Bài 3: 'Giữ lửa' cội nguồn cách mạng
Quốc hội biểu quyết thông qua Quốc kỳ, Quốc huy, Quốc ca tại Kỳ họp thứ nhất, Quốc hội thống nhất, ngày 2/6/1976. Ảnh: Tư liệu
Sau thống nhất, khi tiếng súng vừa ngưng trên các chiến trường, từ vùng đất căn cứ địa cách mạng tiếng nói của cử tri Hà Tuyên tiếp tục đến với nghị trường Quốc hội và mở ra một chương mới. Từ nghị trường Quốc hội khóa V (1975 – 1976) và khóa VI (1976 – 1981), tiếng nói của các ĐBQH đã mang hơi thở của đời sống miền núi phía Bắc đến Trung ương, góp phần hình thành nhiều chính sách quan trọng liên quan đến phát triển nông nghiệp, đất đai, dân tộc và tổ chức chính quyền cơ sở.
Các địa phương chuẩn bị cho cuộc bầu cử Quốc hội khóa V, năm 1975.
Đây cũng là giai đoạn đoàn ĐBQH Hà Tuyên tích cực tham gia xây dựng Hiến pháp năm 1980 – bản Hiến pháp đầu tiên của thời kỳ cả nước đi lên Chủ nghĩa xã hội. Các ý kiến phản ánh đến Quốc hội tập trung vào chính sách phát triển kinh tế - xã hội miền núi, bảo đảm đất sản xuất, góp phần thể chế hóa đường lối của Đảng về đại đoàn kết dân tộc.
Sau giải phóng năm 1975, thanh niên Tuyên Quang trở về quê hương sau khi chiến đấu ở chiến trường miền Nam, tham gia phát triển kinh tế và đời sống.
Trên nghị trường, hình ảnh những đại biểu xuất thân từ cơ sở, là cán bộ người dân tộc thiểu số, cán bộ nữ như: Ma Thị Lâm, Trần Thị Lạ, Hà Tề, Lò Mí Chinh... để lại nhiều ấn tượng sâu sắc. Dù điều kiện khó khăn, nhưng tinh thần trách nhiệm, sự tận tâm và ý thức đại diện cho tiếng nói của đồng bào khiến mỗi kỳ họp đều kịp thời mang tâm tư, nguyện vọng của Nhân dân gửi đến Quốc hội. Từ đó, tạo nên mạch nối tiếp liên tục giữa truyền thống cách mạng và khát vọng phát triển, đặt nền móng cho hoạt động của các khóa Quốc hội sau này.
Đại biểu Lò Mí Chinh, Hoàng Thừa, Ma Thị Lâm.
Trong bối cảnh cả nước bắt tay vào công cuộc khôi phục và xây dựng sau chiến tranh, đoàn ĐBQH tỉnh phát huy trí tuệ trong các kỳ họp, tham gia ý kiến định hình những chính sách lớn về phát triển miền núi, dân tộc và nông nghiệp. Nhất là nhiệm kỳ khóa VI, tại nghị trường đoàn khẳng định vị trí đặc biệt về chính trị, kinh tế, quốc phòng – an ninh của tỉnh. Đồng thời, làm rõ thực trạng đói nghèo, thiếu lương thực, thiếu dầu hỏa sinh hoạt, phương tiện sản xuất, cùng các vấn đề xã hội, vi phạm luật hôn nhân, tảo hôn, cưỡng hôn. Từ đó, có nhiều đề xuất xác đáng, giúp Nhân dân yên tâm bám đất, giữ vững biên cương.
Đại biểu quốc hội tỉnh Hoàng Thừa kiểm tra việc cấp phát 4 mặt hàng thiết yếu cho đồng bào các dân tộc vùng khó khăn.
Giữa những đại biểu tận tâm vì tiếng nói của đồng bào nổi bật có đại biểu Quốc hội Vừ Mí Kẻ, người dân tộc Mông, ông là đại biểu có số nhiệm kỳ dài nhất tỉnh từ khóa II đến khóa VII Quốc hội.
Trưởng thành từ phong trào cách mạng, gắn bó với đời sống người dân vùng núi đá Đồng Văn, nguyên Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hà Tuyên, ĐBQH Vừ Mí Kẻ luôn mang theo trăn trở về cơm áo, đất sản xuất và nâng cao dân trí của người dân.
