An toàn khu Tân Trào - giá trị lịch sử to lớn trong cuộc Cách mạng Tháng Tám

Lán Nà Nưa, nơi ở và làm việc của Chủ tịch Hồ Chí Minh trong những ngày tháng ở Tân Trào. Ảnh: Nguyễn Thế Lượng

Trở về thăm ATK Tân Trào trong tiết trời mùa Thu, dừng chân ở các địa điểm di tích trong quần thể Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Tân Trào, chúng tôi cảm nhận được đâu đây vang vọng giọng nói ấm áp của Bác Hồ - hình ảnh vị Cha già dân tộc đã lãnh đạo toàn dân giành thắng lợi trong cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền vào mùa Thu năm 1945, lập nên nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa. Âm vang của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền vọng lên từ những di tích in sâu vào tâm trí mỗi người dân Việt Nam.

Các địa danh quần thể Khu di tích lịch sử quốc gia đặc biệt Tân Trào đã trở thành những “địa chỉ đỏ” giáo dục truyền thống yêu nước, tinh thần đấu tranh quật cường của nhân dân ta, với những điểm nhấn như: Cây đa Tân Trào, đình Hồng Thái, đình Tân Trào, cụm di tích ATK Kim Quan, cụm di tích lán Tân Trào (lán Nà Nưa, lán Cảnh vệ, lán Điện đài)... Theo tư liệu lịch sử, Tân Trào là nơi Bác Hồ và Bộ Chính trị chọn làm địa điểm để lãnh đạo cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền trong Cách mạng Tháng Tám và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp trường kỳ của dân tộc (1945-1954).

Mặc dù không còn nữa và giờ đây được trồng thay thế bằng cây đa nhỏ, nhưng hình ảnh cây đa Tân Trào có sức sống mãi mãi trong trang sử chói lọi của dân tộc, trong tâm hồn của mỗi người dân Việt Nam. Dưới bóng đa Tân Trào, ngày 16/8/1945, Đội Việt Nam Tuyên truyền giải phóng quân đã làm lễ xuất quân. Hình ảnh cây đa Tân Trào đã trở thành biểu tượng thiêng liêng của "Thủ đô kháng chiến", là niềm tự hào và sức sống trường tồn của dân tộc Việt Nam. Cành lá xanh tốt vươn mình lên nền trời xanh, bộ rễ đa buông chùm, cắm sâu xuống lòng đất tạo thành cội đa vững chãi. Dưới bóng cây đa cổ thụ, Đại tướng Võ Nguyên Giáp đã đọc Quân lệnh số 1 trước giờ xuất quân tiến về Hà Nội.

Tân Trào là “địa chỉ đỏ”, nơi thế hệ hôm nay và mai sau luôn hướng về để tri ân các thế hệ cha anh đi trước đã cống hiến, hy sinh cho Tổ quốc. Ảnh: Nguyễn Thế Lượng

Mái đình Hồng Thái tọa lạc dưới bóng đa cổ thụ, nơi lưu giữ những sự kiện lịch sử có giá trị trong cuộc Cách mạng Tháng Tám. Ngôi đình được tạo dựng theo kiểu kiến trúc nhà sàn, một nét văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Tày ở vùng đất này. Tại địa điểm ngôi đình Hồng Thái, Bác Hồ dừng chân đầu tiên khi Người từ Pác Bó trở về Tân Trào, là nơi đón tiếp đại biểu về dự Hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng (từ ngày 13 đến 15/8/1945) và Quốc dân Đại hội (từ ngày 16 đến 17/8/1945) để chuẩn bị cho cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm 1945.

Di tích đình Tân Trào là điểm nhấn trong quần thể, đây là địa điểm diễn ra Quốc dân Đại hội. Theo tư liệu lịch sử và lời kể của cán bộ khu di tích, sự kiện diễn ra ở đình Tân Trào mang ý nghĩa lịch sử quan trọng. Tại đại hội, nhiều quyết sách của Bác Hồ và Trung ương Đảng đối với cách mạng Việt Nam đã được thống nhất và thông qua như chủ trương tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa, quy định quốc kỳ của Việt Nam là lá cờ đỏ sao vàng, quốc ca là bài "Tiến quân ca". Đặc biệt, tại đình Tân Trào, vào ngày 17/8/1945, thay mặt Ủy ban Dân tộc giải phóng Việt Nam, Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đọc lời tuyên thệ trong lễ ra mắt quốc dân.

Ở Tân Trào, gắn liền với hình ảnh Bác Hồ và cuộc Tổng khởi nghĩa trong Cách mạng Tháng Tám là những lán đơn sơ được dựng bằng tranh tre nứa lá, ẩn mình trên khu rừng xanh thẳm của quần thể di tích ATK Tân Trào như Nà Nưa, Cảnh vệ, Điện đài, Đồng minh, lán họp hội nghị cán bộ toàn quốc của Đảng (tháng 8/1945)... Về thăm Tân Trào, dừng chân bên những ngôi lán mộc mạc, nhân dân mọi miền được trải nghiệm những giá trị lịch sử, khắc sâu lòng yêu nước và nhân lên niềm tự hào dân tộc.

Lán Nà Nưa là điểm nhấn trong hệ thống di tích ở ATK Tân Trào. Lán được làm theo kiểu nhà sàn của đồng bào dân tộc nơi đây, ẩn mình dưới tán cây xanh, xung quanh là tre trúc um tùm gợi lên khung cảnh tĩnh lặng, gần gũi mà thơ mộng. Đây là nơi Bác Hồ ở và làm việc trong những ngày Người về Tân Trào. Bên lán Nà Nưa, Bác Hồ đã soạn thảo những chỉ thị, kế hoạch quan trọng cho cuộc Tổng khởi nghĩa trong Cách mạng Tháng Tám .

ATK Tân Trào có vị trí lịch sử quan trọng, nơi đây ghi dấu ấn đường lối, chủ trương lãnh đạo cách mạng đúng đắn của Chủ tịch Hồ Chí Minh và Bộ Chính trị. Đồng thời, “Thủ đô kháng chiến” Tân Trào là sự hội tụ tinh thần đoàn kết, ý chí một lòng giữa lãnh tụ với nhân dân, nơi khắc ghi ý chí quyết tâm, lời thề son sắt đứng lên giành chính quyền của quân và dân ta.

“Mình đi, mình có nhớ mình/Tân Trào, Hồng Thái, mái đình, cây đa”, lời thơ ấy trong bài thơ "Việt Bắc" của nhà thơ Tố Hữu gợi nhắc mỗi người dân Việt Nam luôn khắc ghi và hướng về Việt Bắc, với “địa chỉ đỏ” ATK Tân Trào để tìm hiểu sâu hơn những tư liệu lịch sử còn vẹn nguyên giá trị. Cùng với thời gian, địa danh Tân Trào trở thành nơi về nguồn của nhân dân mọi miền đất nước để hòa mình trong không khí ra trận hào hùng của cuộc Tổng khởi nghĩa giành chính quyền năm xưa. Từ đó, nhân lên lòng yêu nước, niềm tự hào dân tộc và ý chí quyết tâm dựng xây đất nước phồn vinh, hạnh phúc.

Nguyễn Thế Lượng