Bạc Liêu: Đảm bảo quyền lợi hợp pháp cho người dân theo bản án có hiệu lực pháp luật

Theo Bản án số 716/2022/HC-PT ngày 31/8/2022 của TAND cấp cao tại TP.HCM, ông Huỳnh Tấn Hưng là người khởi kiện trong vụ “Khiếu kiện hành chính trong lĩnh vực đất đai”.

Năm 1977, Huyện ủy và UBND huyện Giá Rai (tỉnh Minh Hải cũ) khuyến khích hộ nghèo không có đất sản xuất khai phá rừng ngập mặn để canh tác, cải thiện đời sống. Được sự cho phép của chính quyền, ông Huỳnh Tấn Hưng đã khai phá 8 ha đất rừng ngập mặn ven biển Gành Hào để làm muối.

Năm 1983, Nhà máy Đông lạnh Gành Hào (trực thuộc Sở Thủy sản, do ông Trương Công Trình làm giám đốc) trưng dụng (bằng miệng) của ông Hưng 4 ha đất để làm sân phơi hải sản. Năm 1984, Xí nghiệp liên hiệp thủy sản Gành Hào trưng dụng thêm 01 ha đất để xây dựng nhà tập thể, căng-tin, khu vui chơi giải trí... Do đó, 3 ha đất còn lại không có đường dẫn nước biển vào làm muối nên gia đình ông Hưng phải đi nơi khác sinh sống. Phần đất trống hiện nay các hộ dân đang lấn chiếm sử dụng.

Một phần khu đất ông Hưng khai phá, đang chờ nhận lại theo nội dung bản án

Ông Hưng nhiều năm gửi đơn khiếu nại đến các cơ quan thẩm quyền với nguyện vọng: Phần đất nào Nhà nước đã xây dựng các trụ sở, công trình thì tiến hành bồi thường; còn các phần đất chưa sử dụng thì xem xét giao trả lại gia đình ông.

Quá trình giải quyết, UBND huyện Đông Hải ra các Quyết định số 131/QĐ-UBND ngày 15/3/2006; Quyết định số 1158/QĐ-UBND ngày 29/12/2006 bác đơn ông Hưng; UBND tỉnh Bạc Liêu ra Quyết định số 1073/QĐ-UBND ngày 22/5/2008 bác đơn.

Ông Hưng khiếu nại, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu ra Văn bản số 5719/UBND - NC ngày 28/12/2018 tiếp tục bác đơn. Từ đó, ông Hưng khởi kiện đề nghị Tòa án hủy toàn bộ các quyết định nêu trên. Do cấp sơ thẩm bác yêu cầu khởi kiện, nên ông Hưng kháng cáo và được TAND cấp cao tại TP.HCM giải quyết theo trình tự phúc thẩm.

Qua tranh tụng công khai, HĐXX nhận định: Diện tích 8 ha đất ông Hưng khai phá và sử dụng, tuy chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất nhưng đã được kê khai tại “Sổ mục kê mộng đất” là hoàn toàn hợp pháp. Riêng 3 ha còn lại khi Nhà nước thu hồi mất 5 ha, làm mất đường dẫn nước biển vào sản xuất muối nên ông Hưng không thể sử dụng, đây là nguyên nhân khách quan.

Quyết định số 201-CP ngày 01/7/1980 của Hội đồng Chính phủ quy định: “Trường hợp người có đất bị thu hồi hoặc bị trưng dụng cần phải có đất để sử dụng được cấp đất khác”. Trong khi đó, Luật Đất đai năm 2003 quy định: “Người thu hồi loại đất nào được bồi thường bằng việc giao đất mới có cùng mục đích sử dụng”.

Lẽ ra, UBND huyện Đông Hải phải xem xét, bồi thường giá trị đất bằng tiền cho gia đình ông Hưng đối với diện tích đất đã sử dụng vào mục đích công cộng. Đối với phần diện tích đất chưa cấp cho ai, không quy hoạch sử dụng vào mục đích công cộng, phải xem xét giao trả lại cho ông Hưng.

Thế nhưng, Chủ tịch UBND huyện Đông Hải chỉ hỗ trợ 74,9 triệu đồng tiền công khai phá, bồi đắp 8 ha cho ông Hưng là trái với các quy định của pháp luật về đất đai đã viện dẫn trên.

