Bắc Ninh tăng tốc quy hoạch tái định cư phục vụ sân bay Gia Bình

(Ảnh minh họa)

Khu vực phía Nam sông Đuống, gồm phân khu 1 và 2 theo Quy hoạch tỉnh Bắc Ninh năm 2023 đang nổi lên như động lực phát triển mới của tỉnh, nơi được định hướng hình thành trục đô thị công nghiệp, giao thông trọng điểm sau khi hoàn tất sắp xếp đơn vị hành chính vào năm 2025.

Tâm điểm của cấu trúc phát triển này là Cảng hàng không quốc tế Gia Bình, sân bay cấp 4E với công suất dự kiến 15 triệu khách mỗi năm theo Quyết định 347/QĐ-BXD, được xem là dự án tạo lực hút đầu tư mạnh nhất trong thập kỷ tới.

Quy mô lớn của sân bay đòi hỏi giải phóng mặt bằng diện rộng, kéo theo nhu cầu cấp thiết về các khu tái định cư hiện đại nhằm vừa bảo đảm tiến độ dự án, vừa ổn định sinh kế cho người dân bị ảnh hưởng.

Hiện trạng sử dụng đất khu vực lập quy hoạch Khu tái định cư tại xã Gia Bình số 1

UBND tỉnh Bắc Ninh đã chấp thuận quy hoạch ba khu tái định cư với tổng diện tích hơn 341 ha, dự kiến tiếp nhận khoảng 51.880 người. Trong đó, khu tái định cư Gia Bình 1 rộng 142,5 ha, bố trí gần 18.500 dân và nằm giáp thôn Song Quỳnh, Đoan Bái và Quốc lộ 17; khu tái định cư Gia Bình 2 rộng 30 ha, bố trí hơn 3.400 người và nằm liền kề khu số 1; khu tái định cư Trung Chính – Lương Tài rộng 168,77 ha, là khu lớn nhất với sức chứa khoảng 30.000 dân, tiếp giáp các thôn Kim Đào, Thiên Đức, Đông Hương, Đan Quế và Trịnh Khê. Dự án được triển khai theo hình thức PPP – hợp đồng BT, cho phép tỉnh huy động nguồn lực tư nhân và tạo quỹ đất sạch phục vụ sân bay cũng như hệ sinh thái đô thị, công nghiệp, dịch vụ đi kèm.

Theo quy hoạch, gần 248 ha đất nông nghiệp sẽ được chuyển đổi để xây dựng hạ tầng tái định cư, tỷ lệ cây xanh và mặt nước đạt gần 48%, cho thấy định hướng phát triển bền vững, giảm thiểu tác động môi trường trong bối cảnh dân số cơ học tăng mạnh quanh sân bay. Dự án thuộc nhóm phải lập Báo cáo đánh giá tác động môi trường theo Nghị định 05/2025/NĐ-CP và đã được UBND tỉnh thẩm định theo ủy quyền.

Mối tương quan của Dự án với hệ thống giao thông trong khu vực.

Cả ba khu tái định cư nằm trong vùng đồng bằng sông Hồng, thuộc các xã Đông Cứu, Gia Bình, Lương Tài và Trung Chính, nơi có địa hình bằng phẳng với cao độ phổ biến từ 1,5 đến 2,2 m, hệ thống sông ngòi dày đặc, trong đó sông Ngũ Huyện Khê giữ vai trò quan trọng trong tưới tiêu và thoát nước mùa mưa.

Về kết nối giao thông, khu vực tiếp cận thuận lợi với Quốc lộ 17, ĐT284 cùng các tuyến liên xã 5–7 m, tạo điều kiện vận chuyển vật liệu và triển khai thi công. Trong tương lai, khi sân bay Gia Bình hình thành, khu vực này sẽ trở thành cửa ngõ giao thông đa phương thức, kết nối tam giác kinh tế Hà Nội – Hải Phòng – Quảng Ninh.

Hiện trạng khu vực cho thấy đất nông nghiệp chiếm 85–90% diện tích, tạo thuận lợi lớn cho công tác giải phóng mặt bằng và tái cấu trúc không gian. Tuy nhiên, hạ tầng kỹ thuật hiện hữu còn hạn chế, chủ yếu là đường đất hoặc đường nội bộ hẹp, hệ thống thoát nước dựa vào kênh mương tự nhiên, lưới điện và viễn thông chưa đồng bộ.

