Bắc Ninh: Kiên quyết xử lý vi phạm, bảo vệ an toàn đê điều

Tháo dỡ công trình vi phạm

Xác định trên địa bàn có nhiều công trình xây dựng nằm trong phạm vi bảo vệ đê điều, ảnh hưởng trực tiếp đến an toàn công trình và khả năng tiêu thoát lũ, thời gian vừa qua, Hạt Quản lý đê Hiệp Hòa phối hợp với UBND các xã Xuân Cẩm, Hợp Thịnh mở đợt cao điểm xử lý vi phạm theo chỉ đạo của Sở Nông nghiệp và Môi trường.

Lực lượng chức năng tháo dỡ công trình vi phạm hành lang đê điều tại thôn Châu Lỗ, xã Xuân Cẩm.

Trong quá trình xử lý vi phạm, chính quyền và lực lượng chức năng chọn cách làm “dân vận khéo”: Cán bộ xuống tận hộ dân, tổ chức đối thoại trực tiếp, giải thích rõ chủ trương, chính sách, cũng như những nguy cơ từ việc lấn chiếm hành lang đê điều. Không chỉ phổ biến quy định pháp luật, cán bộ còn lắng nghe tâm tư, nguyện vọng của người dân để cùng thống nhất phương án và thời gian tháo dỡ. Với những hộ có hoàn cảnh khó khăn, công trình xây dựng kiên cố nhiều năm, chính quyền hỗ trợ phương tiện, máy móc để tháo dỡ. Nhờ cách làm mềm dẻo nhưng kiên quyết, đến nay đã có 120 hộ hoàn thành tháo dỡ công trình vi phạm như cổng, tường rào, công trình phụ.

Điều đáng chú ý là trong suốt quá trình giải tỏa, tình hình an ninh, trật tự được bảo đảm, không xảy ra xung đột hay mất đoàn kết trong Nhân dân; đây là minh chứng cho hiệu quả của việc kết hợp giữa vận động, thuyết phục với biện pháp hành chính. Ông Vũ Thế Vinh, Hạt trưởng Hạt Quản lý đê Hiệp Hòa cho biết, đơn vị cùng các xã đặt mục tiêu hoàn thành bàn giao toàn bộ mặt bằng trước ngày 30/9 để kịp thời triển khai các công trình thủy lợi phục vụ công tác phòng, chống thiên tai.

Dọc tuyến đê hữu sông Cầu và sông Ngũ Huyện Khê thuộc địa bàn phường Kinh Bắc, nhiều trường hợp vi phạm hành lang đê điều tồn tại kéo dài, mặc dù đã bị lập biên bản và tuyên truyền nhiều lần nhưng hộ dân vẫn cố tình không chấp hành. Theo báo cáo, phường có 6 trường hợp vi phạm tại các khu Đương Xá 1 và 2, gồm 3 trường hợp xây dựng nhà ở trái phép, 1 trường hợp dựng khung sắt, 1 trường hợp san nền, 1 trường hợp đổ đất, tập kết vật liệu. Các công trình này vừa sai phạm quy định, vừa làm ảnh hưởng khả năng thoát nước và an toàn đê điều.

Từ trung tuần tháng 8 đến nay, UBND phường Kinh Bắc đã tổ chức 2 đợt tháo dỡ, giải tỏa đối với các hộ: Bà Tống Thị Thủy và ông Đăng Anh Hiền (khu phố Đương Xá 2) xây dựng nhà ở trong phạm vi bảo vệ thủy lợi sông Ngũ Huyện Khê; ông Trần Văn Sử (khu phố Đương Xá 1) dựng công trình tạm trong hành lang bảo vệ đê Hữu Cầu.

Điểm đáng chú ý là chính quyền địa phương đã thực hiện đúng quy trình: Thông báo, vận động, tạo điều kiện tự tháo dỡ trước khi tiến hành cưỡng chế. Tuy nhiên, khi các hộ vi phạm chây ỳ, việc cưỡng chế là cần thiết để thể hiện sự kiên quyết “không hợp thức hóa sai phạm”. Đây là thông điệp mạnh mẽ về việc lập lại kỷ cương trong quản lý đê điều.

Quyết tâm lập lại trật tự đê điều

Theo thống kê, từ năm 2021 đến nay, toàn tỉnh phát hiện gần 900 trường hợp vi phạm liên quan đê điều, thủy lợi. Riêng năm 2025 vẫn còn hàng trăm trường hợp vi phạm tồn đọng cần giải quyết. Các dạng vi phạm khá đa dạng như xây dựng công trình kiên cố, trồng cây lâu năm trong hành lang bảo vệ đê; tập kết vật liệu xây dựng ven sông… Đáng lo ngại là có những công trình tồn tại hàng chục năm, thậm chí được mua bán, chuyển nhượng nhiều lần, khiến việc xử lý thêm phức tạp.

Theo lãnh đạo Sở Nông nghiệp và Môi trường, nguyên nhân chính của những hành vi lấn chiếm hành lang đê điều là do nhu cầu đất sản xuất, kinh doanh bến bãi tăng cao trong bối cảnh đô thị hóa nhanh, người dân, doanh nghiệp tận dụng đất ven đê, bãi sông để xây dựng công trình, kho bãi. Cùng với đó, một số địa phương còn buông lỏng quản lý, thiếu kiểm tra thường xuyên; xử lý chưa kiên quyết. Trong khi mức xử phạt hành chính còn chưa đủ mạnh, khiến nhiều hộ sẵn sàng nộp phạt để tiếp tục duy trì công trình trái phép. Ý thức của một bộ phận người dân chưa nhận thức đầy đủ tầm quan trọng của hành lang đê điều đối với an toàn phòng, chống thiên tai.

Trên thực tế, công tác giải tỏa, xử lý vi phạm đê điều không đơn giản. Nhiều hộ dân có công trình kiên cố, gắn liền sinh kế. Một số trường hợp phản ứng gay gắt, gây áp lực cho chính quyền cơ sở. Với những công trình tồn đọng nhiều năm, hồ sơ pháp lý chồng chéo, khó xác định trách nhiệm, khiến tiến độ xử lý chậm.

Xác định hành lang đê điều không chỉ là vành đai kỹ thuật mà là lá chắn bảo vệ tính mạng, tài sản của người dân trước nguy cơ thiên tai. Do đó, UBND tỉnh Bắc Ninh đã chỉ đạo phải hoàn thành giải tỏa toàn bộ vi phạm trong năm 2025, không để kéo dài, đồng thời xử lý trách nhiệm cán bộ buông lỏng quản lý. Bên cạnh biện pháp cưỡng chế, chính quyền cơ sở tăng cường tuyên truyền, vận động, gắn trách nhiệm của người đứng đầu trong quản lý đê điều, hoạt động tập kết bến bãi ven sông. Các ngành chức năng cần phối hợp bố trí, quy hoạch các khu bến bãi, điểm tập kết vật liệu hợp pháp, đáp ứng nhu cầu sản xuất, kinh doanh, từ đó giảm thiểu vi phạm tự phát. Đặc biệt, ngành chức năng đẩy mạnh ứng dụng công nghệ số trong quản lý đê điều: Xây dựng cơ sở dữ liệu GIS, theo dõi vi phạm qua ảnh vệ tinh, thiết lập quy trình cảnh báo sớm. Việc số hóa quản lý không chỉ giúp phát hiện nhanh sai phạm, mà còn minh bạch hóa thông tin, tăng hiệu quả giám sát của cộng đồng.

Bài, ảnh: Dương Hoàn