Bác sĩ khuyến cáo cách phòng ngừa nhồi máu cơ tim trong mùa lạnh

Mùa lạnh là thời điểm số bệnh nhân tim mạch tăng lên rõ rệt. Ảnh minh họa

Mùa lạnh là thời điểm nhạy cảm của tim mạch

Khi nhiệt độ giảm, cơ thể phản xạ bằng cách co mạch ngoại biên để giữ ấm. Sự co thắt này khiến huyết áp tăng và tim phải hoạt động mạnh hơn để bơm máu đi khắp cơ thể. Một số nghiên cứu cho thấy máu trong thời tiết lạnh có xu hướng đặc hơn, tăng độ nhớt và dễ hình thành cục máu đông, tạo điều kiện cho các mảng xơ vữa trong lòng mạch bị nứt vỡ, dẫn đến tắc nghẽn động mạch vành - nguyên nhân trực tiếp của nhồi máu cơ tim.

Ngoài cơ chế sinh học, mùa lạnh cũng kéo theo những thay đổi trong lối sống. Người dân có xu hướng ít vận động hơn, ngủ không đúng giờ, ăn nhiều đồ chiên rán, mặn, hoặc sử dụng nhiều rượu bia để "làm ấm" cơ thể. Những thói quen này vô tình làm tăng gánh nặng lên tim, khiến các yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, rối loạn mỡ máu, đái tháo đường trở nên khó kiểm soát hơn.

Ở nhiều đô thị lớn, lạnh đi kèm với ô nhiễm không khí, sương mù và bụi mịn - những yếu tố đã được chứng minh là làm tăng nguy cơ nhồi máu cơ tim cấp tính... Với tất cả những tác nhân này, mùa lạnh trở thành thời điểm mà bất cứ ai có bệnh tim mạch đều cần cảnh giác, theo dõi sát sức khỏe và điều chỉnh sinh hoạt cho phù hợp.

Bác sĩ khuyến cáo gì để phòng nhồi máu cơ tim?

ThS.BS Lý Đức Ngọc, Phó Trưởng khoa Nội Tim mạch người lớn – Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E, cho biết ông luôn nhấn mạnh với bệnh nhân rằng trong mọi hoàn cảnh, việc dùng thuốc điều trị tim mạch phải được duy trì đều đặn và không thể bỏ dở giữa chừng. "Chúng ta có nhiều phương tiện hiện đại như can thiệp hay phẫu thuật, nhưng thuốc vẫn là nền tảng giúp kiểm soát bệnh ổn định. Việc ngừng thuốc đột ngột chỉ vì thấy trong người khỏe hơn là cực kỳ nguy hiểm", bác sĩ nói.

ThS.BS Lý Đức Ngọc, Phó Trưởng khoa Nội Tim mạch người lớn – Trung tâm Tim mạch, Bệnh viện E

Ông cũng cho rằng theo dõi sức khỏe định kỳ là một mắt xích quan trọng để kiểm soát bệnh trong mùa lạnh. Với bệnh nhân mạn tính, hồ sơ sức khỏe và các chỉ số xét nghiệm đều đặn mỗi tháng giúp bác sĩ nhận ra những thay đổi nhỏ nhưng có ý nghĩa về mặt chuyên môn. Nhiều trường hợp biến cố tim mạch đã có dấu hiệu cảnh báo trước đó: tăng huyết áp thất thường, khó thở khi gắng sức, phù nhẹ hoặc thay đổi nhịp tim. Nếu không được theo dõi, những tín hiệu này dễ bị bỏ qua.

Một thay đổi thường thấy trong mùa lạnh là rối loạn giấc ngủ và sinh hoạt thiếu điều độ. Theo bác sĩ Ngọc, người trẻ khỏe có thể thức khuya, dậy sớm, hoạt động nhiều ngoài trời lạnh, nhưng người có bệnh tim mạch thì hoàn toàn ngược lại. Họ cần ngủ sớm, ngủ đủ và tránh những thay đổi đột ngột về nhịp sinh hoạt. Việc ăn uống cũng phải được lưu ý, đặc biệt là hạn chế muối - bởi muối có thể làm tăng huyết áp và giảm hiệu quả của thuốc điều trị.

Khi hỏi về vận động thể thao trong mùa lạnh, bác sĩ Ngọc khẳng định hoạt động thể lực là cần thiết, nhưng quan trọng là lựa chọn môn phù hợp và mức độ vừa phải. Những môn đòi hỏi thể lực cao hoặc đối kháng không phù hợp với người bệnh suy tim hay bệnh động mạch vành. Với người tăng huyết áp, đi bộ là lựa chọn an toàn, miễn là quãng đường và cường độ phù hợp với sức khỏe từng người. Vận động quá sức, đặc biệt ngoài trời khi trời rét đậm và có gió lạnh, có thể kích hoạt cơn đau ngực hoặc nhồi máu cơ tim.

Điểm ông nhấn mạnh nhiều nhất chính là nguy cơ đến từ sự thay đổi nhiệt độ đột ngột. "Một người lớn tuổi đang nằm trong chăn ấm mà bật dậy rồi bước ra ngoài trời lạnh ngay lập tức, hoặc từ phòng kín đi ra gió rét mà không kịp thích nghi, đó là những tình huống rất dễ gây nhồi máu cơ tim", bác sĩ cảnh báo. Ông khuyên người bệnh nên dành vài phút để cơ thể quen dần với nhiệt độ mới trước khi ra ngoài và trong những ngày lạnh buốt, nên ưu tiên tập luyện trong nhà hoặc nơi kín gió.

Mùa lạnh không thể tránh khỏi nhưng biến cố tim mạch hoàn toàn có thể hạn chế nếu người bệnh thấu hiểu cơ chế tác động của thời tiết lên cơ thể, duy trì lối sống điều độ và tuân thủ chỉ định điều trị. Những lời khuyên của ThS.BS Lý Đức Ngọc không chỉ thiết thực cho người đang điều trị bệnh tim mà còn hữu ích cho những ai có yếu tố nguy cơ như tăng huyết áp, đái tháo đường, thừa cân, hút thuốc hay ít vận động.

Giữ ấm cơ thể, uống thuốc đều, ăn uống điều độ, vận động phù hợp, tránh gắng sức và tránh thay đổi môi trường quá nhanh, đó là những bước đơn giản nhưng có thể giúp bảo vệ trái tim trước cái lạnh mùa đông.

Thùy Dung