Tại nhiều kỳ họp, ông tập trung phản ánh những khó khăn của Nhân dân và những quyết tâm thực hiện kế hoạch Nhà nước; nhấn mạnh yêu cầu xây dựng, phát triển kinh tế, văn hóa, mau chóng nâng cao đời sống, trình độ của Nhân dân các dân tộc. Những phát biểu giản dị nhưng kiên định thể hiện tâm huyết của người ĐBQH với quê hương và phản ánh rõ vai trò của Quốc hội trong giai đoạn đất nước vừa khôi phục, vừa bảo vệ Tổ quốc.
Từ nghị trường Thủ đô, tiếng nói của ĐBQH Vừ Mí Kẻ đã góp thêm sắc thái riêng của vùng biên cương tới Quốc hội. Cũng từ đó, các thế hệ đoàn ĐBQH tỉnh Hà Tuyên đã tiếp nối mạch nguồn cách mạng và truyền thống của Chiến khu Tân Trào, mang tinh thần đó vào từng quyết sách, kiến nghị, để mỗi người đại biểu thực sự trở thành cầu nối giữa Đảng, Quốc hội với đồng bào nơi đầu nguồn sông Lô, cột mốc cực Bắc của Tổ quốc.
Sau những năm đầu giải phóng đầy gian khó, đất và người Hà Tuyên tiếp tục viết nên một chương mới trên hành trình xây dựng quê hương. Bước sang thập niên 1980, trong bối cảnh kinh tế khó khăn, đoàn ĐBQH tỉnh mang theo khát vọng xây dựng quê hương vươn lên mạnh mẽ.
Tại các kỳ Quốc hội khóa VII, khóa VIII đánh dấu sự mở đầu cho thời kỳ đổi mới, đoàn tập trung góp ý vào công tác lập pháp, giám sát và quyết định các vấn đề quan trọng, đáp ứng yêu cầu phát triển mới. Ngay trong thời điểm này, công tác tiếp công dân, tiếp xúc cử tri đã được thực hiện rất hiệu quả, kịp thời chuyển tải các kiến nghị tới cơ quan chức năng, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân.
Khai mạc kỳ họp thứ Nhất, Quốc hội khóa IX
Trong bối cảnh tình hình biên giới thường xuyên bị nước ngoài gây rối, lấn chiếm, đoàn ĐBQH tỉnh thường xuyên báo cáo tình hình với Trung ương về những khó khăn, thuận lợi. Trong đó khẳng định rõ: “Quân dân các dân tộc trong tỉnh luôn đoàn kết chặt chẽ, nêu cao ý thức tự lực, tự cường; xây dựng phòng tuyến biên giới vững chắc, chiến đấu và đánh thắng những âm mưu phá hoại của địch, giữ vững được an ninh và biên cương của Tổ quốc”.
Với những nỗ lực, quyết tâm, Hà Tuyên đã hoàn thành tốt 2 nhiệm vụ chiến lược, vừa sản xuất đạt nhiều thành tựu, vừa chiến đấu bảo vệ biên giới, được Trung ương Đảng, Quốc hội, Hội đồng Nhà nước trao tặng đơn vị Anh hùng lực lượng vũ trang Nhân dân.
Các chiến sĩ trên mặt trận Hà Tuyên năm xưa.
Đoàn ĐBQH tỉnh đã góp phần tích cực vào công cuộc đổi mới bằng những hành động cụ thể. Các đại biểu chủ động thực hiện chức năng giám sát triển khai những chính sách lớn làm thay đổi căn bản đời sống kinh tế nông thôn miền núi như: giao đất cho nông dân, xóa bỏ chế độ thu mua hiện vật hai chiều, thực hiện cơ chế khoán, bãi bỏ bao cấp lương thực, hàng tiêu dùng. Cũng trên nghị trường, các ĐBQH: Vừ Mí Kẻ, Dương Thành Mậu, Trần Trung Nhật, Triệu Đức Thanh... luôn thể hiện tinh thần thẳng thắn, trách nhiệm, phản ánh trung thực những bất cập còn tồn tại.
Đồng chí Triệu Đức Thanh, ĐBQH tỉnh khóa VIII, nhớ lại: “Trong bối cảnh miền núi còn nhiều khó khăn, ĐBQH tỉnh thời điểm đó đã nỗ lực mang tiếng nói của người dân đến nghị trường, phản ánh kịp thời những bất cập của chính sách để Trung ương điều chỉnh phù hợp với thực tiễn.
