Bác Hồ trong trái tim đồng bào Cơ Tu

Sắp đến kỉ niệm lần thứ 135 Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu (19/5/1890-19/5/2025), những ngày này, trên mảnh đất Trường Sơn anh hùng, bà con đồng bào Cơ Tu lại tất bật tổ chức nhiều hoạt động thiết thực để tri ân, tưởng nhớ đến Người. Đó là minh chứng sống động cho tình cảm thiêng liêng, sâu nặng mà đồng bào Cơ Tu dành cho vị Cha già kính yêu của dân tộc.

Trong các ngôi nhà Gươl hay nhà sinh hoạt cộng đồng của đồng bào Cơ Tu, tấm ảnh Bác Hồ luôn được treo ngay ngắn, trang trọng ở giữa nhà. Ảnh: Hoàng Anh

Lời thề sắt son

Giữa đại ngàn Trường Sơn hùng vĩ, nơi tiếng cồng chiêng vang vọng hòa cùng nhịp sống đại ngàn, có những tộc người vẫn âm thầm mang trong tim một tình cảm sắt son, sâu nặng với Bác Hồ kính yêu. Đặc biệt, đồng bào dân tộc thiểu số Cơ Tu, Tà Ôi, Vân Kiều, Bru-Vân Kiều và cả một số cộng đồng Mường, Thái ở vùng Nghệ An, Thanh Hóa còn tự nguyện lấy họ Hồ (Hồ Chí Minh là bí danh cách mạng của Bác từ năm 1941, có nghĩa là "Người họ Hồ mang chí sáng”) để làm họ của chính mình. Việc mang họ Hồ không đơn thuần là sự đổi tên, mà là lời thề sắt son đời đời nhớ ơn Bác, khắc ghi công lao Người đã mang lại độc lập, ấm no, ánh sáng tri thức và quyền làm chủ cho đồng bào vùng cao.

Tấm thẻ căn cước với chữ Hồ giản dị như sợi chỉ đỏ kết nối quá khứ với hiện tại, nối người miền xuôi với miền ngược, nối từng mái nhà sàn nhỏ bé với đại gia đình dân tộc Việt Nam. Đó là minh chứng thiêng liêng và đẹp đẽ nhất cho tình cảm thủy chung son sắt, cho khối đại đoàn kết bất diệt của non sông. Vì vậy, mang họ Hồ là một nghi thức tâm linh và văn hóa cao nhất để bày tỏ lòng biết ơn sâu nặng với Bác Hồ.

Trong nếp nhà Gươl được dựng giữa làng, ông Hồ Văn Lênh, trú tại xã Tr’Hy, huyện Tây Giang, tỉnh Quảng Nam ân cần cho biết, trong văn hóa Cơ Tu, họ tộc là cội nguồn linh thiêng nhất, là đại diện cho gốc gác, tổ tiên, dòng giống của một người. Việc đổi họ hay thêm họ mới là một quyết định cực kỳ hệ trọng, không bao giờ làm qua loa, nếu không có lý do thực sự thiêng liêng. Người Cơ Tu coi Bác Hồ như người cha, người già làng lớn nhất của cả dân tộc. Bác không chỉ mang lại độc lập cho đất nước, mà còn mang đến cái chữ, cái ăn, cái mặc, con đường đi tới cuộc sống hạnh phúc cho đồng bào vùng cao vốn bao đời nghèo khó, cách biệt với miền xuôi.

Xuất phát từ lòng biết ơn sâu sắc và kính trọng tuyệt đối đối với Chủ tịch Hồ Chí Minh, hàng nghìn hộ dân Cơ Tu ở trên dãy Trường Sơn đã tự nguyện lấy họ Hồ của Bác làm họ của mình. Bằng việc lấy họ Hồ, họ coi Bác như một bậc tổ tiên tinh thần, nhận Bác vào trong chính họ tộc của mình, để đời đời nhắc nhớ công lao của Bác. Nó cũng giống như một lời thề: “Dù thế nào đi nữa, con cháu người dân Cơ Tu cũng không bao giờ được quên ơn Bác Hồ”.

Mỗi dịp lễ hội, ngày kỷ niệm lớn của đất nước, người Cơ Tu lại quây quần dưới mái nhà Gươl, dâng hoa, dâng hương trước ảnh Bác, kể lại cho con cháu nghe về công lao của Người. Đó là cách đồng bào nhắc nhở nhau: sống tốt, làm ăn giỏi, xây dựng bản làng vững mạnh để xứng đáng với Bác Hồ. Mâm lễ cúng tuy đơn sơ, nhưng đậm đà bản sắc: nải chuối rừng chín vàng, đĩa xôi nếp nương, vài bông hoa rừng tươi thắm. Cả nhà ngồi quây quần, kể cho con cháu nghe chuyện Bác Hồ, nhắc nhớ về những ngày gian khó mà Bác cùng cách mạng đã giúp đồng bào vùng cao đứng dậy làm chủ quê hương.

Hiện tại, chưa có số liệu thống kê chính thức về số lượng người dân tộc Cơ Tu tại Quảng Nam mang họ Hồ. Tuy nhiên, đây là một truyền thống thể hiện lòng kính trọng và biết ơn đối với Bác, lan rộng và trở thành nét văn hóa đặc trưng trong cộng đồng các dân tộc thiểu số ở Quảng Nam.

