Bài 1: Dấu mốc và cơ hội vàng để du lịch cất cánh

Tiềm năng hội tụ trong dòng chảy di sản

Nằm ở trung tâm Bắc Trung Bộ, Nghệ An vừa là cửa ngõ giao thương quan trọng, vừa là nơi giao thoa giữa rừng núi hùng vĩ và biển cả.

Thiên nhiên ưu ái ban tặng cho mảnh đất này những cảnh quan đặc sắc: bãi biển Cửa Lò với cát trắng mịn và sóng xanh hiền hòa; đảo Ngư nguyên sơ, giàu tiềm năng trải nghiệm; Vườn quốc gia Pù Mát, khu dự trữ sinh quyển thế giới với hệ động thực vật phong phú; cùng thác Khe Kèm như dải lụa bạc uốn lượn giữa đại ngàn…

Đền thờ Hoàng đế Quang Trung trên núi Quyết - Phượng hoàng Trung Đô (Nghệ An)

Giá trị làm nên bản sắc xứ Nghệ không chỉ nằm ở thiên nhiên, mà còn từ lịch sử và văn hóa lâu đời. Năm 1030, dưới triều vua Lý Thái Tông, vùng đất này chính thức được ban danh xưng Nghệ An, mở ra một hành trình gần một thiên niên kỷ vang dội. Trải qua 995 năm (1030-2025) và 95 năm Xô viết Nghệ - Tĩnh (12.9.1930-12.9.2025), Nghệ An trở thành biểu tượng của một vùng “địa linh nhân kiệt”, nơi sản sinh nhiều anh hùng hào kiệt, ghi dấu trong những trang sử vàng dựng nước và giữ nước.

Lễ hội đền Vua Mai 2025 thu hút đông đảo du khách

Núi Quyết, gắn liền với thành cổ Vinh xưa, lưu dấu tên tuổi người anh hùng dân tộc Quang Trung – Nguyễn Huệ (1753-1792). Ngày nay, Đền Vua Quang Trung nhắc nhớ giai đoạn lịch sử oanh liệt, đồng thời thắp lên niềm tự hào dân tộc trong lòng hậu thế. Mỗi năm, dòng người tìm về dâng nén tâm hương, tri ân công lao tiền nhân.

Đặc biệt, Nghệ An còn là quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh, lãnh tụ vĩ đại của dân tộc, người đã dẫn dắt đất nước bước vào kỷ nguyên độc lập. Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên trở thành “địa chỉ đỏ”, nơi lắng đọng niềm tự hào và tình yêu quê hương.

Nghệ An còn là quê hương Chủ tịch Hồ Chí Minh. Khu di tích quốc gia đặc biệt Kim Liên trở thành “địa chỉ đỏ”, nơi lắng đọng niềm tự hào và tình yêu quê hương

Vùng đất xứ Nghệ còn nổi bật với di sản văn hóa đặc sắc. Ví giặm Nghệ Tĩnh, Di sản văn hóa phi vật thể đại diện của nhân loại đã chạm đến trái tim hàng triệu du khách. Những lễ hội dân gian đậm bản sắc, các món ăn dân dã như cháo lươn, bánh mướt, nhút Thanh Chương… cùng không gian văn hóa bản làng miền Tây xứ Nghệ, tất cả tạo nên một bức tranh vừa thân quen, vừa độc đáo.

Từ lâu, Nghệ An được biết đến là vùng “địa linh nhân kiệt”, giàu truyền thống văn hóa và lịch sử. Những năm gần đây, ngành du lịch của tỉnh phát triển mạnh mẽ, minh chứng bằng con số hơn 9 triệu lượt khách đến thăm chỉ riêng trong năm 2024, một con số ấn tượng về sức hấp dẫn không ngừng tăng của vùng đất xứ Nghệ.

Nhà trưng bày Bảo tàng Nghệ An – Xô viết Nghệ Tĩnh, địa chỉ đỏ, điểm đến lịch sử quan trọng, nơi tái hiện những dấu ấn cách mạng của vùng đất địa linh nhân kiệt

Theo ông Trần Xuân Cường, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Nghệ An, đây là nền tảng quan trọng để địa phương bước vào giai đoạn phát triển mới:

“995 năm danh xưng là thời điểm vàng để Nghệ An khẳng định vị thế mới. Chúng tôi đang tập trung khai thác lợi thế du lịch văn hóa – lịch sử gắn với quê hương Bác Hồ, đồng thời mở rộng các sản phẩm du lịch biển, sinh thái, cộng đồng ở miền Tây. Mục tiêu là tạo sự lan tỏa mạnh mẽ, biến du lịch thành động lực phát triển kinh tế - xã hội".

Thác Khe Kèm nằm trong Vườn quốc gia Pù Mát, một khu dự trữ sinh quyển Tây Nghệ An, được biết đến với vẻ đẹp hoang sơ và kỳ vĩ

Bên cạnh những khu du lịch nổi tiếng như Cửa Lò, Pù Mát, Nghệ An còn chú trọng phát triển du lịch cộng đồng, hướng đi bền vững, gắn kết giữa bảo tồn văn hóa và sinh kế người dân. Nhiều bản làng người Thái, Mông, Khơ Mú, Đan Lai... đã trở thành điểm đến hấp dẫn.

