Bác bỏ luận điệu xuyên tạc Đảng và Nhà nước Việt Nam vi phạm các quyền của người lao động
Nhiều năm qua, Tổ chức theo dõi Nhân quyền (HRW) thường xuyên đưa ra những nhận định, đánh giá sai lệch, xuyên tạc về tình hình dân chủ, nhân quyền ở nhiều quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Ngày 08/5/2024, lợi dụng việc Bộ Thương mại Mỹ tổ chức phiên điều trần về nâng cấp quy chế thị trường cho Việt Nam, HRW tiếp tục đưa thông cáo xuyên tạc việc bảo đảm quyền của người lao động (LĐ), phủ nhận vai trò tổ chức Công đoàn (CĐ) ở Việt Nam, gây bức xúc dư luận.
Tại phiên điều trần, đại diện của Việt Nam nêu rõ các lập luận, thông tin, số liệu khẳng định nền kinh tế Việt Nam hoàn toàn đáp ứng tiêu chí của quy chế kinh tế thị trường; đồng thời, nhấn mạnh nền kinh tế Việt Nam còn làm tốt hơn so với nhiều nền kinh tế thị trường đã được công nhận quy chế kinh tế thị trường. Chia sẻ trên Reuters, cựu Đại sứ Mỹ tại Việt Nam, hiện là Chủ tịch Hội đồng kinh doanh Mỹ -ASEAN - Ted Osius khẳng định: “Nền kinh tế Việt Nam đã là nền kinh tế thị trường. Việt Nam đáp ứng các tiêu chí quan trọng như khả năng chuyển đổi của tiền tệ và sẵn sàng để được công nhận một cách chính xác. Doanh nghiệp Mỹ đầu tư mạnh tay vào Việt Nam, qua đó công nhận tiềm năng tăng trưởng của nước này”.
Tuy nhiên, với thái độ thù địch, thiếu thiện chí, HRW lập tức đưa ra thông cáo cho rằng, chính quyền Việt Nam đang đưa ra thông tin sai lệch hoặc gây hiểu nhầm cho phía Hoa Kỳ và các đối tác kinh tế khác để đạt được hay duy trì các quy chế ưu đãi thương mại. Cùng với đó, HRW đưa ra những phân tích, đánh giá sai sự thật về quyền của người LĐ tại Việt Nam. Chúng rêu rao rằng, ở Việt Nam không hề tồn tại bất kỳ một CĐ độc lập nào hay các khung pháp lý khả thi cho việc thành lập CĐ hoặc cho người LĐ có thể đòi thi hành các quyền của mình.
Thực tế cho thấy, trong suốt nhiều năm qua, HRW không từ bỏ bất cứ một cơ hội nào, từ các sự kiện chính trị, ngoại giao cho đến các hoạt động trong các lĩnh vực kinh tế, chính trị hay tư pháp,... để công kích, xuyên tạc, gây sức ép, hạ uy tín của Việt Nam trên trường quốc tế. Những đánh giá thường xuyên bóp méo hiện trạng về việc bảo đảm quyền lợi người LĐ. Thực tiễn sinh động về việc bảo vệ người LĐ tại Việt Nam tiếp tục minh chứng cho điều này.
Về phiên điều trần của Bộ Thương mại Hoa Kỳ xem xét việc công nhận quy chế thị trường của Việt Nam, tại cuộc họp báo thường kỳ Bộ Ngoại giao vào chiều ngày 09/5/2024, người phát ngôn Bộ Ngoại giao Việt Nam - Phạm Thu Hằng nêu rõ, Việt Nam hoan nghênh Bộ Thương mại Hoa Kỳ tổ chức phiên điều trần. Đồng thời, bà cũng cho biết, đến nay, đã có 72 nước công nhận Việt Nam có nền kinh tế thị trường, trong đó có những nền kinh tế lớn như Anh, Canada, Australia, Nhật Bản,...
