ASEAN khẳng định cam kết tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ trong thương mại, đầu tư

Hội nghị diễn ra trong bối cảnh chính quyền Hoa Kỳ vừa công bố áp dụng thuế nhập khẩu đối ứng mức cơ bản 10% đối với toàn bộ hàng hóa nhập khẩu từ ngày 5/4/2025, đồng thời bổ sung mức thuế riêng cho các quốc gia có thâm hụt thương mại lớn với Hoa Kỳ từ ngày 9/4/2025. Trước tình hình này, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đánh giá cao sáng kiến của Malaysia khi chủ động tổ chức hội nghị đặc biệt nhằm trao đổi, đánh giá tác động và xây dựng cách tiếp cận chiến lược chung. Với tư cách một khối đoàn kết, ASEAN hướng tới bảo vệ lợi ích kinh tế khu vực, giảm thiểu tác động tiêu cực đến doanh nghiệp và đời sống người dân trước động thái đơn phương áp thuế từ Hoa Kỳ.

Phát biểu tại hội nghị, Bộ trưởng Bộ Công Thương Việt Nam Nguyễn Hồng Diên chia sẻ quan điểm của Việt Nam về chính sách thuế quan đối ứng của Hoa Kỳ. Ông cho biết, Việt Nam đã chủ động đối thoại và đàm phán với Hoa Kỳ để tìm giải pháp. Theo ông, ASEAN cần đoàn kết, giữ vững bình tĩnh và bản lĩnh trong hợp tác với Hoa Kỳ, ưu tiên thúc đẩy quan hệ với các đối tác ngoại khối, đặc biệt là Hoa Kỳ trong những lĩnh vực đôi bên cùng quan tâm. Điều này không chỉ giúp thực hiện các mục tiêu phát triển dài hạn mà còn nâng cao vị thế của ASEAN trong bối cảnh thương mại toàn cầu biến động.

Bộ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Hồng Diên

Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cũng ghi nhận và ủng hộ nội dung Tuyên bố chung mà Việt Nam cùng các nước ASEAN đã thảo luận. Ông nhấn mạnh rằng, Tuyên bố này thể hiện sự đoàn kết và vai trò chủ động của ASEAN trước những diễn biến phức tạp, khó lường của thương mại toàn cầu. Việt Nam ủng hộ cách tiếp cận toàn diện, linh hoạt và thực tế của ASEAN nhằm tăng cường tự chủ kinh tế và đa dạng hóa chuỗi cung ứng. Ông đề xuất tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) hiện có, bao gồm việc nâng cấp Hiệp định Thương mại Hàng hóa ASEAN (ATIGA), để đạt được mục tiêu này.

Sau phiên thảo luận thẳng thắn, cởi mở và mang tinh thần hợp tác, các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN đã nhất trí thông qua Tuyên bố chung. Văn bản này thể hiện lập trường thống nhất của khối, phản ánh quan điểm chung về chính sách thuế quan của Hoa Kỳ và định hướng hành động trong thời gian tới.

Về lập trường chung và định hướng hợp tác của ASEAN, Tuyên bố chung của các Bộ trưởng Kinh tế ASEAN nhấn mạnh một số nội dung trọng tâm. Trước hết, ASEAN khẳng định tầm quan trọng của quan hệ đối tác chiến lược toàn diện với Hoa Kỳ trong thúc đẩy tăng trưởng kinh tế khu vực, góp phần duy trì hòa bình, ổn định và mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai bên. Hiện tại, ASEAN là đối tác thương mại lớn thứ năm của Hoa Kỳ, trong khi Hoa Kỳ là đối tác thương mại lớn thứ hai và nhà đầu tư hàng đầu của ASEAN.

Tuy nhiên, các Bộ trưởng bày tỏ quan ngại sâu sắc về tác động tiêu cực từ chính sách thuế mới của Hoa Kỳ. Họ nhận định rằng, chính sách này có thể tạo ra thách thức lớn cho cộng đồng doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Điều này không chỉ đe dọa triển vọng tăng trưởng kinh tế toàn cầu mà còn làm đứt gãy chuỗi cung ứng cũng như dòng chảy thương mại và đầu tư. ASEAN lo ngại rằng các biện pháp thuế quan đơn phương có thể gây ra những hệ lụy lâu dài nếu không được giải quyết kịp thời.

ASEAN cũng tái khẳng định cam kết với hệ thống thương mại đa phương dựa trên luật lệ, minh bạch, tự do, công bằng, toàn diện và bền vững, trong đó Tổ chức Thương mại Thế giới (WTO) giữ vai trò trung tâm.

Các Bộ trưởng kêu gọi Hoa Kỳ tham gia đối thoại mang tính xây dựng và thẳng thắn để giải quyết các mối quan ngại thương mại, hướng tới một mối quan hệ cân bằng, bền vững giữa hai bên.

Đồng thời, ASEAN cam kết tiếp tục hợp tác với Hoa Kỳ trong các lĩnh vực thương mại, đầu tư và những ngành giá trị gia tăng cao mà cả hai cùng quan tâm. Khối sẵn sàng tăng cường quan hệ thông qua các cơ chế hiện có như Hiệp định khung về Thương mại và Đầu tư (TIFA) và Kế hoạch công tác về Cam kết Kinh tế Mở rộng (E3), nhằm tìm kiếm giải pháp phù hợp cho những vấn đề cùng có lợi.

Ngoài ra, hội nghị nhất trí thành lập nhóm đặc trách về địa kinh tế ASEAN. Nhóm này sẽ chịu trách nhiệm đánh giá tác động của chính sách thuế quan Hoa Kỳ, đồng thời đề xuất các khuyến nghị kịp thời để hỗ trợ ASEAN trong quá trình trao đổi với Hoa Kỳ. Nhóm cũng sẽ tìm kiếm cơ hội hợp tác trong các lĩnh vực mới mà hai bên cùng quan tâm, từ đó củng cố mối quan hệ kinh tế song phương.

Hội nghị lần này không chỉ là diễn đàn để ASEAN thể hiện sự đoàn kết mà còn là cơ hội để khối khẳng định vai trò chủ động trong thương mại toàn cầu. Chính sách thuế quan mới của Hoa Kỳ đặt ra thách thức lớn, nhưng cũng là động lực để ASEAN đẩy mạnh tự chủ kinh tế và tăng cường khả năng thích ứng. Việc thông qua Tuyên bố chung và thành lập nhóm đặc trách địa kinh tế cho thấy quyết tâm của ASEAN trong việc bảo vệ lợi ích khu vực, đồng thời duy trì quan hệ hợp tác tích cực với Hoa Kỳ.

Với Việt Nam, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhấn mạnh tầm quan trọng của việc đa dạng hóa chuỗi cung ứng và tận dụng các FTA hiện có. Đây là cách tiếp cận thực tế để giảm phụ thuộc vào một thị trường duy nhất và nâng cao sức cạnh tranh của nền kinh tế khu vực. Sự đồng thuận tại hội nghị cũng phản ánh tinh thần hợp tác của ASEAN trong việc đối mặt với những biến động thương mại, hướng tới một tương lai kinh tế bền vững và thịnh vượng.

Trần Hương