Ảnh vệ tinh cho thấy thiệt hại tại 2 căn cứ quân sự bí mật của Iran

Tiếng nổ như sấm rền ở thủ đô Iran giữa cuộc không kích của Israel Video ghi từ hiện trường cho thấy loạt tiếng nổ vang vọng tại thủ đô Tehran của Iran sau khi Israel tuyên bố mở chiến dịch không kích lớn vào các cơ sở quân sự của đối phương.

Phân tích các bức ảnh vệ tinh về các địa điểm liên quan tới cuộc tấn công, AP hôm 27/10 cho biết một số tòa nhà bị hư hại nằm trong căn cứ quân sự Parchin của Iran, nơi từng bị Cơ quan Năng lượng Nguyên tử Quốc tế (IAEA) nghi ngờ là điểm thử nghiệm chất nổ mạnh có thể kích hoạt vũ khí hạt nhân.

Tehran từ lâu đã khẳng định chương trình hạt nhân của nước này là hòa bình, dù cho IAEA, các cơ quan tình báo phương Tây và các bên khác cho rằng Tehran đã phát triển một chương trình vũ khí cho đến năm 2003.

Thiệt hại khác có thể nhận thấy ở căn cứ quân sự Khojir gần đó, nơi các chuyên gia phân tích tin rằng ẩn chứa một hệ thống đường hầm ngầm và các địa điểm sản xuất tên lửa.

Quân đội Iran không đả động tới bất cứ thiệt hại nào tại Khojir hoặc Parchin từ cuộc tấn công của Israel vào sáng 26/10, mặc dù nước này cho biết cuộc tấn công đã khiến 4 binh sĩ Iran thuộc hệ thống phòng không thiệt mạng.

Phái đoàn của Iran tại Liên Hợp Quốc cũng như quân đội Israel chưa phản hồi yêu cầu bình luận về những chi tiết trên. Tuy nhiên, Lãnh tụ tối cao Iran Ayatollah Ali Khamenei hôm 27/10 nói rằng cuộc tấn công của Israel "không nên bị phóng đại hay hạ thấp", đồng thời ông không kêu gọi một cuộc tấn công trả đũa ngay lập tức.

Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu cùng ngay nói rằng các cuộc tấn công của Israel "gây tổn hại nghiêm trọng" cho Iran và loạt đạn pháo "đã hoàn thành tất cả các mục tiêu".

Thiệt hại lan rộng khắp ba tỉnh của Iran

Cho tới nay, vẫn chưa rõ có bao nhiêu địa điểm bị Israel tấn công. Quân đội Iran vẫn chưa công bố hình ảnh thiệt hại. Các quan chức Iran đã xác định các khu vực bị ảnh hưởng nằm ở các tỉnh Ilam, Khuzestan và Tehran.

Có thể nhìn thấy các cánh đồng bị cháy trong hình ảnh vệ tinh từ Planet Labs PBC xung quanh địa điểm sản xuất khí đốt tự nhiên Tange Bijar của Iran ở tỉnh Ilam vào hôm 26/10, mặc dù không rõ liệu có liên quan đến cuộc tấn công hay không. Tỉnh Ilam nằm trên biên giới Iran-Iraq ở phía tây Iran.

Thiệt hại đáng kể nhất có thể nhận thấy trong hình ảnh của Planet Labs về Parchin, cách trung tâm thành phố Tehran khoảng 40 km về phía đông nam, gần Đập Mamalu. Tại đây, một công trình dường như đã bị phá hủy hoàn toàn trong khi những công trình khác có vẻ bị hư hại trong cuộc tấn công.

Bức ảnh vệ tinh của Planet Labs PBC cho thấy các tòa nhà bị hư hại tại căn cứ quân sự Parchin của Iran bên ngoài Tehran, Iran, ngày 27/10/2024. Ảnh: Planet Labs PBC.

Bức ảnh vệ tinh từ Planet Labs PBC cho thấy căn cứ quân sự Parchin bên ngoài Tehran ngày 9/9/2024. Ảnh: Planet Labs PBC.

Tại Khojir, cách trung tâm thành phố Tehran khoảng 20 km, có thể thấy thiệt hại trên ít nhất hai công trình trong hình ảnh vệ tinh. Các nhà phân tích xác định thiệt hại trước tiên đối với các căn cứ, bao gồm Decker Eveleth tại tổ chức nghiên cứu CNA có trụ sở tại Virginia, Joe Truzman tại Quỹ Bảo vệ Dân chủ có trụ sở tại Washington và cựu thanh tra vũ khí của Liên Hợp Quốc David Albright, cũng như các chuyên gia nguồn mở khác.

Vị trí của hai căn cứ tương ứng với các video mà AP thu được cho thấy các hệ thống phòng không của Iran khai hỏa trong khu vực lân cận vào sáng sớm 26/10.

Căn cứ có liên quan đến chương trình vũ khí hạt nhân trước đây

Tại Parchin, Viện Khoa học và An ninh Quốc tế của ông Albright đã xác định tòa nhà bị phá hủy trên sườn núi là "Taleghan 2".

