Ấn Độ và Trung Quốc vật lộn với tình trạng khan hiếm nước

Người dân lấy nước tại một bể chứa tại làng Peth Taluka, Ấn Độ, ngày 26/5. Ảnh: Getty Images

Nói với CNBC bên lề Tuần lễ Sinh thái tại Singapore, ông Arunabha Ghosh, CEO của Hội đồng Năng lượng, Môi trường và Nước (CEEW), cho biết châu Á là một trung tâm công nghiệp đang có tốc độ đô thị hóa nhanh nhất, do vậy đòi hỏi một nguồn nước dồi dào.

“Không chỉ những ngành công nghiệp truyền thống như sản xuất thép, mà ngay cả ngành mới hơn như sản xuất chip bán dẫn và quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch đều sẽ cần rất nhiều nước”, ông Ghosh nói. “Châu Á là động cơ tăng trưởng của thế giới và những ngành công nghiệp này là động lực mới cho tăng trưởng kinh tế khu vực”.

Các chuyên gia ước tính, nhu cầu nước ngọt toàn cầu dự kiến sẽ vượt xa nguồn cung từ 40 - 50% vào năm 2030. Ông Ghosh cảnh báo tình trạng khan hiếm nước không chỉ là vấn đề của các ngành mà nó đã trở thành vấn đề “vượt qua toàn bộ nền kinh tế”.

“Các nền kinh tế châu Á phải hiểu rằng nguồn nước là lợi ích chung của khu vực và lợi ích của họ chính là giảm thiểu rủi ro xảy ra để ngăn chặn những cú sốc kinh tế nếu tình trạng thiếu nước nghiêm trọng xảy ra”, ông Ghosh nhấn mạnh.

Thiếu nước là bài toán đầy thách thức của Ấn Độ và Trung Quốc

Ấn Độ, quốc gia đang sở hữu dân số đông nhất thế giới, sẽ bị ảnh hưởng nặng nề nhất do tình trạng khan hiếm nước. Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết, mặc dù chiếm 18% dân số thế giới, nhưng nước này chỉ có đủ nguồn nước cho 4% dân số. Điều này khiến Ấn Độ trở thành quốc gia thiếu nước nhất thế giới.

Nhu cầu nước của Ấn Độ vốn phụ thuộc rất nhiều vào mùa gió mùa. Tuy nhiên, hiện tượng biến đổi khí hậu đã khiến lũ lụt và hạn hán tấn công quốc gia Nam Á này thường xuyên hơn, làm trầm trọng thêm tình trạng thiếu nước.

Một nông dân chăn cừu trên lòng hồ chứa nước khô cạn tại Côn Minh, tỉnh Vân Nam, Trung Quốc, ngày 25/5. Ảnh: Getty Images

Trong khi đó, theo Viện nghiên cứu Lowy, khoảng 80 - 90% nước ngầm của Trung Quốc không phù hợp để tiêu thụ, hơn một nửa trong số đó quá ô nhiễm để sử dụng cho ngành công nghiệp và nông nghiệp. Khoảng 50% nước sông ở quốc gia này cũng không thích hợp để uống và một nửa trong số đó cũng không an toàn cho nông nghiệp.

Mặc dù Trung Quốc đã đạt được tiến bộ trong quá trình chuyển đổi sang năng lượng sạch, nhưng hệ thống điện của nước này vẫn chủ yếu phụ thuộc vào than đá. Nếu không có nước, thì cũng sẽ chẳng có điện.

Ông Arunabha Ghosh cho biết: “Nước là nguyên liệu đầu vào thiết yếu để các nhà máy điện than phát điện. Nếu nước trở nên khan hiếm hơn hoặc không đủ để phát điện, thì nhà máy đó sẽ hoạt động kém hiệu quả”.

Các quốc gia đang phát triển khác trong khu vực cũng đang đối mặt với tình trạng tương tự, nhưng cuộc khủng hoảng nước của họ được đánh giá có thể còn khó giải quyết hơn.

