Áp lực thu ngân sách

Năm 2019, dự toán mà Chính phủ giao cho Đồng Nai về thu ngân sách nhà nước là gần 54,3 ngàn tỷ đồng. Hiện tỉnh đang gấp rút thực hiện các giải pháp để thu đạt theo dự toán được giao. Tuy nhiên, đến thời điểm này, “gánh nặng” trong thu ngân sách của Đồng Nai còn khá lớn trong khi thời gian không còn nhiều.

Nộp ngân sách nhà nước tại Kho bạc Nhà nước Đồng Nai. Ảnh: Hương Giang

Điều đáng nói là mấy năm gần đây, thu ngân sách trở thành một áp lực lớn cho tỉnh khi dự toán giao mỗi lúc một cao trong khi nhiều nguồn thu bị hụt và một số lĩnh vực thu không còn được như trước nữa.

* Nhiều khoản thu bị hụt

Trong gần 30 khoản thu ngân sách nhà nước của năm 2019, chỉ có thu lĩnh vực đất đai vượt kế hoạch đề ra. Các khoản thu từ thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tài nguyên, thuế tiêu thụ đặc biệt của hàng sản xuất kinh doanh trong nước, xổ số kiến thiết... đều giảm khá mạnh so với cùng kỳ năm trước.

Theo Kho bạc Nhà nước Đồng Nai, đến ngày 24-10-2019, thu ngân sách nhà nước của tỉnh được 43,65 ngàn tỷ đồng, đạt trên 81,5% dự toán. Trong đó, thu nội địa được hơn 30,3 ngàn tỷ đồng, thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu được trên 13,3 ngàn tỷ đồng.

Năm nay, mặc dù dự toán thu ngân sách nhà nước mà Trung ương giao cho Đồng Nai đã được điều chỉnh giảm hơn 1 ngàn tỷ đồng so với dự toán pháp lệnh năm 2018, nhưng ở một số lĩnh vực thu vẫn rất khó khăn và kết quả đạt thấp.

Thực tế thu ngân sách mấy năm qua cho thấy, một số khoản thu bị sụt giảm mạnh so với cùng kỳ năm 2018. Đầu tiên là thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu giảm sút. Bên cạnh đó, thu nội địa đối với doanh nghiệp nhà nước trung ương, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài có một số lĩnh vực thu đạt thấp so với kế hoạch năm 2019.

Giảm mạnh so với cùng kỳ năm trước là thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế tiêu thụ đặc biệt, thuế tài nguyên, thuế giá trị gia tăng. Theo dự toán pháp lệnh của Trung ương giao năm 2019, Đồng Nai phải thu thuế giá trị gia tăng với doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài là 4.458 tỷ đồng, nhưng gần 10 tháng của năm nay chỉ thu được gần 2.512 tỷ đồng, đạt 56% dự toán. Tương tự, thu thuế thu nhập doanh nghiệp nhà nước trung ương đến cuối tháng 10-2019, mới được gần 417 tỷ đồng, đạt 48% dự toán năm...

Sang nhượng bất động sản là lĩnh vực cho nguồn thu vượt kế hoạch năm 2019. Trong ảnh: Khu dân cư Thống Nhất (TP.Biên Hòa)

Bên cạnh đó, thu từ cổ tức (doanh nghiệp có vốn nhà nước trong tiến trình cổ phần, thoái vốn) đạt 71% kế hoạch nhưng bằng 52% so với cùng kỳ năm trước.

Phó giám đốc Sở Tài chính Đinh Việt Tiến cho biết: “Năm nay, thu ngân sách nhà nước vẫn tiếp tục gặp khó khăn với các khoản thu nội địa, xuất, nhập khẩu. Một số khoản thu từ doanh nghiệp nhà nước trung ương, doanh nghiệp có vốn đầu tư nước ngoài cũng rất khó đạt theo kế hoạch được giao”.

* Phải thu hơn 160 tỷ đồng/ngày

Để hoàn thành thu ngân sách nhà nước năm 2019, trong những ngày còn lại của năm, Đồng Nai phải thu hơn 160 tỷ đồng/ngày. Đây là việc không dễ dàng vì nhiều khoản thu thuế đến nay đạt rất thấp so với dự toán. Năm nay, khó khăn nhất vẫn là thu thuế từ khối các doanh nghiệp, trong 10 tháng của năm 2019 mới đạt từ 62-68% kế hoạch năm. Như vậy, gánh nặng thu ngân sách từ các doanh nghiệp sẽ dồn về 2 tháng cuối năm.

Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Quốc Hùng lưu ý, năm nay thu từ khối các doanh nghiệp đạt quá thấp, do đó, ảnh hưởng chung đến việc thu ngân sách nhà nước của tỉnh. Cơ quan thuế, hải quan và chính quyền các địa phương phải kịp thời đưa ra các giải pháp nhằm tăng thu cho đạt dự toán năm. Trong tháng 11 và 12-2019, tỉnh phải thu nội địa được gần 14 ngàn tỷ đồng mới đạt kế hoạch của năm. Đặc biệt là ngành Thuế phải rà soát kỹ từng khoản thu, nếu gặp vướng mắc, kịp thời báo UBND tỉnh để có phương pháp tháo gỡ, tránh trường hợp năm 2019, tiếp tục thu không đủ sẽ ảnh hưởng lớn đến tỉnh.

Đồ họa thể hiện tổng thu ngân sách của tỉnh trong 10 tháng của năm 2019. Thông tin: Hương Giang - Đồ họa: Hải Quân

Theo Cục Hải quan Đồng Nai, mọi năm, thu từ hoạt động xuất, nhập khẩu khá tốt, đều đạt hoặc vượt so với pháp lệnh. Tuy nhiên, năm nay thu từ xuất, nhập khẩu giảm so với năm trước. Hiện ngành Hải quan của tỉnh đang cố gắng thực hiện các biện pháp tăng thu để cuối năm hoàn thành kế hoạch. Nguyên nhân khiến thu lĩnh vực xuất, nhập khẩu từ đầu năm đến nay giảm là do theo lộ trình của các hiệp định thương mại tự do thì nhiều mặt hàng được miễn, giảm thuế. Một số doanh nghiệp có đóng thuế lớn giảm sản xuất, kinh doanh vì đang thời gian tái cơ cấu. Ngoài ra, còn do một số doanh nghiệp không làm thủ tục xuất, nhập khẩu tại Đồng Nai.

Tuy tình hình chung khá khó khăn, song các địa phương trên địa bàn tỉnh thu ngân sách nhà nước năm 2019 tương đối khả quan, nhiều địa phương có thể hoàn thành, vượt so với dự toán pháp lệnh. Cụ thể, các huyện Nhơn Trạch, Trảng Bom, Cẩm Mỹ, Thống Nhất... hiện đã thu đạt ngân sách của năm 2019. Thế nhưng, nguồn thu từ các huyện không lớn, chỉ một vài trăm tỷ đồng.

* Không thu đủ sẽ ảnh hưởng đến chi ngân sách

Từ nguồn thu nội địa, Chính phủ sẽ phân bổ lại một phần vốn cho địa phương hoạt động. Do đó, nếu tỉnh không thu đủ theo dự toán được giao cũng đồng nghĩa với việc nguồn ngân sách được phân bổ lại sẽ bị giảm. Như vậy, sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến chi ngân sách của tỉnh trong năm 2019.

Khi nguồn ngân sách phân bổ bị giảm, tỉnh sẽ phải cắt giảm nhiều khoản chi cho đầu tư hạ tầng kỹ thuật, việc này sẽ ảnh hưởng trực tiếp đến quá trình phát triển kinh tế, xã hội của địa phương. Bởi đầu tư hạ tầng kỹ thuật, đặc biệt là hạ tầng giao thông được xem là một trong những đột phá lớn trong phát triển kinh tế của Đồng Nai.

Phó bí thư thường trực Tỉnh ủy Hồ Thanh Sơn nhấn mạnh: “Mấy năm trở lại đây, thu ngân sách của tỉnh đều không đạt dự toán pháp lệnh, nếu năm 2019 tiếp tục không đạt sẽ ảnh hưởng lớn đến các khoản chi của tỉnh. Bên cạnh đó, thu ngân sách nhà nước không đạt còn ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng điều hành”.

Trong 4 năm trở lại đây, thu ngân sách nhà nước của Đồng Nai đều bị hụt so với dự toán. Chủ tịch UBND tỉnh Cao Tiến Dũng cho biết: “Thu ngân sách không đạt, Đồng Nai sẽ phải đối mặt với việc không đủ nguồn chi. Trong đó, ảnh hưởng trực tiếp đến các khoản chi cho các công trình, dự án xây dựng cơ bản của tỉnh. Do đó, các đơn vị liên quan đến thu ngân sách phải rà soát lại thật kỹ từng khoản thu xem nguyên nhân thuế giảm là do đâu. Từ đó, có những giải pháp cụ thể để tăng thu cho tỉnh”.

Vấn đề được rất nhiều người quan tâm là tăng trưởng kinh tế của Đồng Nai tương đương các tỉnh, thành lân cận, cụ thể là giá trị sản xuất công nghiệp tăng hơn 8%/năm, doanh thu từ bán lẻ hàng hóa dịch vụ tăng gần 12%/năm, sản xuất nông nghiệp tăng cao hơn bình quân cả nước, thành lập doanh nghiệp mới và nguồn vốn đăng tăng cao, tỷ lệ doanh nghiệp ngừng hoạt động và giải thể ít... nhưng thu ngân sách vì sao mấy năm liền không đạt? Nguyên nhân chính do đâu? Câu hỏi này được đặt ra trong mấy năm qua và nhiều người vẫn đang đợi câu trả lời.

Hương Giang