Các đại biểu tập trung nêu những vấn đề bức thiết của tỉnh như thiếu điện, thiếu vật tư sản xuất, chế độ bất bình đẳng vùng miền, chính sách giáo dục, y tế chưa phù hợp với thực tế miền núi, được Trung ương ghi nhận và từng bước điều chỉnh. Qua đó, định hướng chính sách và triển khai các giải pháp thu hẹp khoảng cách phát triển, thúc đẩy kinh tế và tạo sinh kế bền vững cho người dân”.
Khi công cuộc đổi mới đã đi qua bước khởi đầu đầy thử thách, Quốc hội bước vào giai đoạn “tăng tốc” với những quyết sách mang tính định hình cho tương lai đất nước. Cũng từ đó, tiếng nói của đoàn ĐBQH tỉnh càng phản ánh rõ tâm tư của cử tri vùng sâu, vùng xa và ghi nhận tính chủ động, tham gia sâu hơn vào quá trình hoạch định chính sách, đề xuất các giải pháp mang tầm chiến lược gắn với phát triển với công bằng xã hội.
Chủ tịch Quốc hội Lê Quang Đạo làm việc tại huyện Mèo Vạc, Hà Tuyên năm 1990.
Trong các nhiệm kỳ Quốc hội, đồng chí Hà Thị Khiết, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Trưởng ban Dân vận Trung ương, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch không chuyên trách Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, ĐBQH tỉnh Tuyên Quang đã để lại nhiều dấu ấn tại nghị trường. Trong nhiệm kỳ các khóa, đồng chí tham gia tích cực vào các hoạt động lập pháp, chủ động nêu nhiều kiến nghị mang tầm chiến lược, gắn liền với thực tiễn phát triển của đất nước và vùng miền núi, dân tộc thiểu số.
Có thể kể đến tại Quốc hội khóa IX, đồng chí có phát biểu nổi bật về bảo hộ hàng sản xuất trong nước để khơi dậy tinh thần “người Việt dùng hàng Việt”; tập trung phát triển ba vùng kinh tế trọng điểm tạo động lực công nghiệp hóa, hiện đại hóa; phát triển nguồn nhân lực miền núi, vùng dân tộc... Qua đó, thể hiện tư duy sắc sảo, tầm nhìn chiến lược xuất phát từ thực tiễn đời sống.
Đồng chí Hà Thị Khiết, nguyên Bí thư Trung ương Đảng, nguyên Trưởng ban Dân vận Trung ương, nguyên Bí thư Tỉnh ủy, Phó Chủ tịch không chuyên trách Ủy ban Trung ương MTTQ Việt Nam, ĐBQH tỉnh Tuyên Quang.
Với vai trò là Trưởng đoàn ĐBQH khóa IX, khóa X, ĐBQH tỉnh Tuyên Quang các khóa XI, XII, đồng chí Hà Thị Khiết có nhiều kinh nghiệm gắn bó với cơ sở nên hiểu rõ những thiếu thốn của người dân. Chính vì vậy, trong các hoạt động của đoàn ĐBQH, đồng chí đặc biệt quan tâm đến công tác kiến nghị xây dựng chính sách, phản ánh những bất cập để những chính sách lớn của Trung ương không chỉ mang tính vĩ mô, mà phải thực sự chạm đến đời sống người dân. Thể hiện quan điểm trong phát triển 3 vùng kinh tế trọng điểm, đồng chí đã đề nghị Quốc hội, Chính phủ có chính sách quan tâm, ưu tiên cho vùng kém phát triển để đi lên bằng tiềm năng, thế mạnh sẵn có của địa phương; trong các vùng trọng điểm phải có các công trình công nghiệp chế biến.
Bên cạnh đó, đồng chí cũng đề xuất phát triển nguồn nhân lực ở miền núi cần có kế hoạch, quy hoạch cán bộ cơ bản, lâu dài và có chính sách thu hút cán bộ tốt. Những hoạt động đó đã góp phần quan trọng vào quá trình hoạch định và hoàn thiện chính sách, tạo động lực phát triển cho vùng miền núi, vùng khó khăn và khẳng định trách nhiệm của đoàn ĐBQH tỉnh tại nghị trường Quốc hội.