Bà Shanshan Wang, lãnh đạo doanh nghiệp nước Singapore tại công ty tư vấn Arup, cảnh báo các quốc gia như Philippines chịu ảnh hưởng lớn bởi sự mất cân bằng nguồn nước và khó có khả năng phục hồi. Trong khi đó, Ấn Độ và Trung Quốc, dù bị đe dọa nhiều hơn bởi mực nước biển dâng cao, nhưng vẫn có đủ khả năng đầu tư các công nghệ và thiết bị đổi mới để có hệ thống trữ nước tốt hơn.

Ngoài châu Á, các quốc gia phương Tây cũng bị cảnh báo bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng nước. Vấn đề nguồn nước của châu Âu sẽ trở nên tồi tệ hơn khi các nguồn tài nguyên ngày càng khan hiếm do tình trạng khẩn cấp về khí hậu. Khu vực này đã ghi nhận nhiệt độ tăng cao vào mùa xuân, sau khi trải qua một đợt nắng nóng bất thường vào mùa đông bất thường, gây thiệt hại cho các con sông và dốc trượt tuyết.

Các ngành công nghiệp bị ảnh hưởng nhiều nhất

Nước đang đóng vai trò to lớn trong quá trình chuyển đổi năng lượng sạch theo kế hoạch của các quốc gia và việc thiếu nước có thể cản trở mục tiêu net-zero.

Năm 2022, Trung Quốc đã trải qua đợt nắng nóng và hạn hán tồi tệ nhất trong 6 thập kỷ. Nhiệt độ tăng cao làm khô cạn các khu vực của sông Dương Tử và ảnh hưởng đến khả năng thủy điện - nguồn năng lượng lớn thứ hai của Trung Quốc.

Đập thủy điện Gezhouba trên sông Dương Tử ở Nghi Xương, tỉnh Hồ Bắc, Trung Quốc. Ảnh: Getty Images

Để giảm thiểu các rủi ro về năng lượng, năm ngoái, Bắc Kinh đã phê duyệt số lượng lớn nhà máy nhiệt điện than mới cao nhất kể từ năm 2015. Nước này cũng cho phép các nhà máy điện than đạt công suất 106 GWh - cao gấp bốn lần so với năm 2021 và tương đương với 100 nhà máy nhiệt điện lớn.

Tình trạng khan hiếm nguồn nước cũng sẽ ảnh hưởng lớn tới ngành công nghiệp bán dẫn của các quốc gia châu Á. Theo các chuyên gia, cần một lượng nước khổng lồ để cung cấp năng lượng cho các nhà máy để sản xuất chip bán dẫn trong thiết bị kỹ thuật số. Tuy nhiên, quá trình này có thể bị cản trở nếu không được cung ứng đầy đủ nước.

Bên cạnh đó, các nền kinh tế phụ thuộc nhiều vào nông nghiệp có thể thấy sản lượng giảm đáng kể và tình hình an ninh lương thực sẽ gặp nhiều rủi ro hơn khi tình trạng thiếu nước xảy ra thường xuyên.

Theo Bộ Nông nghiệp, Ngư nghiệp và Lâm nghiệp Australia, giá trị sản xuất nông nghiệp của nước này dự kiến sẽ giảm 14%, xuống còn 79 tỷ USD từ năm 2023 đến năm 2024. Nguyên nhân là do điều kiện khô hạn sẽ làm giảm năng suất cây trồng một cách kỷ lục.

“Chúng tôi chắc chắn có thể xây dựng các nguồn cung cấp nước mới và cung ứng cho các ngành công nghiệp, khách hàng và các thành phố. Nhưng chúng tôi thực sự không thể duy trì đủ nước trong thời gian hạn hán kéo dài hơn”, ông Wayne Middleton, nhà lãnh đạo doanh nghiệp nước Australasian tại Arup, bình luận.

"Tất nhiên là chúng tôi phải cung cấp nước cho các thành phố, các nền kinh tế lớn, nhưng điều đó lại gây ra rủi ro ngày càng tăng đối với ngành sản xuất lương thực và nông nghiệp", ông cho hay.

Đỗ Thảo