Việt Nam cũng đã tham gia 16 hiệp định thương mại tự do song phương và đa phương với hơn 60 đối tác trải rộng khắp các châu lục. Kết quả này phần nào cho thấy những nỗ lực của Việt Nam trong việc xây dựng một nền kinh tế thị trường năng động, hiệu quả đã được cộng đồng quốc tế ghi nhận và là cơ sở quan trọng cho các quan hệ hợp tác ngày càng đi vào chiều sâu. Do đó, những luận điệu của HRW cố tình phủ nhận nền kinh tế thị trường ở Việt Nam, đưa ra những thông tin không đúng sự thật về quyền của người LĐ Việt Nam là cực đoan, khó có thể chấp nhận.
Thực tiễn cho thấy, LĐ và việc làm là một trong những quyền cơ bản của công dân được Đảng, Nhà nước ta đặc biệt quan tâm và được cụ thể hóa bằng các văn bản pháp luật cũng như bảo đảm thực thi trong đời sống. Tại Điều 35 Hiến pháp năm 2013, khẳng định: “Công dân có quyền làm việc, lựa chọn nghề nghiệp, việc làm và nơi làm việc. Người làm công ăn lương được bảo đảm các điều kiện làm việc công bằng, an toàn; được hưởng lương, chế độ nghỉ ngơi. Nghiêm cấm phân biệt đối xử, cưỡng bức LĐ, sử dụng nhân công dưới độ tuổi LĐ tối thiểu”. Trên cơ sở quy định của Hiến pháp, Bộ luật LĐ năm 2019 tại khoản 1, Điều 4, Chính sách về LĐ làm rõ: “Đảm bảo quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của người LĐ, người làm việc không có quan hệ LĐ; khuyến khích những thỏa thuận bảo đảm cho người LĐ có điều kiện thuận lợi hơn so với quy định của pháp luật về LĐ”. Đồng thời, Luật cũng xác định quyền và nghĩa vụ của người LĐ. Đó là hưởng lương phù hợp với trình độ, kỹ năng nghề trên cơ sở thỏa thuận với người sử dụng LĐ; được bảo hộ LĐ, làm việc trong điều kiện bảo đảm về an toàn, vệ sinh LĐ; nghỉ theo chế độ, nghỉ hàng năm có hưởng lương và được hưởng phúc lợi tập thể. Cùng với đó, người LĐ được thành lập, gia nhập, hoạt động trong tổ chức đại diện người LĐ, tổ chức nghề nghiệp và tổ chức khác theo quy định của pháp luật; yêu cầu và tham gia đối thoại, thực hiện quy chế dân chủ, thương lượng tập thể với người sử dụng LĐ và được tham vấn tại nơi làm việc để bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp, chính đáng của mình; tham gia quản lý theo nội quy của người sử dụng LĐ. Tại Đại hội XIII của Đảng, đề cập đến nội dung phát triển tổ chức CĐ, Báo cáo chính trị của Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII tiếp tục khẳng định: “Định hướng, quản lý tốt sự ra đời, hoạt động của các tổ chức Công nhân tại doanh nghiệp ngoài tổ chức CĐ hiện nay”.
