hạn chế mức độ can dự. “Điều ông Trump nói rất rõ ràng là: ‘Mỹ sẵn sàng đối thoại nhưng chúng ta sẽ không đưa ra cam kết nào cho đến khi xác định được đâu là điều cần thiết để chấm dứt chiến tranh ngay từ đầu’”, ông Vance cho hay.

Cũng trong ngày 20/8, Tổng thống Donald Trump đã loại trừ khả năng triển khai binh sĩ Mỹ tới Ukraine.

Thư ký báo chí Nhà Trắng Karoline Leavitt tuyên bố: “Tổng thống khẳng định chắc chắn rằng sẽ không có lính Mỹ đặt chân tới Ukraine nhưng chúng ta chắc chắn có thể hỗ trợ trong phối hợp và có thể cung cấp những biện pháp bảo đảm an ninh khác cho các đồng minh châu Âu”.

Các binh sĩ Ukraine bên cạnh bệ phóng của Patriot - hệ thống phòng không - phòng thủ tên lửa hàng đầu của Mỹ, tại một địa điểm không được tiết lộ ở Ukraine ngày 4/8/2024. Ảnh: Reuters

Trong khi đó, các cuộc họp kín của lãnh đạo quốc phòng 32 nước thành viên của Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương (NATO) diễn ra trong hai ngày 19-20/8, nhằm thảo luận về nỗ lực đảm bảo an ninh giữa các đồng minh. Cuộc họp do Chủ tịch Hội đồng Tham mưu trưởng Liên quân Mỹ Dan Caine chủ trì.

Theo nguồn tin của báo Politico, lãnh đạo quân sự các nước Anh, Pháp, Đức và Phần Lan liên tục chất vấn Mỹ về những gì Mỹ có thể cung cấp cho Ukraine duy trì thỏa thuận hòa bình với Nga.

Tuy nhiên, phản hồi từ Mỹ khiến họ chưa yên tâm. Cuộc họp vội vã càng khiến các đồng minh lo ngại rằng Tổng thống Donald Trump sẽ để châu Âu phụ trách đảm bảo hòa bình lâu dài sau khi Nga chấm dứt cuộc chiến.

“Thực tế châu Âu sẽ là bên thực hiện điều này trên thực địa. Mỹ không hứa bất kỳ điều gì”, một nhà ngoại giao phía NATO cho biết.

Các cuộc họp diễn ra vài ngày sau khi tổng thống Trump và các nhà lãnh đạo châu Âu gặp tổng thống Ukraine Zelensky tại Nhà Trắng. Nhiệm vụ quan trọng của các đồng minh là cân nhắc kế hoạch triển khai lực lượng gìn giữ hòa bình tới Ukraine, đồng thời mua thêm vũ khí do Mỹ sản xuất cho Kyiv.

Tuy nhiên, phía Mỹ nhanh chóng đổi ý. Ban đầu ông Trump tuyên bố sẵn sàng gửi binh sĩ sang Ukraine, nhưng chỉ một ngày sau, ông nói rằng chỉ có thể hỗ trợ không quân cho lực lượng châu Âu.

Sự hiện diện của Thứ trưởng Quốc phòng Mỹ Elbridge Colby trong các cuộc họp khiến nhiều đồng minh e ngại con đường đạt được sự ủng hộ an ninh từ Mỹ sẽ còn khó hơn.

Từ lâu, ông Colby đã nỗ lực thúc đẩy các đồng minh châu Âu chủ động nhiều hơn trong việc bảo vệ lục địa này trước Nga. Trong năm nay, ông đã tiến hành đánh giá kho dự trữ đạn dược của Mỹ, dẫn đến việc Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Pete Hegseth tạm thời đóng băng viện trợ quân sự của Mỹ cho Ukraine vào tháng 7.

Thư ký báo chí Lầu Năm Góc Kingsley Wilson cho biết: “Thứ trưởng Colby đã tham dự cuộc họp tối qua để truyền đạt chỉ đạo của Tổng thống Trump và Bộ trưởng Bộ Quốc phòng Hegseth về vấn đề bảo đảm an ninh cho Ukraine, trong bối cảnh chúng tôi ủng hộ nỗ lực của tổng thống nhằm chấm dứt cuộc xung đột này. Tại cuộc họp, ông Colby chỉ tập trung bảo đảm các cuộc thảo luận phản ánh đúng những lời tổng thống đã nói.”

Một số quan chức nhận định đây mới chỉ là giai đoạn khởi đầu của quá trình đàm phán phức tạp, trong khi họ vẫn phải tính đến kịch bản châu Âu sẽ phải chi phí lớn để duy trì hòa bình.

Bộ trưởng Bộ Quốc phòng các nước NATO dự kiến sẽ có một cuộc họp trực tuyến chi tiết hơn vào cuối ngày.

“Kế hoạch quân sự ở châu Âu đang được điều chỉnh cho phù hợp với mọi kịch bản, ngay cả khi các hoạt động ngoại giao vẫn đang diễn ra song song”, một quan chức NATO cho biết.

Nhà Trắng đã cân nhắc Budapest làm địa điểm gặp gỡ tiềm năng cho các cuộc đàm phán Nga-Ukraine. Tuy nhiên, ít quan chức nào tin rằng mọi việc sẽ diễn ra nhanh chóng như lời ông Trump khẳng định.

Nguyễn An