Áp lực đáo hạn trái phiếu và yêu cầu về sức bền thanh khoản

PV: Thưa ông, trong quý IV này, khối lượng trái phiếu đáo hạn có tổng giá trị khoảng 62.000 tỷ đồng. Nhìn từ cấu trúc đáo hạn hiện nay, ông đánh giá thế nào về khả năng hấp thụ áp lực của thị trường, đặc biệt khi nhóm bất động sản ghi nhận mức giảm gần một nửa so với quý trước?

Ông Nguyễn Thanh Tùng

Ông Nguyễn Thanh Tùng: Với tổng giá trị trái phiếu doanh nghiệp đến hạn khoảng 62.000 tỷ đồng, thị trường được đánh giá có khả năng hấp thụ tương đối tốt, song áp lực vẫn dồn trọng tâm vào nhóm bất động sản, đặc biệt là các doanh nghiệp không có tài sản bảo đảm hoặc yếu về dòng tiền. Quy mô phát hành của nhóm này giảm gần một nửa so với quý trước, phản ánh xu hướng thận trọng hơn trong huy động vốn. Dù đây là tín hiệu tích cực xét về mặt ổn định thị trường, song cũng cho thấy dòng vốn vào lĩnh vực bất động sản vẫn đang dè dặt, thể hiện tâm lý phòng thủ của cả bên phát hành lẫn nhà đầu tư.

Theo tôi, diễn biến quý IV/2025 phụ thuộc lớn vào 3 yếu tố then chốt: khả năng tiếp cận nguồn tái cấp vốn và cơ chế gia hạn nợ từ hệ thống ngân hàng; mức độ sôi động của hoạt động mua lại sớm và thanh khoản trên thị trường thứ cấp; cùng với đó là sự chủ động minh bạch thông tin của doanh nghiệp phát hành. Trong thực tế, nhiều doanh nghiệp quy mô lớn đã lựa chọn mua lại sớm trái phiếu trước hạn nhằm giảm tải áp lực đáo hạn, hướng đi này góp phần ổn định tâm lý thị trường và hạn chế nguy cơ dồn áp lực vào cuối năm.

Triển vọng chung vẫn nằm trong tầm kiểm soát nếu thanh khoản hệ thống tiếp tục được duy trì và các doanh nghiệp chủ động tái cơ cấu nghĩa vụ nợ một cách bài bản. Tuy nhiên, rủi ro phân hóa theo chất lượng phát hành vẫn hiện hữu, nhất là với những tổ chức thiếu nền tảng tài chính vững vàng và chưa cải thiện minh bạch thông tin.

Trong bối cảnh đó, sự phối hợp nhịp nhàng giữa chính sách tiền tệ, hoạt động giám sát phát hành và trách nhiệm của doanh nghiệp sẽ là yếu tố quyết định để thị trường trái phiếu đi qua giai đoạn đáo hạn cao điểm cuối năm một cách an toàn và bền vững.

Năng lượng được dự báo thu hút dòng tiền nhờ mục tiêu tăng trưởng xanh và bền vững. Ảnh: Đức Thanh

PV: Áp lực đáo hạn được dự báo tăng mạnh trong năm 2026, tập trung chủ yếu vào quý cuối năm. Theo ông, những yếu tố nào có thể giúp thị trường duy trì thanh khoản ổn định cả ở phía doanh nghiệp phát hành lẫn nhà đầu tư nắm giữ trong giai đoạn nhiều thử thách này?

Ông Nguyễn Thanh Tùng: Năm 2026, thị trường trái phiếu doanh nghiệp Việt Nam sẽ đối mặt với áp lực đáo hạn lớn nhất trong nhiều năm, tổng giá trị dự kiến hơn 210.000 tỷ đồng, trong đó riêng nhóm bất động sản chiếm khoảng 141.000 tỷ đồng. Tuy nhiên, khác với giai đoạn đầy biến động của năm 2023, nền tảng pháp lý và cấu trúc nhà đầu tư hiện nay đã được củng cố đáng kể, giúp thị trường có khả năng hấp thụ áp lực tốt hơn.

