Ba chiếc ô tô từng phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh

Hiện nay, cả ba chiếc xe gồm Pobeda, Peugeot 404 và Zit 115, đang được trưng bày tại Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch.

Mỗi chiếc xe không chỉ là phương tiện mà còn là một câu chuyện riêng, ghi dấu những chặng đường mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã đi qua vì sự nghiệp giải phóng và xây dựng đất nước.

Chiếc xe đầu tiên có tên ZIS 115. Cái tên ZIS lấy từ chữ cái đầu tiên trong tên của ông Stalin, đây cũng chính là một trong 6 chiếc xe chính phủ Liên Xô đã gửi tặng chính phủ Việt Nam vào năm 1954.

ZIS 115 được trang bị thêm lớp thép chống đạn dày 8mm cùng lớp kính dày 70mm. Thân xe rộng 2m, dài 6,1m. Do đó, xe có khả năng chống đỡ những đầu đạn và mảnh vũ khí hạng nhẹ. Gầm xe được gia cố để đối phó với những loại mìn đặt dưới lòng đất.

ZIS 115 trang bị động cơ với 8 máy, công suất 140 mã lực. Xe có thể đạt tốc độ tối đa 120 km/h, mức tiêu thụ nhiên liệu 27.5L/100 km. Đây là chiếc xe không được Bác sử dụng nhiều nhưng lại nói lên đức tính giản dị của Bác.

Phục vụ với Bác trong phần lớn thời gian làm việc tại Phủ Chủ tịch là chiếc Pobeda và Peugeot 404 với ưu điểm gọn nhẹ và tiết kiệm nhiên liệu, thường được người lái xe Nguyễn Văn Mùi bảo quản, đưa Bác đi công tác, thăm hỏi đồng bào.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh thường căn dặn: Muốn hiểu đời sống của người dân Việt Nam, chúng ta là cán bộ, không phải ngồi một chỗ để dân đến báo cáo mà chúng ta phải đi đến tận nơi, nhìn tận mắt, nghe tận tai thì mới có thể hiệu được tâm tư, nguyện vọng của dân và đưa ra chính sách phù hợp với nhân dân.

Trong thời gian Bác sống và làm việc tại Phủ Chủ tịch, Bác đã thực hiện 923 chuyến đi về các địa phương. Khi tới với các địa phương, Bác có mặt cùng với những người thợ trong thợ máy, tát nước cùng nông dân, trò chuyện cùng các lão nông, thăm hỏi các thương binh trên giường bệnh.

Pobeda là mẫu xe vinh dự được phục vụ Chủ tịch Hồ Chí Minh nhiều nhất trong công việc từ năm 1957 - 1964. Pobeda dịch ra tiếng Việt nghĩa là chiến thắng. Xe đã di chuyển được với quãng đường 39.463 km.

Phần chữ và số "M20" được thiết kế cách điệu là logo của chiếc xe này. Bác thường sử dụng Pobeda khi công tác xa vì đây là chiếc xe có ưu điểm rộng, thoáng, gầm cao, máy khỏe, phù hợp với việc đi đường trường mà rất tiết kiệm xăng. Chính vì vậy, đây là xe thường xuyên phục vụ Bác trong những chuyến đi công tác tại các địa phương xa Hà Nội.

Vào những năm 1960, Liên Xô có viện trợ thêm một số chiếc xe Volga do Pobeda có dấu hiệu xuống cấp và đã cũ. Các đồng chí lái xe muốn xin Bác đổi sang chiếc mới hơn, nhưng Bác vẫn kiên quyết muốn sử dụng chiếc Pobeda. Người từ chối với lý do để dành xe tốt cho các công tác ngoại giao, đón đoàn quốc tế.

Xe Peugeot 404 là một trong những chiếc ô tô của đồng bào Việt kiều biếu Chủ tịch Hồ Chí Minh tháng 3/1964, vận chuyển từ Pháp về cảng Hải Phòng theo đường thủy. Năm 1967, khi sức khỏe của Bác đã yếu hơn, chiếc xe Peugeot 404 được đưa vào để phục vụ Bác cho đến những ngày cuối đời.

Sở dĩ xe được phục vụ Bác trong khoảng thời gian này để di chuyển trong thành phố vì xe có gầm thấp giúp Bác lên xuống xe thuận tiện hơn. Xe đạt vận tốc tối đa 170 km/h. Tổng quãng đường xe đã chạy được là 16.575 km.

Cũng giống như những chiếc xe khác mà Chủ tịch Hồ Chí Minh đã sử dụng, Người luôn nhấn mạnh sự cần thiết của việc sử dụng tài nguyên công cộng một cách hợp lý, không lãng phí.

Hiện nay, cả ba chiếc xe này được trưng bày và bảo quản tại Khu Di tích Chủ tịch Hồ Chí Minh tại Phủ Chủ tịch. Xe được kê trên bốn giá đỡ dưới gầm để tránh lốp bị biến dạng. Việc bảo quản tốt những chiếc xe của Chủ tịch Hồ Chí Minh không chỉ giữ gìn giá trị vật chất mà còn bảo tồn ý nghĩa lịch sử, văn hóa sâu sắc của những hiện vật này.

Cùng với những kỷ vật khác của Bác trong Bảo tàng Hồ Chí Minh, ba chiếc xe Pobeda, Peugeot 404 và Zit 115 là minh chứng sống động cho những chặng đường lịch sử mà Bác đã đi qua, gắn liền với sự nghiệp cách mạng và công cuộc xây dựng đất nước. Những chiếc xe còn là biểu tượng của sự giản dị, gần gũi và tinh thần làm việc không ngừng nghỉ của Chủ tịch Hồ Chí Minh.

Duy Anh