Ảnh Bác sáng giữa đại ngàn

Trải qua bao đổi thay, tấm lòng người Cơ Tu ở các xã vùng cao biên giới của tỉnh Quảng Nam cũng như nhiều tỉnh khác với Bác Hồ vẫn bền bỉ như suối nguồn giữa đại ngàn trên dãy Trường Sơn này. Họ không chỉ tự hào mang họ Hồ, mà còn gìn giữ tình cảm thiêng liêng ấy qua từng hành động thiết thực trong cuộc sống. Giữa trập trùng núi non, ảnh Bác Hồ vẫn tỏa sáng trên vách nhà Gươl, vang vọng giữa tiếng cồng chiêng mỗi mùa lễ hội. Đó là minh chứng sống động nhất cho sức mạnh đại đoàn kết các dân tộc, cho niềm tin son sắt vào con đường Bác Hồ đã chọn.

Cán bộ, chiến sĩ Đồn Biên phòng Ga Ry, BĐBP Quảng Nam cùng nhân dân tổ chức các hoạt động mừng sinh nhật Bác Hồ. Ảnh: Hoàng Anh

Hôm nay lại sắp đến dịp kỉ niệm 135 năm Ngày sinh của Chủ tịch Hồ Chí Minh kính yêu, già làng Alăng Đàn, trú tại thôn A Rớt, xã A Nông, huyện Tây Giang, năm nay đã hơn 80 tuổi, cẩn trọng lau chùi khung ảnh Bác như lau một báu vật. Giọng già trầm ấm, chậm rãi cho biết, ngay từ những năm tháng kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ, người Cơ Tu ở Quảng Nam đã sớm nghe danh và đi theo cách mạng, tin tưởng tuyệt đối vào Đảng và Bác Hồ.

Để tỏ lòng biết ơn Bác Hồ, người đã mang ánh sáng cách mạng đến với bản làng, giúp họ thoát khỏi áp bức, đói nghèo, lạc hậu nên hàng ngàn hộ dân Cơ Tu tự nguyện lấy họ Hồ làm họ của mình. Khi nghe tin Bác mất, bà con tự nguyện lập bàn thờ, treo ảnh Bác trong nhà. Không chỉ thờ Bác hay mang họ Hồ, người Cơ Tu còn noi gương Bác trong cách sống giản dị, đoàn kết và chăm chỉ làm ăn, là ngọn lửa soi đường cho hiện tại và tương lai. Tại các bản làng, phong trào xây dựng thôn văn hóa, gia đình văn hóa, phát triển kinh tế, bảo tồn bản sắc đang lan rộng. Những mô hình như trồng rừng gỗ lớn, làm du lịch cộng đồng, gìn giữ nghề dệt thổ cẩm... ngày càng phát triển, góp phần nâng cao đời sống nhân dân.

Người dân không chỉ dâng hương tưởng nhớ Bác vào các dịp đặc biệt, mà còn tổ chức sinh hoạt cộng đồng, sinh hoạt chi bộ ngay dưới ảnh Bác. Những lời Bác dạy được nhắc đi nhắc lại, như kim chỉ nam soi sáng cho nếp sống và cách ứng xử trong cộng đồng. Nhiều già làng, đảng viên người Cơ Tu ở Quảng Nam vẫn luôn nói với con cháu: “Đã mang họ Hồ thì phải sống sao cho xứng đáng với Người”. Chính tinh thần này giúp các bản làng Cơ Tu ở Quảng Nam không chỉ giữ được bản sắc, mà còn phát triển mạnh mẽ, trở thành những điểm sáng trong xây dựng nông thôn mới, phát triển du lịch cộng đồng, bảo tồn văn hóa dân tộc.

Bà con dân tộc Cơ Tu luôn một lòng tin tưởng và nghe theo lời dạy của Đảng và Bác Hồ, đoàn kết xây dựng quê hương ngày càng giàu đẹp, văn minh. Với tinh thần cần cù, sáng tạo, đồng bào Cơ Tu không ngừng phát triển kinh tế, giữ gìn bản sắc văn hóa truyền thống, từng bước nâng cao đời sống vật chất và tinh thần. Đồng thời, bà con luôn sát cánh cùng lực lượng BĐBP, chung tay bảo vệ vững chắc chủ quyền, an ninh biên giới quốc gia. Tình quân dân gắn bó keo sơn, góp phần giữ gìn sự bình yên cho từng thôn bản, từng cột mốc nơi biên cương của Tổ quốc.

Giữa đại ngàn Trường Sơn, hình ảnh Bác Hồ vẫn luôn sống động và gần gũi trong lòng người Cơ Tu. Bàn thờ Bác không chỉ là biểu tượng của lòng biết ơn, mà còn là nhịp cầu nối giữa truyền thống và hiện đại. Với người Cơ Tu, Bác Hồ mãi là vị Cha già kính yêu, là ánh sáng soi đường để mỗi bản làng tiếp tục vững bước trên hành trình đổi mới hôm nay.

Anh Minh