Toàn cảnh phiên khai mạc kỳ họp thứ nhất Quốc hội khóa X.
Trong giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, hoạt động của đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang đã để lại nhiều dấu ấn quan trọng trong phát triển chính sách. Đoàn đặc biệt chú trọng tiếp cận các nhóm cử tri đa dạng, nhiều kiến nghị thiết thực được gửi tới Ủy ban Thường vụ Quốc hội, tập trung vào: vay vốn sản xuất; giải quyết việc làm; cứu trợ thiên tai, thiếu đói giáp hạt; miễn giảm học phí, viện phí vùng dân tộc thiểu số; đảm bảo chính sách an sinh xã hội...
Riêng trong nhiệm kỳ khóa IX, X, đoàn ĐBQH tỉnh tích cực tham gia xây dựng và hoàn thiện bộ máy Nhà nước, thể chế hóa các chiến lược phát triển kinh tế - xã hội. Đoàn đóng góp quan trọng vào hoạt động lập pháp, khóa IX cùng Quốc hội thông qua 36 luật, 43 pháp lệnh, 51 nghị quyết; khóa X gồm 1 bộ luật, 31 luật, 39 pháp lệnh, 29 nghị quyết...
Đoàn ĐBQH tỉnh khóa XI tiếp xúc cử tri tại cơ sở.
Cùng thời gian này, Tuyên Quang cũng có những bước chuyển mình mạnh mẽ: kinh tế tăng trưởng khá, cơ cấu chuyển dịch theo hướng tăng tỷ trọng công nghiệp – dịch vụ, hạ tầng được đầu tư mở rộng, giáo dục, y tế và công tác giảm nghèo có nhiều tiến bộ. Trong đó có những đóng góp quan trọng của đoàn ĐBQH tỉnh trong thúc đẩy các chính sách phát triển miền núi, vùng đồng bào dân tộc thiểu số.
Bước sang giai đoạn đẩy mạnh công nghiệp hóa, hiện đại hóa và hội nhập quốc tế sâu rộng, tiếng nói của Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang ngày càng khẳng định vị thế tại nghị trường. Không chỉ dừng lại ở phản ánh thực tiễn, đoàn đã tham gia sâu vào quá trình xây dựng, hoàn thiện chính sách, góp phần đưa nhiều chủ trương lớn của Đảng, Nhà nước vào cuộc sống. Đây cũng là giai đoạn địa phương có bước phát triển mới về hạ tầng, kinh tế - xã hội, an sinh, phản ánh rõ hiệu quả của những quyết sách từ Trung ương đến cơ sở.
Đoàn ĐBQH tỉnh dự lễ kỷ niệm 58 năm cuộc Tổng tuyển cử đầu tiên bầu cử Quốc hội khóa I, tháng 1/2004.
Trong các kỳ Quốc hội các khóa XI đến nay, hoạt động của Đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang có bước phát triển mạnh về chất lượng, để lại dấu ấn rõ nét trong quá trình xây dựng và hoàn thiện chính sách quốc gia.
Đoàn tham gia quyết định nhiều vấn đề hệ trọng của đất nước như: kế hoạch phát triển kinh tế - xã hội, ngân sách nhà nước, nhân sự cấp cao, dự án trọng điểm quốc gia, điều chỉnh địa giới hành chính… góp phần củng cố ổn định kinh tế, chính trị và thúc đẩy hội nhập quốc tế.
Đặc biệt, đoàn ĐBQH chủ động, tích cực tham gia lập pháp với nhiều ý kiến sâu sắc vào các đạo luật kinh tế then chốt, phù hợp với yêu cầu hội nhập và thực tiễn địa phương. Các đại biểu thể hiện rõ vai trò đại diện cử tri thông qua hoạt động chất vấn, kiến nghị chính sách thiết thực về đầu tư hạ tầng, an sinh xã hội, phát triển vùng sâu, vùng xa.
Đại biểu Quốc hội nữ tỉnh Tuyên Quang để lại nhiều dấu ấn trên nghị trường.
Đặc biệt, đoàn dành nhiều thời gian, công sức tham gia ý kiến vào việc sửa đổi, bổ sung hoặc ban hành mới các đạo luật kinh tế bảo đảm phù hợp với mục tiêu phát triển đất nước, yêu cầu thực hiện các cam kết quốc tế, thúc đẩy tiến trình hội nhập kinh tế quốc tế.
