ASEAN khẳng định là tâm điểm của hòa bình, hợp tác và phát triển

Lễ thượng cờ ASEAN nhân kỷ niệm 56 năm thành lập Hiệp hội tại trụ sở Bộ Ngoại giao

Giá trị cốt lõi làm nên thành công của ASEAN

Lễ thượng cờ ASEAN nhân kỷ niệm 56 năm Ngày thành lập (8-8-1967/8-8-2023) đã đồng loạt diễn ra tại trụ sở ASEAN tại Jakarta (Indonesia) và Thủ đô tất cả các nước thành viên Hiệp hội trong sáng 8-8 với sự tham dự của người đứng đầu cơ quan và phái bộ ngoại giao. Phát biểu nhân dịp này, Tổng Thư ký ASEAN, Tiến sĩ Kao Kim Hourn nêu rõ, thành tựu nổi bật nhất của tổ chức khu vực này sau 56 năm tồn tại và phát triển là duy trì được hòa bình và an ninh, cũng như việc mở rộng thành 10 nước và sắp tới là 11 nước với việc kết nạp Timor-Leste, qua đó quy tụ toàn bộ khu vực Đông Nam Á thành một Cộng đồng dựa trên 3 trụ cột: Chính trị-An ninh, Kinh tế và Văn hóa-Xã hội.

Gìn giữ và không ngừng phát huy giá trị cốt lõi tạo dựng thành công, các thành viên ASEAN suốt những năm qua đã đồng lòng chung sức xây dựng “một khu vực hòa bình, ổn định, đoàn kết”. ASEAN với vị trí địa chính trị trọng yếu của mình đã hợp tác, quy tụ các nước lớn, các tổ chức quốc tế quan trọng để cùng hợp tác, phát triển, trong đó luôn giữ được vai trò dẫn dắt và trung tâm của mình. Điều đó có thể thấy trước hết ở các chuẩn mực ứng xử do ASEAN xây dựng, góp phần định hình và dẫn dắt các mối quan hệ hợp tác hướng đến mục tiêu hòa bình, ổn định và thịnh vượng chung. Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC được ký kết năm 1976 giữa các quốc gia thành viên ASEAN nhằm thiết lập một bộ quy tắc ứng xử về quan hệ giữa các quốc gia trong khu vực, thúc đẩy hòa bình, quan hệ hữu nghị và hợp tác vĩnh viễn dựa trên cơ sở tôn trọng lẫn nhau, nguyên tắc không can thiệp và giải quyết hòa bình tranh chấp) là một minh chứng rõ ràng cho những nỗ lực của ASEAN. Đến nay, TAC với 51 quốc gia tham gia đã trở thành văn kiện nền tảng, là căn bản cho quan hệ và ứng xử giữa các nước ở khu vực, ngày càng nhiều nước bày tỏ nguyện vọng tham gia, chứng tỏ giá trị và sức sống của Hiệp ước cũng như thành công của ASEAN trong chia sẻ và lan tỏa các chuẩn mực ứng xử.

Một minh chứng khác cho nỗ lực của ASEAN trong việc xây dựng một khu vực hòa bình, ổn định và hợp tác là quá trình thực hiện Tuyên bố Ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC) và đàm phán Bộ Quy tắc ứng xử (COC) đang diễn ra. Đây cũng chính là những cố gắng của các thành viên ASEAN hướng đến xây dựng Biển Đông trở thành vùng biển hòa bình, hợp tác và phát triển bền vững, cũng là nỗ lực trong xây dựng văn hóa tham vấn và đối thoại. Phát biểu tại Lễ Thượng cờ ASEAN ngày 8-8 tại trụ sở Bộ Ngoại giao ở Hà Nội, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao Bùi Thanh Sơn khẳng định, kể từ khi được thành lập cách đây 56 năm, ASEAN không ngừng lớn mạnh, từng bước trở thành lực lượng trung tâm trong mọi tiến trình khu vực, thể hiện tầm nhìn về một Cộng đồng sống trong hòa bình, ổn định và phát triển thịnh vượng. Hình ảnh Đông Nam Á đoàn kết, hòa hiếu, linh hoạt cũng theo đó vươn xa tới những chân trời mới, lan tỏa tới những vùng đất mới cả ở châu Á - Ấn Độ Dương - Thái Bình Dương và thế giới.