Việc đầu tư mới ba khu tái định cư sẽ tạo ra hệ thống hạ tầng hoàn chỉnh, đạt tiêu chí đô thị loại III–IV, đồng thời mở ra không gian phát triển cho các dự án nhà ở, dịch vụ thương mại, logistics và các khu công nghiệp phụ trợ sân bay.

Về kiến trúc cảnh quan, quy hoạch dự án hướng tới phát triển đô thị xanh, bền vững với yêu cầu cây xanh phải chịu gió tốt, ít sâu bệnh, rễ ăn sâu và không thu hút côn trùng. Cây đường phố phải có thân thẳng, tán gọn, tuổi thọ trên 50 năm và mỗi tuyến phố chỉ sử dụng từ một đến ba loại cây để bảo đảm tính đồng nhất. Các tuyến hẹp cho phép dùng cây leo hoặc cây chậu nhằm tránh ảnh hưởng tới công trình. Việc duy trì gần một nửa diện tích cho cây xanh và mặt nước sẽ góp phần giảm hiệu ứng đảo nhiệt, tạo môi trường sống chất lượng cao cho cư dân tái định cư và khu vực phụ cận.

Về mặt kỹ thuật, nền địa chất khu vực khá ổn định, có tầng nước ngầm dồi dào và ít nguy cơ sụt lún, thuận lợi cho thi công. Tuy vậy, khí hậu nhiệt đới gió mùa với mùa mưa kéo dài từ tháng 4 đến tháng 10 đòi hỏi các đơn vị thi công phải bố trí kế hoạch hợp lý để tránh ảnh hưởng tiến độ. Hệ thống kênh mương hiện hữu hỗ trợ tiêu thoát nước nhưng sẽ cần nâng cấp khi mật độ xây dựng tăng, do đó dự án đã thiết kế hệ thống thoát nước mưa và nước thải tách riêng, với công suất xử lý nước thải dự kiến 12.200 m³/ngày sau khi dân cư ổn định.

Ngay sau phê duyệt, Hội đồng giải phóng mặt bằng tỉnh sẽ triển khai quy trình 16 bước từ kê khai, kiểm kê đến thẩm định, chi trả bồi thường. Trong quá trình thi công, đất san nền sẽ được đắp theo từng lớp 25cm, kiểm soát độ ẩm và lu lèn đạt độ chặt K98. Các tuyến đường sẽ được xây dựng bằng cấp phối đá dăm và thảm bê tông nhựa, vỉa hè lát gạch terrazzo; hệ thống thoát nước được đào móng, lắp đặt ống và đấu nối vào mạng chung. Cây xanh được trồng theo từng giai đoạn, sử dụng đất hữu cơ đã bóc tách để hoàn trả. Tổng vốn đầu tư cho toàn dự án lên tới hơn 21.000 tỷ đồng, hướng tới hình thành ba khu đô thị tái định cư chuẩn mực – đóng vai trò “hạt nhân đô thị sân bay” của phía Nam sông Đuống.

Sự xuất hiện của sân bay Gia Bình cùng hệ thống tái định cư quy mô lớn được dự báo sẽ tạo cú hích mới cho thị trường bất động sản Bắc Ninh. Khu vực phía Nam sông Đuống sẽ chuyển mình mạnh mẽ từ vùng sản xuất nông nghiệp truyền thống sang hệ sinh thái đô thị – dịch vụ, công nghiệp, logistics gắn với sân bay. Quỹ đất sau khi hoàn thiện hạ tầng sẽ mở ra dư địa phát triển nhà ở thương mại và nhà ở xã hội, trung tâm thương mại, dịch vụ, logistics, các khu công nghiệp phụ trợ hàng không, công nghệ cao và hệ thống đô thị TOD kết nối các tuyến đường sắt, cao tốc trong tương lai. Trong bối cảnh Bắc Ninh đặt mục tiêu trở thành thành phố trực thuộc Trung ương, dự án tái định cư phục vụ sân bay Gia Bình giữ vai trò then chốt trong cấu trúc phát triển không gian, tạo nền tảng cho một đô thị hiện đại, đồng bộ và bền vững.

Hà Chi