HĐXX nêu rõ: Việc Chủ tịch UBND huyện Đông Hải, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu bác yêu cầu giải quyết khiếu nại của ông Huỳnh Tấn Hưng “là áp dụng pháp luật không phù hợp với thời điểm đất bị trưng dụng, làm ảnh hưởng đến quyền và lợi ích họp pháp của ông Hưng, nên kháng cáo của ông Hưng được chấp nhận”. Từ đó, HĐXX tuyên hủy các Quyết định số 131, 1158, 1073 và Văn bản số 5719.

Sau phán quyết của TAND cấp cao tại TP.HCM, ngày 12/10/2022, Chủ tịch UBND huyện Đông Hải ra Thông báo số 405/TB chấm dứt hiệu lực pháp luật các Quyết định 131, 1158; Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu ra Thông báo số 128 ngày 03/10/2022 chấm dứt hiệu lực pháp luật Quyết định 1073 và Công văn 5719.

Chủ tịch UBND huyện Đông Hải khi đó cho rằng như vậy là “đã thực hiện xong Bản án số 716”, nhưng ông Hưng không đồng ý. Ông làm đơn yêu cầu các cấp chính quyền phải lập thủ tục, đồng thời có biện pháp để khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp là giao trả lại 8 ha đất hoặc bồi thường diện tích tương ứng tại ấp 3, thị trấn Gành Hào như nội dung bản án đã có hiệu lực pháp luật.

Tiếp đó, ông Hưng có đơn yêu cầu đến TAND tỉnh Bạc Liêu. Ngày 16/12/2022, Chánh án TAND tỉnh Bạc Liêu ra Quyết định số 01/QĐ-THA buộc thi hành bản án hành chính đối với UBND huyện Đông Hải; Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu có trách nhiệm kiểm tra, đôn đốc và xử lý trách nhiệm của UBND huyện Đông Hải.

Ông Hưng nhiều lần gửi đơn đến UBND tỉnh Bạc Liêu yêu cầu chỉ đạo UBND huyện Đông Hải thực hiện phần còn lại theo bản án có hiệu lực pháp luật. Ngày 06/6/2023, Chủ tịch UBND huyện Đông Hải có Văn bản số 2355 cho rằng việc ông Hưng yêu cầu huyện thực hiện bản án, ban hành quyết định thu hồi đất, bồi thường đối với 8 ha đất là “chưa phù hợp với quy định pháp luật, không có căn cứ để xem xét…”.

Ông Hưng tiếp tục gửi đơn khiếu nại. Đến ngày 04/01/2024, ông Hưng nhận được Văn bản số 08 của Chủ tịch UBND huyện Đông Hải xác định: Tại buổi tiếp công dân ngày 15/12/2023, Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu đã giao Thanh tra tỉnh chủ trì, phối hợp với Văn phòng UBND xem xét, kiểm tra nội dung đơn của ông Hưng; dự thảo văn bản để trả lời công dân. Vì vậy, phía huyện đề nghị ông Hưng chờ kết quả trả lời từ tỉnh.

Một phần khu đất ông Hưng khai phá, đang chờ nhận lại theo nội dung bản án.

Ngày 24/5/2024, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Bạc Liêu có Văn bản số 1929 cho rằng căn cứ bản án, UBND tỉnh và UBND huyện Đông Hải đã có thông báo chấm dứt hiệu lực các quyết định bị Tòa án tuyên hủy. Nội dung văn bản nêu: Nếu ông Hưng xét thấy quyền lợi bị xâm phạm thì “được quyền gửi đơn yêu cầu đến các cơ quan có thẩm quyền để giải quyết theo từng nội dung yêu cầu cụ thể”.

Ông Huỳnh Tấn Hưng cho rằng, "phán quyết của Tòa án rất rõ, làm sáng tỏ bản chất, nêu cụ thể hướng giải quyết". Thế nhưng, bản án có hiệu lực pháp luật gần hai năm, gia đình ông vẫn phải mòn mỏi chờ đợi. Ông Hưng cũng bày tỏ mong muốn các cấp chính quyền "nhìn thấu" vụ việc, từ đó khôi phục quyền và lợi ích hợp pháp cho ông, bởi ông năm nay đã 80 tuổi, "khó có thể chờ thêm được nữa”…

An Dương