Là điểm sáng tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng

Ngay từ những ngày đầu thành lập cách đây hơn nửa thế kỷ, ASEAN đã lấy kinh tế - thương mại làm trụ cột và động lực cho hợp tác khu vực. Sự phát triển quan trọng của liên kết kinh tế - thương mại trong Hiệp hội được đánh dấu bằng việc thành lập Khu vực Mậu dịch Tự do ASEAN (AFTA) năm 1992 nhằm nỗ lực tự do hóa dòng chảy thương mại hàng hóa, dịch vụ, đầu tư. Cùng với liên kết nội khối, ASEAN mở rộng liên kết với bên ngoài, đưa Cộng đồng Kinh tế ASEAN thành tâm điểm kết nối, hợp tác đa phương với các đối tác kinh tế lớn, quan trọng trên thế giới. ASEAN dần trở thành cứ điểm sản xuất và thị trường đơn nhất trên cơ sở một cộng đồng kinh tế. Cộng đồng kinh tế ASEAN ngày càng mở rộng, thu hút sự quan tâm ngày càng tăng của các đối tác thương mại.

Vượt qua những “cơn gió ngược” của nền kinh tế thế giới thời gian qua, ASEAN là một điểm sáng, tạo động lực thúc đẩy tăng trưởng của không chỉ trong khu vực. Trên nền gam màu sẫm của bức tranh kinh tế thế giới, ASEAN vẫn nổi lên là điểm sáng tăng trưởng và điểm đến đầu tư hấp dẫn. Năm 2022, trao đổi thương mại của ASEAN đạt 3.800 tỷ USD, tăng gần 15% so với năm trước, dòng vốn đầu tư trực tiếp nước ngoài tăng 5,5% đạt gần 225 tỷ USD. Tăng trưởng GDP khu vực được dự báo lạc quan, ở mức 4,7% trong năm nay và 5% vào năm 2024, cao hơn nhiều mức tăng trưởng trung bình của thế giới. Trước các xu thế lớn của thời đại, Hiệp hội đang triển khai quyết liệt nhiều biện pháp như đàm phán nâng cấp Hiệp định Thương mại và Hàng hóa ASEAN, Hiệp định Thương mại Tự do (FTA) giữa ASEAN với Trung Quốc, Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ…; đưa ra nhiều sáng kiến mới như xây dựng Hiệp định khung kinh tế số ASEAN, Khung Kinh tế tuần hoàn, Khung Kinh tế biển xanh, Chiến lược trung hòa carbon… Đó là hành trang cho một ASEAN chủ động thích ứng với các cơ hội, thách thức hướng tới mục tiêu phát triển bền vững, bao trùm và nâng cao tự cường cho khu vực.

Việt Nam kể từ khi tham gia, gắn bó với ASEAN gần 30 năm qua luôn tích cực, chủ động đóng góp hết mình vì một ASEAN đoàn kết và phát triển vững mạnh. Các sáng kiến của Việt Nam, đặc biệt qua các nhiệm kỳ Chủ tịch ASEAN năm 1998, 2010 và 2020 đều để lại những tài sản giá trị cho ASEAN, tạo đà thúc đẩy tiến trình xây dựng Cộng đồng ngày một tiến xa hơn và mạnh mẽ hơn. Trả lời báo chí nhân kỷ niệm 56 năm Ngày thành lập ASEAN, Tổng Thư ký Kao Kim Hourn khẳng định, Việt Nam đã rất chủ động, không chỉ tham gia mà còn tích cực đóng góp cho ASEAN bằng nhiều cách khác nhau, nhất là trong việc xây dựng cộng đồng trên 3 trụ cột chính trị - an ninh, kinh tế, văn hóa - xã hội, cũng như thúc đẩy quan hệ đối ngoại của cả khối. Việt Nam cũng tham gia tất cả các cơ chế do ASEAN thành lập, là một trong những nước tham gia tích cực và đóng vai trò chính trong việc soạn thảo Hiến chương ASEAN nhằm đảm bảo rằng, văn kiện này là kim chỉ nam cho sự phát triển của cộng đồng ASEAN. Như Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã khẳng định, Việt Nam cam kết cùng các nước thành viên nỗ lực và quyết tâm hiện thực hóa khát vọng về một ASEAN chuyển mình mạnh mẽ, vươn tầm bứt phá, thực sự là tâm điểm của hòa bình, hợp tác và phát triển.