Ảnh hưởng bão số 10: Hà Nội khó giải 'bài toán' tiêu thoát nước khi có mưa lớn kéo dài

Lực lượng làm nhiệm vụ thoát nước căng mình giữa biển nước trên phố Hai Bà Trưng ngày 30/9/2025. Ảnh: Hoàng Hiếu/TTXVN

Tuy nhiên, tình trạng này đã không còn xa lạ với người dân Thủ đô, dù thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp thoát nước phòng chống úng ngập, thậm chí chi khá nhiều tiền để đầu tư cho hạ tầng thoát nước, nhưng thực tế cho thấy hiệu quả chưa được như mong đợi. Câu chuyện chống ngập úng vẫn là "bài toán" khó chưa có lời giải đúng và trúng.

Trở lại với khu chung cư Ecohome 3, phường Đông Ngạc (Hà Nội) nơi là “rốn ngập” mỗi mùa mưa bão. Nhiều hộ dân đã quen với cảnh cứ mưa là đường nội bộ vào tòa nhà N02, N03 lại ngập sâu trong nước, cư dân và Ban quản lý tòa nhà chuẩn bị sẵn bao cát để chặn nước.

Anh Nguyễn Văn Huy, chủ Nhà hàng Huy Béo (tòa nhà N03, chung cư Ecohome 3) chia sẻ: "Mỗi lần mưa lớn kéo dài, các hộ kinh doanh tại đây chỉ biết đóng cửa ngừng hoạt động. Chúng tôi mong thành phố cùng với các cơ quan liên quan sớm có giải pháp để tiêu thoát nước khu vực này, để để người dân yên tâm sinh sống, làm ăn”.

Không chỉ chung cư Ecohome 3, mà khu đô thị Resco, Ecohome 1... nằm trên địa bàn phường Đông Ngạc (Hà Nội) cũng bị ngập úng cục bộ. Đặc biệt, một số, người dân Ecohome1 đã phải di chuyển đến nơi ở khác do chung cư mất điện và nước vẫn ngập một số đường xung quanh tòa nhà, giao thông khó khăn.

Chị Nguyễn Thu Trang, cư dân chung cư Ecohome 1 cho biết, cứ hễ mưa kéo dài là khu chung cư lại chìm trong "biển nước". Ngập lặp đi lặp lại khiến ai cũng mệt mỏi. Rõ ràng, giải quyết ngập úng không chỉ là vấn đề kỹ thuật mà còn liên quan trực tiếp đến đời sống, sinh hoạt của người dân cũng như ảnh hưởng lớn đến giao thông, môi trường và hình ảnh đô thị.

Trên đường Cầu Bươu, đơn vị chức năng phải cắm biển cảnh báo tại những vị trí ngập sâu. Ảnh: Tuyết Mai/TTXVN

Còn trên các tuyến phố nước đã rút dần, tuy nhiên, ở một số vùng trũng, thấp, vẫn xuất hiện tình trạng ngập úng. Theo ghi nhận đến thời điểm 16 h ngày 1/10, các khu vực như: Đại lộ Thăng Long (hầm chui số 5, 6, Km9+656), Cầu Bươu, Triều Khúc, Dương Đình Nghệ - Nam Trung Yên, Phan Văn Trường, khu đô thị Resco, Võ Chí Công (tòa nhà UDIC), Hoàng Như Tiếp, Cổ Linh, Ngọc Lâm... vẫn ngập trong nước, giao thông qua các khu vực này khó khăn.

Trước tình hình đó, Công ty TNHH Một Thành viên Thoát nước Hà Nội đã huy động tối đa lực lượng, phương tiện ứng trực tại các điểm ngập và phối hợp hỗ trợ người dân, lực lượng chức năng di chuyển qua các điểm ngập.

Cùng với đó, các đơn vị liên quan mở đập Thanh Liệt, hỗ trợ thoát nước cho sông Nhuệ; vận hành hợp lý các Trạm bơm đầu mối trên hệ thống như: Trạm bơm Yên Sở vận hành 100% công suất (20/20 bơm) và 100% công suất các trạm bơm: Cầu Bươu, Trạm bơm Đồng Bông 1, 2, Trạm bơm Cổ Nhuế, Trạm bơm Đa Sỹ... nhằm hạ nhanh mực nước trên hệ thống.

Trao đổi về nguyên nhân xuất hiện hàng loạt điểm úng ngập trên các tuyến phố trong 2 ngày qua, ông Lê Văn Du, Trưởng phòng Quản lý Hạ tầng cấp, thoát nước, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, do ảnh hưởng hoàn lưu bão số 10, lượng nước mưa vượt trên 170% công suất của hệ thống thoát nước.

