Bài học về tình người và trách nhiệm cộng đồng
Cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động hỗ trợ thiết thực như quyên góp đồ chơi, quần áo, sách vở còn tốt, viết thư hoặc vẽ tranh gửi tặng các bạn vùng lũ.
Học sinh Trường THCS An Khánh (Hoài Đức, Hà Nội) góp sách vở tặng các bạn vùng lũ. Ảnh: Đình Tuệ
Nếu có thể, hãy đưa trẻ cùng gia đình tham gia hoạt động thiện nguyện.
Lá lành đùm lá rách
Những ngày qua, miền Bắc và miền Trung liên tục chịu ảnh hưởng bão Bualoi và Matmo. Trước những ảnh hưởng nặng nề do mưa bão gây ra, đặc biệt là sau hoàn lưu bão Matmo, một số tỉnh thành xảy ra các đợt mưa lớn trên diện rộng, có nơi vượt trên 500mm.
Nhiều địa phương đã và đang chịu thiệt hại lớn về người, tài sản, cơ sở hạ tầng. Trong đó, có nhiều trường học, lớp học bị ngập sâu, sạt lở, đồ dùng học tập, sách vở bị hư hỏng nặng. Mưa lớn kéo dài gây ngập úng cục bộ, sạt lở đất, thiệt hại về người và tài sản, ảnh hưởng đến đời sống, sinh hoạt, sản xuất của người dân và công tác giảng dạy, học tập tại các trường.
Từ mong muốn chia sẻ khó khăn với người dân tại khu vực chịu ảnh hưởng nặng nề bởi cơn bão gây ra, nhiều trường học đã tổ chức quyên góp, ủng hộ. Hoạt động này cũng nhận được sự hưởng ứng tham gia nhiệt tình của cán bộ, giáo viên, phụ huynh và học sinh.
Chứng kiến những hình ảnh về thiệt hại do bão lũ gây ra, tập thể cán bộ, giáo viên và học sinh Trường THCS Hoàng Liệt (phường Hoàng Liệt, Hà Nội) đã cùng nhau lan tỏa tinh thần “lá lành đùm lá rách”. Không chỉ là những phong bì quyên góp hay thùng hàng cứu trợ, mà hoạt động đó còn được coi là bài học sâu sắc về tình người và trách nhiệm cộng đồng.
Ngay tại từng lớp học, các thầy cô giáo dành thời gian chia sẻ, giúp học sinh hiểu rõ hơn về những đau thương và mất mát mà đồng bào các địa phương đang gánh chịu. Từ những câu chuyện giản dị, các em học sinh dần biết trân trọng cuộc sống của mình và khơi dậy lòng thương người, tinh thần sẻ chia đầy nhân ái.
Cô trò và phụ huynh tại Trường Tiểu học Yên Hòa (Hà Nội) cũng có hoạt động quyên góp vở viết, đồ dùng học tập, gạo, sữa gửi tặng học sinh vùng lũ ở tỉnh Bắc Ninh. Cô Đào Thị Thúy - Hiệu trưởng Trường Tiểu học Yên Hòa cho biết, sau khi nắm được thông tin nhiều phụ huynh và học sinh ở khu vực bị ngập nước sau bão lũ, Ban Giám hiệu nhà trường cùng Hội Phụ huynh học sinh đã kêu gọi các khối lớp phát huy tinh thần tương thân tương ái, chia sẻ với các học sinh như con em trong nhà.
Qua lời kêu gọi này, 100% phụ huynh và học sinh tham gia ủng hộ, quyên góp các phần quà như vở viết, đồ dùng học tập, gạo, sữa, mì tôm… Theo cô Thúy, đây là truyền thống tốt đẹp của nhà trường nhiều năm qua.
Thực tế, nhiều học sinh dù mới ở lớp mầm non, tiểu học, nhưng đã có tinh thần “tương thân tương ái”. Khi cùng cha mẹ xem tin tức về nỗi vất vả của người dân ở vùng bão lũ, các em đã bày tỏ mong muốn lấy tiền mừng tuổi, tiền mua đồ chơi ra tặng các bạn nhỏ.
