Bài học duy trì tập thể dục của nhà lãnh đạo Nelson Mandela

Nhà báo Gavin Evans có cơ hội được phỏng vấn nhà lãnh đạo Nelson Mandela vào tháng 2-1990. Cuối buổi phỏng vấn, Gavin Evans hỏi Mandela về môn thể thao mà ông yêu thích. Khuôn mặt của Nelson Mandela bỗng rạng rỡ hẳn lên và ông bắt đầu câu chuyện tập thể thao của mình bằng môn quyền anh.

Mandela bắt đầu học quyền anh khi đang là sinh viên của Đại học Fort Hare. Ông tập luyện rất nghiêm túc, chăm chỉ và đều đặn trong những năm 1940 và 1950 dù chưa một lần đi thi đấu. Nhiều năm sau, Mandela vẫn khiêm tốn khi nói về trình độ quyền anh của mình. “Tôi chưa bao giờ là một võ sĩ xuất chúng”, Nelson Mandela viết như vậy trong cuốn tự truyện “Hành trình dài đến tự do” (Long Walk to Freedom).

Nelson Mandela (giữa) cùng với nhà vô địch quyền anh Marvin Hagler (bên phải) và Roberto Duran ngày 12-11-1997. Ảnh: AFP.

Nelson Mandela coi thói quen tập thể thao là chìa khóa cho sức khỏe thể chất và sự bình an trong tâm hồn. Mỗi tuần, ông chạy bộ 4 buổi sáng và tập quyền anh 3 buổi tối. Sau mỗi buổi tập, ông luôn có cảm giác thoải mái, “nhẹ nhõm về tinh thần và thể chất”, và “sẵn sàng trở lại trận chiến”. “Tập thể dục làm tiêu tan những căng thẳng và căng thẳng chính là kẻ thù của sự thanh thản. Tôi phát hiện ra rằng, tôi đã làm việc tốt hơn và suy nghĩ sâu sắc hơn khi ở trong tình trạng thể chất tốt. Do đó, tôi đặt quyết tâm tập thể thao suốt đời”, nhà lãnh đạo Nam Phi chia sẻ.

Từ năm 1960, Mandela đứng đầu Umkhonto we Sizwe-phái vũ trang của Đảng Đại hội Dân tộc Phi (ANC). Ông cải trang thành tài xế để đi khắp đất nước và bí mật đi thăm các nước châu Phi và sang Anh nhằm tranh thủ sự giúp đỡ của họ đối với cuộc chiến giành độc lập ở Nam Phi. Dù di chuyển nhiều nơi, song Mandela vẫn cố gắng dành quỹ thời gian ít ỏi để tập thể dục.

Năm 1962, Mandela bị bắt với cáo buộc phá hoại chính trị cùng nhiều tội danh khác và bị tuyên án tù chung thân. Khi Mandela bị đưa đến đảo Robben, một cai ngục nhìn ông nói: "Chào mừng ông đến với đảo. Đây là nơi ông sẽ chết”. Theo viên cai ngục này, các tù nhân đến đây không chết vì lao động khổ sai thì cũng chết vì cách ly với toàn xã hội. “Cuộc sống trong tù theo một lối mòn cũ rích. Ngày hôm nay giống với ngày hôm qua, tuần này giống tuần trước, năm này giống năm trước. Nó tạo ra cảm giác cô đơn khó có thể trụ được”, viên cai ngục nói.

Công việc hằng ngày của tù nhân số 46664 là làm việc tại mỏ đá vôi, dùng búa nặng để phá đá thành sỏi. Mặc dù công việc nặng nhọc và mệt mỏi nhưng Mandela không bỏ tập thể thao. Thức dậy lúc 5 giờ sáng trong căn phòng ẩm ướt chỉ rộng 2,1m2, Mandela bắt đầu tập thể dục bằng cách chạy tại chỗ trong 45 phút, sau đó thực hiện 100 lần hít đất và các động tác cơ bụng, tay, chân. Mandela giữ thói quen này từ thứ hai đến thứ năm, sau đó nghỉ ngơi trong ba ngày. Thói quen tập thể dục được ông duy trì trong những ngày ở tù.

Năm 1988, ở tuổi 70, Nelson Mandela mắc phải bệnh lao giai đoạn đầu. Ông được chuyển tới nhà của viên cai ngục nằm bên trong nhà tù Victor Verster. Tại đây, ông rút ngắn thời gian tập chạy và hít đất nhưng bổ sung thêm phần bơi lội.

Ngày 11-2-1990, Nelson Mandela được trả tự do. Trở về căn nhà nhỏ số 8115, đường Vilakazi ở thị trấn Soweto, cách Johannesburg 15km về phía Tây Nam, ông vẫn duy trì thói quen tập thể dục một giờ mỗi ngày, bắt đầu từ 5 giờ sáng. Bốn năm sau, Nelson Mandela được bầu là tổng thống da đen đầu tiên của Nam Phi sau hơn 3 thế kỷ cầm quyền của người da trắng.

Khi tuổi cao sức yếu, Nelson Mandela vẫn kiên trì tập thể dục ở cường độ thấp. Ông qua đời ngày 5-12-2013 thọ 95 tuổi do nhiễm trùng đường hô hấp. Cho đến cuối đời, nhà lãnh đạo Nam Phi vẫn tin rằng, thói quen tập thể dục đã giúp ông thoát khỏi sự cô đơn ở trong tù và ra khỏi tù với tâm thế sẵn sàng đối mặt với thử thách. Nhà lãnh đạo Mandela cũng cho rằng, khi đang bị cách ly với xã hội, điều cực kỳ cần thiết là phải tìm ra lối thoát cho sự thất vọng. “Đây là bài học rất hữu ích với rất nhiều người và phù hợp với giai đoạn hiện nay khi một nửa dân số thế giới đang phải cách ly xã hội do dịch Covid-19 gây nên”, nhà báo Gavin Evans nhấn mạnh.

BÌNH NGUYÊN