Viện này cho biết một kho lưu trữ dữ liệu hạt nhân của Iran trước đó bị Israel thu giữ đã xác định tòa nhà này chứa "một buồng nổ mạnh nhỏ hơn, dài hơn và một hệ thống tia X-quang để kiểm tra các cuộc thử nghiệm nổ mạnh quy mô nhỏ".

“Những cuộc thử nghiệm như vậy có thể bao gồm thuốc nổ mạnh nén lõi urani tự nhiên, mô phỏng quá trình khởi động một vụ nổ hạt nhân”, một báo cáo năm 2018 của Viện cho biết.

Trong một thông điệp được đăng lên nền tảng xã hội X vào sáng 27/10, Viện cho biết thêm: “Không chắc chắn liệu Iran có sử dụng urani tại ‘Taleghan 2’ hay không, nhưng có thể họ đã nghiên cứu quá trình nén các bán cầu urani tự nhiên, điều này sẽ giải thích cho những nỗ lực cải tạo gấp rút và bí mật của nước này sau yêu cầu của IAEA về việc tiếp cận Parchin vào năm 2011”.

Không rõ liệu có thiết bị nào, nếu có, ở bên trong tòa nhà “Taleghan 2" vào sáng 26/10.

Cuộc tấn công của Israel không nhắm vào ngành công nghiệp dầu mỏ của Iran, cũng như các địa điểm làm giàu hạt nhân hoặc nhà máy điện hạt nhân của nước này tại Bushehr.

Rafael Mariano Grossi, người đứng đầu IAEA, đã xác nhận chi tiết quan trọng này trên X, nói rằng “Các cơ sở hạt nhân của Iran không bị ảnh hưởng”.

“Tôi kêu gọi thận trọng và kiềm chế các hành động có thể gây nguy hiểm cho sự an toàn và an ninh của các vật liệu hạt nhân và các vật liệu phóng xạ khác”, ông nhấn mạnh.

Thiệt hại tại các cơ sở cho chương trình tên lửa đạn đạo

Các tòa nhà khác bị phá hủy tại Khojir và Parchin có thể bao gồm một nhà kho và các tòa nhà khác nơi Iran sử dụng máy trộn công nghiệp để tạo ra nhiên liệu rắn cần thiết cho kho vũ khí tên lửa đạn đạo, ông Eveleth cho hay.

Bức ảnh vệ tinh từ Planet Labs PBC cho thấy các tòa nhà bị hư hại tại căn cứ quân sự Khojir bên ngoài Tehran, Iran, ngày 26/10/2024. Ảnh: Planet Labs PBC.

Bức ảnh vệ tinh từ Planet Labs PBC cho thấy các tòa nhà bị hư hại tại căn cứ quân sự Khojir bên ngoài Tehran, Iran, ngày 8/10/2024. Ảnh: Planet Labs PBC.

Trong một tuyên bố được đưa ra ngay sau vụ tấn công hôm 26/10, quân đội Israel cho biết lực lượng này nhắm mục tiêu vào “các cơ sở được sử dụng để sản xuất tên lửa mà Iran bắn vào Israel trong năm qua”.

Việc phá hủy các địa điểm như vậy có thể làm gián đoạn đáng kể khả năng sản xuất tên lửa đạn đạo mới của Iran để bổ sung kho vũ khí sau hai cuộc tấn công vào Israel.

Lực lượng Vệ binh Cách mạng bán quân sự của Iran, đơn vị giám sát chương trình tên lửa đạn đạo của nước này, chưa đưa ra bình luận nào sau cuộc tấn công hôm 26/10 của Israel.

Tổng kho tên lửa đạn đạo của Iran, bao gồm các tên lửa tầm ngắn không thể vươn tới Israel, ước tính có "hơn 3.000", theo đánh giá của Tướng Kenneth McKenzie, khi đó là chỉ huy Bộ Tư lệnh Trung tâm của quân đội Mỹ, trong cuộc điều trần trước Thượng viện Mỹ vào năm 2022. Kể từ đó, Iran đã bắn hàng trăm tên lửa trong một loạt các cuộc tấn công.

Không có video hoặc ảnh nào được đăng lên mạng xã hội về các bộ phận tên lửa hoặc thiệt hại ở các khu dân cư sau cuộc tấn công gần đây - điều này cho thấy các cuộc tấn công của Israel chính xác hơn nhiều so với các loạt tên lửa đạn đạo của Iran nhắm vào Israel vào tháng 4 và tháng 10. Israel đang trông cậy vào loại tên lửa phóng từ máy bay trong các cuộc tấn công.

Tuy nhiên, một nhà máy dường như đã bị tấn công tại Thành phố công nghiệp Shamsabad, ngay phía nam Tehran gần Sân bay quốc tế Imam Khomeini, cửa ngõ chính của nước này ra thế giới. Các video trực tuyến về tòa nhà bị hư hại tương ứng với địa chỉ của một công ty có tên là TIECO, tự quảng cáo là công ty chế tạo máy móc tiên tiến được sử dụng trong ngành dầu khí của Iran.

Phương Hải