Về thể chế, Nghị định số 08/2023/NĐ-CP tiếp tục phát huy vai trò “van xả áp” khi cho phép doanh nghiệp đàm phán gia hạn tối đa 2 năm hoặc hoán đổi trái phiếu thành tài sản, cổ phần, giúp xử lý nợ linh hoạt hơn. Cùng với đó, Nghị định số 245/2025/NĐ-CP với những quy định về bắt buộc xếp hạng tín nhiệm được kỳ vọng sẽ thiết lập chuẩn mực minh bạch mới, giúp định giá rủi ro sát thực tế, hạn chế vỡ nợ dây chuyền và hỗ trợ tiến trình tái cấu trúc nợ bền vững. Đây là bước tiến quan trọng trong nâng cấp nền tảng vận hành thị trường vốn, hướng tới phát triển có kiểm soát và tiệm cận thông lệ quốc tế.

Trên phương diện dòng vốn, các tổ chức tài chính như ngân hàng, công ty bảo hiểm và quỹ đầu tư trái phiếu đang dần quay lại thị trường sau thời gian thận trọng. Sự trở lại của nhóm này giúp củng cố thanh khoản, bởi họ ưu tiên sản phẩm có tài sản bảo đảm, thông tin minh bạch và lộ trình trả nợ rõ ràng. Nhờ đó, thanh khoản sơ cấp và thứ cấp đều được cải thiện, tạo nền cho hoạt động phát hành và giao dịch vận hành thông suốt hơn.

Nếu 3 trụ cột, gồm khung pháp lý ổn định, kênh tín dụng ngân hàng và sức cầu từ nhà đầu tư tổ chức được duy trì, áp lực đáo hạn năm 2026 sẽ nằm trong tầm kiểm soát. Khi rủi ro hệ thống được giảm thiểu và niềm tin dần khôi phục, thị trường có cơ hội bước vào chu kỳ phát hành mới (giai đoạn 2026 - 2027) với nền tảng minh bạch và bền vững hơn.

PV: Khi áp lực đáo hạn vẫn cao, câu chuyện tái cơ cấu dòng vốn phát hành càng được quan tâm. Ông dự báo thế nào về quy mô và cấu trúc phát hành trái phiếu doanh nghiệp, đặc biệt là xu hướng của nhóm bất động sản so với các ngành khác?

Ông Nguyễn Thanh Tùng: Trong năm tới, thị trường trái phiếu doanh nghiệp được kỳ vọng phục hồi sau 2 năm trầm lắng, với quy mô phát hành tăng khoảng 15 - 20% so với năm 2025. Cấu trúc thị trường dự kiến chuyển dịch rõ rệt khi nhóm bất động sản thu hẹp vai trò, nhường chỗ cho các lĩnh vực có dòng tiền ổn định hơn như năng lượng, hạ tầng và tài chính.

Doanh nghiệp bất động sản vẫn chịu áp lực dòng tiền và hạn chế tín dụng, nên phát hành chủ yếu để tái cơ cấu nợ, trong khi các dự án điện gió, điện mặt trời, LNG và hạ tầng giao thông có ưu thế hơn trong thu hút vốn dài hạn, nhờ mục tiêu tăng trưởng xanh và đầu tư công được đẩy mạnh. Cùng lúc, các ngân hàng và công ty chứng khoán cũng sẽ tăng cường phát hành để bổ sung vốn cấp 2, trong bối cảnh lãi suất ổn định và khung pháp lý xếp hạng tín nhiệm đi vào vận hành.

Nếu các yếu tố vĩ mô thuận lợi được duy trì, quy mô thị trường trái phiếu doanh nghiệp năm 2026 có thể đạt 400.000 - 450.000 tỷ đồng, mở ra giai đoạn tăng trưởng mới, hướng tới cấu trúc phát hành minh bạch và bền vững hơn.

PV: Xin cảm ơn ông!

Thu Hương