Bé Nguyễn Thảo Trúc dù mới học lớp 1 (Cầu Giấy, Hà Nội), nhưng đã biết sẻ chia, đồng cảm với các bạn tại vùng bão. “Con thấy thương các bạn đang bị lũ lụt quá nên con xin cha mẹ sử dụng tiền lì xì của con để ủng hộ các bạn. Con mong các bạn sẽ sớm được đi học lại. Chắc là các bạn nhớ thầy cô và bạn học lắm”, Thảo Trúc chia sẻ.
Việc lồng ghép những bài học đạo đức nhẹ nhàng trong đời sống thường ngày cũng là cách để cha mẹ nuôi dưỡng lòng nhân ái trong trẻ. Ảnh minh họa: INT
Trong khi đó, Dương Bảo Trân - học sinh lớp 3 (Ngọc Hà, Hà Nội) quyết định dành một khoản tiền tiết kiệm để ủng hộ các bạn vùng bão. Trước đó, Trân có kế hoạch nuôi heo đất để tự tặng cho mình một món quà vì những cố gắng, nỗ lực trong năm học lớp 2. Thế nhưng, tới nay, Trân vẫn chưa đập heo đất vì không nỡ làm vỡ chú heo.
Vậy mà, sau khi nghe tin về các bạn vùng bão, Trân quyết định tự ngỏ ý đập heo với mẹ: “Mẹ ơi, mình đập ống heo, gom tiền để gửi tặng các bạn vùng bão lũ được không?”. Được sự ủng hộ của mẹ, Trân gom xong tiền, viết thư hỏi thăm và động viên các bạn nhỏ đang gặp khó khăn để nhờ mẹ gửi đến các bạn.
Chị Nguyễn Thùy Trang - mẹ của Bảo Trân, cho biết gia đình thường xuyên làm thiện nguyện nên con gái sớm hình thành thói quen sẻ chia. “Năm trước, con thấy tôi nói với mọi người về việc ủng hộ đồng bào vùng bão lũ. Năm nay, thấy tin bão gây thiệt hại nặng, con đã chủ động đề nghị đập heo. Gia đình rất ủng hộ tinh thần này của con. Nhìn thấy các hình ảnh tàn phá của cơn bão quá khốc liệt, ai cũng rất đau lòng và cảm thấy bất lực. Mọi người chỉ muốn góp chút phần nhỏ bé của mình để xoa dịu bớt nỗi mất mát mà người dân phải gánh chịu”, chị Thùy Trang bày tỏ.
Là một phụ huynh thường xuyên dạy con về tinh thần “lá lành đùm lá rách”, anh Nguyễn Quang Huy (Hải Phòng) cho biết, khi thấy con muốn sẻ chia với bạn bè ở vùng lũ, cha mẹ nên kịp thời ghi nhận và động viên trẻ bằng những lời nói chân thành, tích cực. “Cha mẹ có thể nhẹ nhàng khen ngợi: “Cha/mẹ rất tự hào vì con biết nghĩ đến các bạn đang gặp khó khăn”, hay “Việc con chia sẻ đồ chơi, sách vở với các bạn là một hành động rất đáng quý”. Những lời công nhận như vậy giúp con cảm thấy hành động của mình có ý nghĩa”, anh Quang Huy nhận định.
Đồng thời, phụ huynh này cho rằng, cha mẹ cũng nên khơi gợi sự đồng cảm sâu hơn bằng cách nói: “Món quà nhỏ của con có thể giúp các bạn cảm thấy ấm áp hơn giữa lúc khó khăn”, hoặc “Nếu ở trong hoàn cảnh đó, chắc chắn con cũng sẽ rất vui khi có người nghĩ đến mình, đúng không?”. Ngoài ra, cha mẹ có thể khuyến khích con tiếp tục lan tỏa lòng tốt bằng cách nhắn nhủ: “Con đã làm được điều rất ý nghĩa. Sau này nếu có dịp, con hãy tiếp tục giúp đỡ những người đang cần nhé”.
