Bài thuốc quý phòng trị COVID -19

Bài thuốc gồm: sài hồ 20g, hoàng cầm 10g, toàn qua lâu 10g, binh lang 10g, pháp bán hạ 10g, thảo quả 15g, hậu phác 15g, tri mẫu 10g, bạch thược 10g, trần bì 10g, hổ trượng căn 10g, đảng sâm 15g, cam thảo 10g.

Tác dụng các vị thuốc:

Hậu phác phương hương hóa trọc, khứ thấp lý khí .

Thảo quả cay thơm hóa trọc, làm dứt nôn mửa, tuyên thấu tà mai phục.

Binh lang hóa đàm phá kết, khiến tà nhanh chóng bài tiết ra ngoài

Tri mẫu có tác dụng thanh nhiệt tả hỏa, tư âm, nhuận phế, sinh tân dịch. Chữa chứng phế vị thực nhiệt, sốt cao phiền khát, phế nhiệt, phế hư triều nhiệt, khái thấu và chứng tiêu khát

Cam thảo là sứ, giúp cho việc thanh nhiệt giải độc, lại điều hòa các vị thuốc

Sài hồ phát biểu, hòa lý, thăng dương, giải uất. Chữa nóng rét lẫn lộn, tức ngực, đau sườn, đắng miệng, tai điếc, chóng mặt, nhức đầu, nôn mửa, sốt rét, trung khí hạ hãm, Sài hồ được coi là vị thuốc chủ yếu để bình bổ, điều hòa các trạng thái trầm uất kích động sốt nóng sốt rét, đau quặn đan xen kéo dài mà y lý gọi là hòa giải thoái nhiệt, sơ can giải uất. Tác dụng ức chế trung khu thần kinh, làm giãn cơ, chống loét đường tiêu hóa, cải thiện chức năng gan, chống viêm, chống dị ứng, hạ sốt giảm đau, chống hen suyễn, hạ huyết áp, tăng khả năng miễn nhiễm, chống u bướu, kháng khuẩn và virus.

Bạch thược có tác dụng bổ huyết liễm âm, bình can chỉ thống. Dùng cho các trường hợp âm huyết hư, can dương vượng; làm tăng khả năng miễn nhiễm, chống viêm, kháng vi khuẩn và virus; chống thiếu máu cơ tim, giảm đau, chống kinh giật.

Hoàng cầm có tác dụng thanh nhiệt (thanh nhiệt ở phổi rất tốt), lợi thấp, tả hỏa, chỉ huyết, an thai. Trị các chứng thấp ôn, hoàng đản, nhiệt lâm, phế nhiệt khái thấu, ung nhọt sang độc, phong ôn thực nhiệt.

Qua lâu có tác dụng nhuận phế, hóa đàm, hoạt trường. Chữa ho nóng đờm dính, tức ngực, đau ngực, bí đại tiểu tiện.

Bán hạ có tác dụng trừ thấp, tán đờm, giáng khí nghịch. Chữa nôn mửa, ho có đờm, lồng ngực tức chướng, trúng phong đờm nghịch, chóng mặt do phong đờm

Trần bì có tác dụng lý khí, hóa đàm, tiêu tích, chỉ khái. Chữa ngực bụng trướng đau, nôn mửa, tiết tả, ho nhiều đờm.

Đảng sâm có tác dụng bổ trung ích khí, sinh tân, điều hòa tỳ vị. Chữa tỳ vị hư yếu, phổi kém, thân thể mệt mỏi và nóng, ăn kém, phân lỏng, ho suyễn, miệng khát.

