Australia xin lỗi vụ lính đặc nhiệm sát hại 39 thường dân Afghanistan

Trong hơn bốn năm, thiếu tướng, thẩm phán Paul Brereton đã điều tra các cáo buộc rằng một nhóm nhỏ trong lực lượng Đặc nhiệm Không quân tinh nhuệ và trung đoàn biệt kích đã sát hại và hành hung thường dân Afghanistan, Guardian cho hay.

Trong một số vụ việc, nạn nhân được cho là đã bị cắt cổ, trong khi các binh sĩ Australia tỏ ra hả hê về hành động của họ, đếm số người bị giết và đặt điện thoại, vũ khí lên xác chết để biện minh cho hành động của mình.

Những cáo buộc này có trong báo cáo chấn động của ông Brereton, được công bố hôm 19/11. Báo cáo cáo buộc các lực lượng đặc nhiệm Australia đứng sau hàng chục vụ giết người trái pháp luật, phần lớn liên quan đến các tù nhân, và bị che đậy một cách có chủ đích.

Quân nhân Australia bị cáo buộc dính líu đến việc giết hại 39 thường dân Afghanistan. Ảnh: ABC News Australia được cung cấp.

Ông Brereton mô tả hành động của họ là "đáng hổ thẹn" và là "sự phản bội sâu sắc" đối với Lực lượng Phòng vệ Australia (ADF).

Báo cáo của ông kể chi tiết 23 vụ việc, trong đó 39 người Afghanistan bị giết bất hợp pháp, do lực lượng đặc nhiệm thực hiện hoặc theo chỉ thị của lực lượng này.

Báo cáo cho biết không có vụ giết người nào diễn ra trong chiến trận, và tất cả đều xảy ra trong những tình huống mà, nếu được bồi thẩm đoàn chấp nhận, sẽ cấu thành tội ác giết người trong chiến tranh. Theo báo cáo, toàn bộ nạn nhân đều không tham chiến hoặc không còn là chiến binh.

Tổng cộng 25 thủ phạm đã được xác định với vai trò chính hoặc phụ. Một số vẫn đang phục vụ trong ADF.

Trong tất cả trường hợp, báo cáo nói các quân nhân "đã hoặc đáng lẽ phải thấy rõ ràng rằng người bị giết là một người không tham chiến". Phần lớn nạn nhân đã bị bắt và được kiểm soát, cho phép họ được bảo vệ theo luật pháp quốc tế.

Một số vụ việc được mô tả trong báo cáo khiến nhiều người sốc. Bằng chứng cho thấy binh sĩ cấp dưới đã được cấp trên chỉ thị hành quyết tù nhân một cách máu lạnh, như một phần của quá trình "tắm máu" trong đó các binh sĩ này lần đầu ra tay giết người.

Báo cáo của ông Brereton, ở một mức độ lớn, đã miễn trừ trách nhiệm đối với các chỉ huy cấp cao hoặc cho rằng họ đã không biết tội ác chiến tranh được thực hiện.

Thay vào đó, báo cáo nói tội ác đã được thực hiện và che đậy bởi các chỉ huy tuần tra, thường là trung sĩ hoặc hạ sĩ, và liên quan đến "một số lượng nhỏ chỉ huy tuần tra và những người thân tín của họ".

25 thủ phạm đã được xác định với vai trò chính hoặc phụ trong các vụ giết người trái pháp luật. Ảnh: ABC News Australia.

Thủ tướng Australia Scott Morrison đã gọi điện cho người đồng cấp ở Afghanistan, Tổng thống Ashraf Ghani, để xin lỗi trước khi báo cáo được công bố hôm 19/11.

Văn phòng ông Ghani cho biết, thông qua Twitter, rằng ông Morrison đã "bày tỏ nỗi buồn sâu sắc nhất về hành vi sai trái của một số quân nhân Australia ở Afghanistan và cam kết với tổng thống Afghanistan về việc điều tra và đảm bảo công lý".

Ngoại trưởng Australia Marise Payne cũng đã gửi thư cho ông Ghani để xin lỗi và đảm bảo với ông rằng chính phủ Australia đang xem xét các phát hiện của cuộc điều tra và sẽ "đưa ra tuyên bố công khai sau đó".

Thẩm phán Brereton đã điều tra những cáo buộc gây sốc chống lại lực lượng quân nhân tinh nhuệ của Australia kể từ năm 2016, khi ông được giao nhiệm vụ xem xét hàng chục vụ việc ở Afghanistan từ năm 2005 đến năm 2016.

Đông Phong