Phụ huynh làm muối vừng lạc để gửi đến người dân vùng lũ. Ảnh: Đình Tuệ
Cha mẹ - tấm gương sống động
Theo các chuyên gia, cha mẹ đóng vai trò vô cùng quan trọng trong việc dạy trẻ biết sẻ chia với các bạn ở vùng bão lũ. Cô Nguyễn Hương Ly - giáo viên Trường Tiểu học Thành Công B (Hà Nội) chia sẻ, trước hết, cha mẹ cần giải thích cho trẻ hiểu về hoàn cảnh khó khăn của các bạn nhỏ đang sống trong vùng thiên tai, bằng cách sử dụng ngôn ngữ đơn giản, dễ hiểu, phù hợp với độ tuổi.
Phụ huynh có thể cho trẻ xem hình ảnh hoặc video (đã chọn lọc kỹ) để giúp trẻ hình dung rõ hơn về những mất mát mà các bạn đang phải đối mặt, như mất nhà cửa, thiếu đồ ăn, quần áo, sách vở. Bên cạnh đó, cha mẹ nên khuyến khích trẻ tham gia vào các hoạt động hỗ trợ thiết thực như quyên góp đồ chơi, quần áo, sách vở còn tốt, viết thư hoặc vẽ tranh gửi tặng các bạn vùng lũ. Nếu có thể, hãy đưa trẻ đi cùng khi gia đình tham gia hoạt động thiện nguyện. Cách làm này sẽ giúp trẻ trực tiếp cảm nhận ý nghĩa của việc sẻ chia.
“Điều quan trọng hơn cả là cha mẹ cần làm gương cho con bằng những hành động cụ thể. Khi thấy cha mẹ chủ động giúp đỡ người khác với lòng chân thành, trẻ sẽ học theo một cách tự nhiên. Ngoài ra, cha mẹ nên tạo điều kiện để trẻ thực hành lòng nhân ái trong cuộc sống hằng ngày, như chia sẻ đồ ăn với bạn, giúp đỡ người xung quanh hay nhường nhịn em nhỏ.
Những hành động nhỏ đó sẽ nuôi dưỡng dần trong trẻ tinh thần yêu thương và sẻ chia. Cuối cùng, việc trò chuyện thường xuyên với con về các giá trị sống, đọc sách, kể chuyện về lòng nhân ái cũng sẽ giúp trẻ hiểu rằng: sẻ chia không làm mình mất đi điều gì, mà còn mang lại niềm vui và hạnh phúc”, cô Hương Ly cho biết.
Thực tế, cha mẹ là tấm gương sống động và gần gũi nhất để trẻ học hỏi. Do đó, để dạy con biết sẻ chia, cha mẹ trước hết cần thể hiện điều đó qua hành động cụ thể trong cuộc sống hằng ngày. Chẳng hạn, khi thấy người gặp khó khăn như người bán hàng rong, người lang thang cơ nhỡ, cha mẹ có thể chủ động giúp đỡ một cách chân thành, không cần phô trương.
Khi gia đình tham gia quyên góp cho người dân vùng thiên tai, cha mẹ nên giải thích cho con hiểu vì sao mình làm như vậy và khuyến khích con cùng tham gia. Những việc làm đó sẽ giúp trẻ thấy rằng, yêu thương là hành động chứ không chỉ là lời nói.
“Ngoài ra, cha mẹ cũng cần thể hiện tinh thần sẻ chia ngay trong mối quan hệ gia đình: biết lắng nghe, cảm thông, và giúp đỡ nhau trong công việc nhà, trong học tập. Khi trẻ thấy cha mẹ cư xử tử tế, nhân hậu với người xung quanh - từ hàng xóm, đồng nghiệp đến người phục vụ - trẻ sẽ dần học được cách sống chan hòa, biết quan tâm và nghĩ đến người khác. Những hành động chân thành, đều đặn của cha mẹ chính là bài học sâu sắc và bền lâu nhất giúp trẻ hình thành nhân cách tốt đẹp”, cô Hương Ly chia sẻ.
Việc lồng ghép những bài học đạo đức nhẹ nhàng như “Sẻ chia là cách giúp chúng ta sống hạnh phúc hơn” hay “Cho đi không làm mình mất đi gì cả, mà giúp mình trở thành người tốt hơn mỗi ngày” cũng là cách để nuôi dưỡng lòng nhân ái trong trẻ. Những lời nói yêu thương và đúng lúc sẽ giúp trẻ hiểu rõ giá trị của sự sẻ chia và tiếp tục phát huy trong cuộc sống.