Đại hội XIII CĐ Việt Nam nhiệm kỳ 2023-2028 diễn ra vào tháng 12/2023 cũng đã chỉ rõ, trong bối cảnh gặp nhiều khó khăn, thách thức so với dự báo, song hoạt động CĐ tiếp tục có bước chuyển quan trọng, khẳng định vai trò quan trọng trong đại diện chăm lo, bảo vệ quyền, lợi ích chính đáng, hợp pháp của đoàn viên, người LĐ. Các cấp CĐ đã chủ động, tích cực đổi mới và nâng cao chất lượng tham gia xây dựng chính sách, pháp luật liên quan đến người LĐ và hoạt động CĐ; phát hiện, đề xuất nhiều kiến nghị, góp ý xây dựng luật để chăm lo, bảo vệ tốt quyền lợi của người LĐ. Vai trò của CĐ trong việc tham gia xây dựng quan hệ LĐ hài hòa, ổn dịnh và tiến bộ trong doanh nghiệp tiếp tục được khẳng định. Các mô hình chăm lo cho đoàn viên, người LĐ ngày càng thiết thực, hiệu quả, được lan tỏa mạnh mẽ. Đặc biệt, thời điểm dịch Covid-19 bùng phát trên cả nước khiến nhiều người LĐ bị ảnh hưởng. Chính trong bối cảnh khó khăn đó, các cấp CĐ đã tích cực vào cuộc, vừa tham gia phòng, chống dịch bệnh, vừa đồng hành với người LĐ. Tiêu biểu có thể kể đến việc triển khai các gói hỗ trợ dành cho người LĐ bị ảnh hưởng bởi dịch bệnh; tặng sổ tiết kiệm cho con đoàn viên bị mồ côi do Covid-19;... với tổng số tiền hỗ trợ gần 6.000 tỉ đồng. Song song đó, nhiều phong trào thi đua trong thời điểm dịch Covid-19 được triển khai hiệu quả như Công nhân, viên chức, LĐ nỗ lực vượt khó, sáng tạo, quyết tâm chiến thắng dịch Covid-19 được cụ thể hóa bằng Chương trình 75 nghìn sáng kiến vượt khó, phát triển và Chương trình Một triệu sáng kiến nỗ lực vượt khó, sáng tạo quyết tâm chiến thắng dịch Covid-19 đã sớm đạt mục tiêu với nhiều sáng kiến có giá trị, ý nghĩa xã hội lớn,... Những kết quả nổi bật nêu trên cho thấy sự quan tâm, chăm lo của các cấp CĐ trong cả nước đối với người LĐ. Đại hội XIII CĐ Việt Nam cũng đã xác định chỉ tiêu đến hết nhiệm kỳ là cả nước có 15 triệu đoàn viên CĐ; thành lập tổ chức cơ sở ở 100% doanh nghiệp có từ 25 LĐ trở lên; ít nhất 83% doanh nghiệp, đơn vị có tổ chức CĐ đủ điều kiện theo quy định của pháp luật được CĐ thương lượng, ký kết được thỏa ước LĐ tập thể theo quy định của pháp luật; phấn đấu 90% trở lên số vụ việc về LĐ khởi kiện tại tòa án được CĐ cơ sở hỗ trợ, tham gia tố tụng bảo vệ khi đoàn viên có yêu cầu. Một trong những khâu đột phá trong nhiệm kỳ tới được Đại hội lựa chọn là đẩy mạnh đối thoại, thương lượng tập thể, trọng tâm là tiền lương, tiền thưởng, thời giờ làm việc, thời giờ nghỉ ngơi, an toàn, vệ sinh LĐ.
Cũng cần nhấn mạnh rằng, từ năm 1992, Việt Nam tái gia nhập Tổ chức LĐ Quốc tế (ILO). Từ đó đến nay, nước ta luôn nỗ lực cam kết và thể hiện các công ước quốc tế nói chung, các công ước quốc tế về LĐ nói riêng nhằm thúc đẩy và bảo đảm tiêu chuẩn LĐ cơ bản cho người LĐ Việt Nam theo đúng các chuẩn mực quốc tế về quyền của người LĐ. Cụ thể, Việt Nam đã tham gia 25 công ước của ILO; chỉ riêng năm 2019, Việt Nam đã phê chuẩn 3 công ước của ILO, bao gồm Công ước 88 về tổ chức dịch vụ việc làm, Công ước 159 về tái thích ứng việc làm cho người khuyết tật, Công ước 98 về quyền thương lượng tập thể. Các nội dung quan trọng trong các công ước cơ bản của ILO đã được phản ánh trong các quy định trong Bộ luật LĐ.
Với đường lối, chủ trương đúng đắn của Đảng, Nhà nước cùng với sự nỗ lực, chủ động và tích cực của tổ chức CĐ, trong suốt nhiều năm qua, quyền lợi của người LĐ Việt Nam luôn được bảo đảm. Đây là cơ sở quan trọng tạo thuận lợi cho quá trình hội nhập quốc tế và tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới cũng như góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế thị trường ở nước ta. Thực tiễn sinh động này chính là căn cứ quan trọng nhất bác bỏ những luận điệu bóp méo, xuyên tạc của các thế lực thù địch, phản động, cơ hội chính trị về vấn đề LĐ ở Việt Nam./.