Bên cạnh đó, mưa thời gian dài, diện rộng cùng với nước thượng nguồn về hệ thống các sông khu vực ngoại đô dâng lên cao, khả năng điều thoát nước hỗ trợ cho đô thị không đáp ứng dẫn đến toàn hệ thống quá tải, úng ngập… Nguyên tắc ngập là dồn vào chỗ trũng nên chỗ trũng thấp sẽ ngập sâu và thời gian rút chậm.

Đường gom Đại lộ Thăng Long bị ngập sâu. Ảnh: Quốc Lũy/ TTXVN

Trước mắt để sớm tiêu thoát nước, khắc phục các điểm ngập úng trên địa bàn, ông Lê Văn Du cho biết, 100% quân số các đơn vị tiêu thoát nước đã ứng trực thực hiện khơi thông dòng chảy, tăng khả năng tiêu thoát nước về trạm bơm đầu mối Yên Sở.

Cùng với đó, các đơn vị cũng vận hành tối đa trạm bơm tiêu thoát nước ngoài đô thị như của hệ thống bơm tiêu thoát nước ngành nông nghiệp để hạ mực nước sông Nhuệ và khi hạ mực nước sông Nhuệ thì toàn bộ điểm úng ngập sẽ tự chảy ra. Các điểm ngập úng cục bộ sẽ theo đó tiêu thoát hết nước ra các cống ngầm và hệ thống sông ngòi.

Về giải pháp lâu dài tiêu thoát nước kịp thời, phòng chống úng ngập, ông Lê Văn Du cho biết thêm, thành phố vẫn cần phải đầu tư các công trình theo đúng quy hoạch như: Hệ thống công trình đầu mối, trạm bơm tiêu, hồ điều hòa, kênh dẫn… mới đảm bảo việc thoát nước trong đô thị.

Theo các chuyên gia, ngoài yếu tố khách quan do mưa cực đoan ngày càng nhiều, còn xuất phát từ hạn chế của hệ thống thoát nước vốn đã lạc hậu. Phần lớn cống rãnh ở khu vực nội đô được xây dựng từ nhiều thập kỷ trước, tiết diện nhỏ, không đáp ứng được lượng mưa ngày càng lớn.

Trong khi đó, tốc độ đô thị hóa quá nhanh, bê tông hóa khiến diện tích thấm nước tự nhiên giảm mạnh, lượng nước đổ dồn vào hệ thống cống thoát càng lớn, gây quá tải. Ngoài ra, hạ tầng thoát nước tại một số đô thị mới chưa đồng bộ.

Hệ thống thoát nước trong nội khu được đầu tư xây dựng nhưng chưa khớp nối đồng bộ với hệ thống tiêu thoát nước khu vực. Cùng với đó, các công trình đầu mối thoát nước, hồ điều hòa theo quy hoạch thực hiện chậm.

Bên cạnh đó, nguyên nhân các khu vực thoát nước chậm là do mực nước sông Hồng, sông Đuống, sông Nhuệ đều đang ở ngưỡng rất cao, thủy điện lại xả lũ nên không thể tự thoát nước được trong khi các trạm bơm cũng đã hoạt động hết công suất.

Ông Cao Thành Trung, Cục Quản lý đấu thầu (Bộ Tài chính) cho rằng, thời gian qua, để giảm ngập úng, thành phố Hà Nội đã triển khai nhiều giải pháp tình thế như: Nạo vét kênh mương, lắp đặt thêm máy bơm dã chiến tại các điểm nóng, tăng cường ứng trực thoát nước khi mưa lớn. Nhiều tuyến phố đã được cải tạo, bổ sung hố ga thu nước.

Song, về lâu dài, thành phố Hà Nội cần hướng tới giải pháp quy hoạch đồng bộ; trong đó, đáng chú ý là các dự án: Hoàn thiện hệ thống thoát nước sông Tô Lịch - sông Lừ - sông Sét - sông Kim Ngưu, kết nối với sông Nhuệ; phục hồi và xây dựng thêm các hồ điều hòa ở Cầu Giấy, Thanh Xuân, Hoàng Mai để điều tiết nước mưa.

Ngoài ra, theo ông Cao Thành Trung, giải quyết úng ngập nội thành Hà Nội không phải là nhiệm vụ của riêng ngành xây dựng, mà là sự phối hợp đồng bộ giữa quy hoạch đô thị, giao thông, môi trường, và quản lý đô thị. Đặc biệt, thành phố cũng kêu gọi người dân cùng tham gia, hạn chế xả rác xuống cống rãnh, kênh mương, vốn là nguyên nhân trực tiếp gây tắc nghẽn hệ thống.

Nguyễn Thắng (TTXVN)