Trong các kỳ Quốc hội, với tinh thần đổi mới đổi mới toàn diện, hoạt động ĐBQH ngày càng đi vào chiều sâu, đoàn kết, dân chủ, gần dân, sát thực tiễn. Đồng thời, tích cực tham gia vào các chương trình nghị sự, đề cao trách nhiệm trong hoạt động lập hiến, lập pháp và giám sát tối cao; thường xuyên nắm bắt những vấn đề liên quan đến đời sống chính trị, kinh tế, xã hội cùng những tâm tư nguyện vọng chính đáng của nhân dân địa phương để phản ánh đến Quốc hội. Các ĐBQH đóng góp công sức, trí tuệ cùng với Đảng bộ, chính quyền và Nhân dân trong tỉnh thực hiện thắng lợi nhiệm vụ phát triển kinh tế - xã hội của địa phương và đất nước.
Phó Trưởng đoàn Đại biểu Quốc hội hoạt động chuyên trách tỉnh Ma Thị Thúy khảo sát một số dự án xây dựng tại xã Hùng Lợi.
Chính sợi dây nối liền ý Đảng, lòng dân, sự cởi mở, thẳng thắn của các đại biểu dân cử đã nói lên tiếng nói trung thực về những bức xúc, trăn trở, đề xuất, kiến nghị của Nhân dân. Từ đó, các vấn đề “nóng” được các Bộ, ngành, Chính phủ, địa phương quan tâm thỏa đáng.
Những yêu cầu, đề xuất chính đáng được giải quyết, góp phần củng cố niềm tin của Nhân dân vào sự lãnh đạo của Đảng và hành động của chính quyền, tạo sức mạnh đoàn kết cùng quyết tâm phấn đấu thực hiện thắng lợi các mục tiêu phát triển của tỉnh nhà.
Đoàn ĐBQH khảo sát trước kỳ họp, chọn ra những vấn đề được người dân quan tâm.
Đồng chí Lý Thị Lan, Ủy viên BTV Tỉnh ủy, Trưởng đoàn ĐBQH chuyên trách khóa XV tỉnh cho biết: “Nhìn lại chặng đường 80 năm, dù trong bất kỳ hoàn cảnh hay giai đoạn lịch sử nào của đất nước, Quốc hội Việt Nam và đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang nói riêng luôn khẳng định vai trò là cơ quan đại biểu cao nhất của Nhân dân, cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất.
Với niềm tự hào là quê hương cách mạng, đoàn ĐBQH tỉnh luôn xác định rõ trách nhiệm kế thừa và phát huy truyền thống. Qua các khóa, đoàn đã đổi mới, nâng cao chất lượng hoạt động, gắn bó mật thiết với cử tri, tham gia đầy đủ, trách nhiệm vào các hoạt động lập hiến, lập pháp, giám sát, quyết định những vấn đề quan trọng.
Đồng thời, kết nối, làm tốt chức trách người đại biểu của Nhân dân, gần dân, sát dân, để lắng nghe tâm tư, đưa tiếng nói của Nhân dân Tuyên Quang lan tỏa mạnh mẽ tại nghị trường Quốc hội, vì sự phát triển bền vững của đất nước”.
Qua kiểm tra thực tế, nhiều vấn đề được đoàn ghi nhận, phản ánh tới nghị trường.
Từ mạch nguồn cách mạng của quê hương, tiếng nói của đoàn ĐBQH tỉnh Tuyên Quang luôn gắn với khát vọng của Nhân dân, góp phần vào những quyết sách quan trọng của đất nước. Hành trình ấy đã, đang và sẽ tiếp tục được viết tiếp bằng tinh thần tiên phong, trách nhiệm, trí tuệ, góp phần đưa chính sách vào cuộc sống, thúc đẩy phát triển bền vững của tỉnh và cả nước.
►Bài 1: Quốc dân Đại hội Tân Trào - Hội nghị Diên Hồng của thế kỷ XX
►Bài 2: Những quyết sách lịch sử từ chiến khu cách mạng
►Bài 4: Chạm đến trái tim của cử tri và Nhân dân
►Bài cuối: Sứ mệnh trong kỷ nguyên vươn mình