Chị Vi Thị Hoa, xã Con Cuông chia sẻ: “Trước đây bà con chỉ dựa vào nương rẫy, thu nhập bấp bênh. Từ khi làm du lịch cộng đồng, mở homestay, chúng tôi có thêm nguồn thu ổn định. Khách thích trải nghiệm dệt thổ cẩm, thưởng thức ẩm thực, xem múa xòe, hát lăm. Văn hóa của mình được nhiều người biết đến, ai cũng thấy tự hào.”

Chị Trần Thị Hồng, một hướng dẫn viên du lịch chia sẻ trong niềm tự hào: “Chúng tôi mong muốn góp phần làm cho hình ảnh Nghệ An trở nên gần gũi, thân thiện hơn trong mắt du khách. Khi du khách rời Nghệ An với nụ cười hài lòng, đó chính là thành công lớn nhất".

Du khách ngược sông Giăng bằng thuyền máy, khám phá cuộc sống bản địa của đồng bào dân tộc Đan Lai giữa đại ngàn Pù Mát

Người dân cũng đặt nhiều kỳ vọng. Anh Nguyễn Văn Hợi ở thành phố Vinh bày tỏ: “Đây là cơ hội để quảng bá sâu rộng hình ảnh Nghệ An – vùng đất vừa giàu truyền thống, vừa giàu tiềm năng. Nếu hạ tầng và dịch vụ được đầu tư đồng bộ, tôi tin Nghệ An hoàn toàn có thể trở thành một trong những điểm đến hấp dẫn tại miền Trung.”

Chiến lược phát triển du lịch

Nghệ An là vùng đất có lịch sử văn hóa lâu đời với trên 2.000 di tích lịch sử, danh thắng, đặc biệt có nhiều di tích được công nhận là Di tích quốc gia đặc biệt, gồm: Khu di tích lịch sử văn hóa Kim Liên, Đền thờ vua Mai Hắc Đế, Khu lưu niệm Phan Bội Châu, Di tích cột mốc Km số 0 đường Hồ Chí Minh, Di tích đình Hoành Sơn, Di tích lịch sử Đền Quả Sơn, Những địa điểm ghi dấu Phong trào Xô viết Nghệ Tĩnh (1930–1931).

Du khách đến Nghệ An được khám phá ẩm thực đặc sắc

Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Nghệ An Trần Xuân Cường chia sẻ, du lịch về nguồn, khám phá các di tích lịch sử đang trở thành một trong những dòng sản phẩm du lịch thế mạnh của địa phương.

“Chúng tôi coi 995 năm danh xưng là bước đà, cơ hội để tăng tốc. Du lịch Nghệ An không chỉ dựa vào thiên nhiên và văn hóa, mà còn cần hạ tầng hiện đại, sản phẩm độc đáo, dịch vụ chuyên nghiệp. Đây chính là thời điểm chúng ta phải làm mới mình.

Một trong những sản phẩm tiêu biểu là Tour Lửa Xô Viết, nơi du khách không chỉ trải nghiệm không gian lịch sử Xô Viết Nghệ Tĩnh, tham quan các di tích cách mạng, lễ hội văn hóa và ẩm thực địa phương, mà còn được mãn nhãn với show ánh sáng đặc sắc tái hiện những sự kiện lịch sử hào hùng. Hệ thống ánh sáng hiện đại kết hợp âm thanh sống động giúp câu chuyện lịch sử trở nên sinh động, thu hút du khách ở mọi lứa tuổi và tạo dấu ấn mới cho du lịch xứ Nghệ”, Phó Giám đốc Sở VHTTDL Nghệ An nhấn mạnh.

Chiến lược phát triển du lịch đã được tỉnh hoạch định rõ ràng: Phát triển du lịch biển và du lịch cộng đồng miền Tây xứ Nghệ; làm sâu sắc thêm giá trị văn hóa – lịch sử; hình thành các tuyến liên kết vùng Thanh Hóa – Nghệ An – Hà Tĩnh; đẩy mạnh chuyển đổi số trong quảng bá và trải nghiệm du khách. Song song với đó, tỉnh ưu tiên thu hút các tập đoàn lớn, nâng cao chất lượng nguồn nhân lực và dịch vụ, coi đây là khâu đột phá để bứt phá.

Từ dấu mốc 995 năm danh xưng, Nghệ An không chỉ khơi dậy niềm tự hào lịch sử, mà còn mở ra khát vọng vươn tầm trên bản đồ du lịch Việt Nam. Thế nhưng, để biến khát vọng thành hiện thực, hành trình ấy vẫn còn không ít khó khăn, thách thức và chính điều này đặt ra câu hỏi: Nghệ An cần làm gì để vững bước và vươn xa?

PHẠM NGÂN