'Ba ngón tay thần chết' từng khiến Israel run sợ nay gục ngã trước Thổ Nhĩ Kỳ

Hệ thống phòng không 2K12 Kub (SA-6) biệt danh "Ba ngón tay thần chết" từng khiến không quân Israel lạnh gáy. Mới đây nhất, chúng lại bị gục ngã dưới đòn tấn công của UAV Thổ Nhĩ Kỳ tại Libya.

Vụ tấn công diễn ra hôm 5-5 khi UCAV của Thổ đang hậu thuẫn Chính phủ Hiệp định Quốc gia Libya (GNA) tấn công vào căn cứ không quân Al-Watiya của Quân đội Quốc gia Libya (LNA), căn cứ này nằm ở phía tây nam của thủ đô Tripoli.

Al-Watiya là một trong năm căn cứ quân sự quan trọng chiến lược ở Libya kể từ thời Gaddafi. Căn cứ này thường là điểm xuất phát của những cuộc không kích vào mục tiêu của GNA do LNA tiến hành.

Đây cũng là nơi tiếp nhận hàng viện trợ (bao gồm vũ khí, nhu yếu phẩm và thuốc mem) từ những quốc gia ủng hộ LNA. với vai trò đặc biệt quan trọng của Al-Watiya, không khó hiểu vì sao phía GNA cùng Thổ coi đây là mục tiêu chính cho cuộc tấn công mới.

Trong cuộc tấn công, máy bay của Thổ và lực lượng GNA đã phá hủy nhiều nhiều mục tiêu quan trọng cùng một số hệ thống vũ khí của của LNA, trong đó có hệ thống phòng không 2K12 Kub (NATO định danh là SA-6). Hình ảnh hệ thống phòng không nổi tiếng vừa bị phá hủy tại Lybia.

Điều đăc biệt, đây là 1 trong 2 hệ thống Kub Quân đội Quốc gia Libya sở hữu, đồng thời cũng chính là vũ khí phòng không đã bắn hạ ít nhất 5 chiếc UAV Bayraktar kể từ năm 2019 đến nay.

Trong quá khứ 2K12 Kub (SA-6) biệt danh "Ba ngón tay thần chết" từng gây sốc tại Trung Đông khi bắn hạ tới 64 chiếc máy bay của Israel.

Cụ thể trong suốt thời gian diễn ra chiến tranh Yom Kippur năm 1973 giữa Israel và khối Arab, 2K12 Kub đã lập chiến công hiển hách khi bắn hạ 64 máy bay Israel chỉ bằng 95 đạn tên lửa.

2K12 Kub đạt tỷ lệ tiêu diệt là 1,4 tên lửa/1 máy bay, một con số cực kỳ ấn tượng với bất kỳ hệ thống tên lửa phòng không nào.

Tên lửa 2K12 Kub được Liên Xô phát triển kể từ tận năm 1958 trong bối cảnh căng thẳng giữa Liên Xô và phương Tây đang leo thang.

Ban đầu, các tổ hợp 2K12 Kub được yêu cầu có thể tiêu diệt các mục tiêu trên không bay với tốc độ 420 - 600 mét/giây từ độ cao khoảng 100 mét tới 7 km và tầm bắn tối đa phải đạt 20 km.

Các tướng lĩnh Liên Xô còn yêu cầu yêu cầu tỷ lệ bắn hạ mục tiêu của loại vũ khí này phải đạt 70%. Hình ảnh hệ thống điều khiển của hệ thống phòng không 2K12 Kub.

Năm năm sau đó, tên lửa 2K12 Kub của Liên Xô đã lần đầu tiên bắn thử mục tiêu bay vào ngày 18-12-1963 với mục tiêu giả định của nó là một máy bay ném bom Ilyushin Il-28 và tiêu diệt chính xác mục tiêu.

Sau đó, hệ thống tên lửa phòng không này của Liên Xô tiếp tục được thử nghiệm tới năm 1966, vượt qua một loạt các rào cản kỹ thuật mà nó gặp phải, tới năm 1967, hệ thống 2K12 Kub chính thức được trang bị cho các đơn vị quân đội của Liên Xô.

Ngay lập tức sau khi được đưa vào trang bị, tên lửa 2K12 Klub đã nhận được yêu cầu hiện đại hóa để cải tiến các đặc tính chiến đấu bao gồm tầm bắn xa hơn, thời gian triển khai ngắn hơn.

Chính yêu cầu này đã dẫn tới sự ra đời của phiên bản 2K12 Kub M1 hiện đại hơn vào năm 1973.

Phiên bản cuối cùng của dòng tên lửa Klub mang mã "Kub-M4". Sử dụng các thành phần của Kub-M3 và kèm theo khả năng nhận thông tin điều khiển hỏa lực tiêu diệt mục tiêu từ xe mang radar và ống phóng.

Tất cả các phiên bản Kub đều sử dụng tên lửa có trọng lượng 630 kg giống nhau. Điểm khác biệt duy nhất chỉ nằm ở tầm hoạt động và trần bay tối đa mà chúng có thể vươn tới.

Mỗi hệ thống 2K12 Kub bao gồm 3 bệ phóng 2P25 với 3 đạn tên lửa sẵn sàng phóng lắp trên khung gầm xe bánh xích GM-578.

Xe radar điều khiển hỏa lực 1S91 được đặt trên khung gầm xe bánh xích GM-568.

Phía trên đỉnh là radar tìm kiếm mục tiêu 1S31, phía dưới thấp hơn là radar chiếu xạ mục tiêu dẫn đường cho tên lửa 1S11.

Xe radar này lại bao gồm 2 hệ thống radar khác nhau. Radar này có khả năng phát hiện mục tiêu cỡ tiêm kích F-4 từ khoảng cách 50km.

Hệ thống còn có sự trợ giúp của radar cảnh giới như P-12, P-40 và P-18. Đạn tên lửa 3M9 với thiết kế hệ thống động cơ rất độc đáo.

Đạn tên lửa 3M9 sử dụng động cơ kết hợp 9D16K nhiên liệu rắn với 4 cửa hút không khí, động cơ này khi cháy tạo thành buồng đốt cho động cơ ramjet giúp tên lửa đạt tốc độ Mach-2.8, một thiết kế mang tính tiên phong, đưa tên lửa vượt xa những tên lửa cùng thời về hệ thống động cơ đẩy.

Các phiên bản của 2K12 Kub hiện nay hầu hết đã bị rút khỏi biên chế do không đáp ứng được yêu cầu trong tác chiến hiện đại, tuy vậy một số quốc gia tại Trung Đông như Syria, và ở Bắc Phi như Libyia vẫn đang biên chế loại vũ khí này.

Việt Hùng