Các vị: binh lang, thảo quả, bạch thược, hậu phác, tri mẫu, hoàng cầm, cam thảo nằm trong bài “Đạt nguyên ẩm”. Binh lang, hậu phác, thảo quả có khí vị cay mạnh, có thể tới ngay mạc nguyên, đuổi tà xuất ra ngoài; làm chủ dược. Mọi thứ tà ở ôn dịch nhiệt độc rất dễ hóa hỏa làm tổn thương đến âm cho nên dùng hoàng cầm, bạch thược, tri mẫu làm tá để tả hỏa giải độc, thanh nhiệt tư âm; cũng là phòng ngừa sự hao tán thương tổn đến âm do các thuốc cay táo gây ra. “Đạt nguyên ẩm” có công năng khai mở tới mạc nguyên, dẹp cái bẩn, làm tiêu hóa hết cái đục, thanh nhiệt giải độc, làm uế trọc được tiêu, nhiệt độc được thanh thải, âm dịch được phục hồi, giải được bệnh tà. Đây là thuốc hàng đầu sử dụng khi ôn dịch mới phát sinh hoặc trừ tà ẩn ở mạc nguyên trong bệnh sốt rét.

Hoàng cầm là vị thuốc trong bài "Đạt nguyên ẩm"

Các vị: sài hồ, hoàng cầm, pháp bán hạ, cam thảo, đảng sâm (sinh khương, đại táo) thành đơn “Tiểu sài hồ thang”. Sài hồ và hoàng cầm phối hợp để giải tà nửa biểu nửa lý của thiếu dương. Thuốc có tác dụng kháng viêm, giải nhiệt, bảo vệ gan, lợi mật, điều hòa miễn dịch; cũng dùng trị sốt rét.

Vậy, đơn thuốc trên là sự kết hợp của 2 bài thuốc “Đạt nguyên ẩm” và "Tiểu sài hồ thang”.

Sài hồ (rễ khô của cây sài hồ" là vị thuốc trong bài "Tiểu sài hồ thang", tác dụng hòa giải thoái nhiệt, sơ can giải uất....; làm hạ sốt giảm đau, tăng khả năng miễn dịch, kháng khuẩn kháng virus... phòng trị Covid-19.

Trong đơn có thêm hổ trượng căn (chứa hợp chất stilben – glucoside và anthraquinone). Hổ trượng căn có tác dụng hoạt huyết giảm đau, thanh nhiệt lợi thấp giải độc, hóa đàm chỉ khái, ho do phế nhiệt.

Hiện nay, Dược học hiện đại xác định chloroquine, một thuốc bán tổng hợp, chữa bệnh sốt rét, là chất có thể phòng ngừa và điều trị Covid-19. Sự trùng hợp đơn thuốc trên vừa có tác dụng phòng ngừa ôn dịch phát sinh lại có tác dụng chữa bệnh sốt rét như chloroquine; nên đơn thuốc trên là bài thuốc hay, sẽ có hiệu quả phòng ngừa và điều trị Covid-19. Tuy nhiên, một số chuyên gia cho rằng: khối lượng của các vị thuốc tương đối cao nên chỉ phù hợp với người Vũ Hán mà chưa chắc đã phù hợp với người mình.

Coronavirus thường gây ra các triệu chứng cảm lạnh thông thường (sốt, ho, khó thở, đau cơ và mệt mỏi), làm nhiễm trùng mũi xoang hay cổ họng và lây lan qua hắt hơi, ho; bệnh nặng sẽ dẫn đến viêm phổi, hội chứng suy hô hấp cấp tính, nhiễm trùng huyết, sốc nhiễm trùng và có thể gây tử vong. Ở mỗi giai đoạn mắc bệnh, dựa vào diễn biến lâm sàng mà bác sĩ điều chỉnh liều lượng thuốc cho phù hợp với từng người bệnh. Đã là thuốc chữa bệnh phải có độc lực như chúng tôi phân tích ở trên, nên không được tự ý sử dụng thuốc khi chưa có chỉ định của thầy thuốc.

TS. Nguyễn Đức Quang (Nguyên Chủ nhiệm khoa Đông y thực nghiệm BV Y học cổ truyền Quân đội)