Bám sát địa bàn, tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên đất Bạn Lào

Do thời gian đã lâu, mưa lũ xói mòn, bồi đắp, địa hình đã thay đổi không còn dấu vết; các phần mộ liệt sĩ còn lại nằm phân tán, rải rác ở các vùng sâu, vùng núi cao rừng rậm; đường giao thông ở nước bạn xuống cấp nên rất khó khăn trong việc cơ động. Đặc biệt số người biết về thông tin phần mộ liệt sĩ còn ít, đã cư trú ở địa phương khác, tuổi cao, đã già yếu hoặc đã mất. Thông tin các đơn vị, các cựu chiến binh từng chiến đấu trên nước Bạn cung cấp thường sai lệch về tọa độ nên đơn vị tổ chức tìm kiếm rất khó khăn.

Ví dụ, "Vào tháng 3 năm 2024 một cựu chiến binh từng tham gia chiến đấu tại địa bàn xã Thơm Lửng, huyện Phả Xay, tỉnh Xiêng Khoảng nước Bạn Lào cung cấp thông tin về địa điểm nơi ông đã từng chôn cất đồng đội. Đội đã cử 9 đồng chí cùng với bác cựu chiến binh lên đường tìm kiếm. Do thời gian đã lâu, địa hình thay đổi... phải rất khó khăn đoàn mới tìm đến được địa điểm cựu chiến binh cung cấp. Sau khi xác định tọa độ, tìm đúng vị trí mà bác cựu chiến binh cho là đã trực tiếp chôn đồng đội. Tổ công tác đã tiến hành tìm kiếm, sau 5 ngày xẻ núi, lăn đá... mà vẫn không tìm được manh mối nào, nên bác và đoàn phải quyết định dừng lại, tìm theo hướng khác", Thượng úy QNCN Thái Hữu Thịnh, Đội Quy tập Bộ CHQS Nghệ An nhớ lại. Và đây chỉ là một ví dụ trong vô vàn lần thất bại mà đội tổ chức tìm kiếm hài cốt liệt sĩ trên đất bạn.

Địa hình tìm kiếm thường là nơi khó khăn, khối lượng đào, bốc rất lớn.

Khó khăn chồng chất khó khăn, nhưng với phương châm “Còn thông tin về liệt sĩ, mộ liệt sĩ, còn tổ chức tìm kiếm, quy tập”. Ban chỉ đạo 515 tỉnh đã chỉ đạo Bộ CHQS tỉnh triển khai Phòng Chính trị mà trực tiếp là Đội Quy tập tham mưu Ban Công tác đặc biệt 3 tỉnh: Xiêng Khoảng, Viêng Chăn, Xay Sổm Bun tổ chức Hội nghị giao nhiệm vụ cho Ban Công tác đặc biệt các huyện và bàn biện pháp phối hợp thực hiện công tác khảo sát, tìm kiếm, quy tập hài cốt liệt sĩ; phối hợp Ban Công tác đặc biệt các huyện của Bạn nơi đơn vị hoạt động, tổ chức Hội nghị giao nhiệm vụ cho LLVT, các bạn, ngành, khệt, bản; các doanh nghiệp nhà nước, tư nhân... tuyên truyền, vận động nhân dân nước Bạn cung cấp thông tin, tham gia dẫn đường, chỉ mộ…

Dù rất mệt nhưng các thành viên đội công tác rất vui khi tìm được hài cốt liệt sĩ.

Nhờ vậy nhân dân nước Bạn đã giúp đỡ rất nhiệt tình và hiệu quả. Nhớ lại câu chuyện gần đây nhất, Trung tá QNCN Trần Đình Bảng, Hướng phó hướng 2, Đội Quy tập, Bộ CHQS tỉnh Nghệ An chia sẻ: “Sau thời gian khá dài anh em tìm kiếm theo thông tin nhưng không có kết quả, nên tổ chúng tôi quyết định trở về vị trí đóng quân để anh em nghỉ ngơi, vệ sinh cá nhân giặt quần áo, củng cố vật chất dùng chung… Tôi tranh thủ giờ nghỉ, lân la vào bản, thấy tập trung đông người, tôi liền tiếp cận. Với ưu thế, tiếng Lào khá tốt, sau màn chào hỏi họ mời tôi uống nước và trò chuyện. Qua trao đổi, một bác khoảng 70 tuổi cho biết, cách đây khoảng 17 năm trong một chuyến đi săn đã phát hiện ra 6 ngôi mộ nghi là mộ của bộ đội Việt Nam. Nắm được thông tin quý hơn vàng này, tôi đã về báo với đội và thuyết phục người cung cấp thông tin dẫn đường. Do địa hình phức tạp thời gian đã khá lâu nên việc tìm tới địa điểm có 6 ngôi mộ theo thông tin là hết sức khó khăn. Sau hơn 2 tiếng cơ động bằng xe máy và gần 5 tiếng cơ động bộ, chúng tôi cũng tìm đến được vị trí. Không nghỉ ngơi, anh em tổ chức tìm kiếm ngay, song đến ngày thứ 3 vẫn chưa tìm thấy được một dấu hiệu nào. Không nản chí, anh em động viên nhau tiếp tục mở rộng địa bàn tìm kiếm ngày thứ 4 thì phát hiện được một chiếc đế giầy. Đến ngày thứ 6 phát hiện được hài cốt đầu tiên được cuốn bằng tăng nên khá đầy đủ. Tiếp tục mở rộng địa bàn tìm kiếm sau 9 ngày đội đã tìm đủ 6 mộ như thông tin”.

Ngoài nhiệm vụ chuyên môn đội thường xuyên giúp đỡ nhân dân trên địa bàn công tác.

Tăng cường bám sát địa bàn, Đội Quy tập của Bộ CHQS tỉnh Nghệ An đã chia nhỏ, bám sâu, thực hiện tốt 4 cùng “Cùng ăn, cùng ở, cùng làm, cùng nói tiếng Lào” để hòa nhập và hiểu biết về phong tục tập quán, nắm chắc tình hình an ninh chính trị của địa phương. Phối hợp đẩy mạnh thực hiện Đề án giúp LLVT Bạn; chỉ tính riêng mùa khô năm 2023-2024 đã khám điều trị bệnh cấp thuốc miễn phí cho nhân dân địa phương hơn 652 lượt người dân, tặng 400kg lương khô; gom tặng quần áo 725 bộ; giúp đỡ nhân dân 368 ngày công. Tổ chức một số hoạt động giao lưu văn hóa văn nghệ-thể dục thể thao với một số cơ quan, đơn vị nơi đơn vị đứng chân. Những việc làm cụ thể trên đã góp phần phát triển kinh tế, xã hội giúp nhân dân các tỉnh Bạn ổn định cuộc sống, giữ vững an ninh chính trị trên địa bàn, tăng cường củng cố mối quan hệ đoàn kết, hữu nghị đặc biệt giữa hai dân tộc Việt - Lào nói chung và tỉnh Nghệ An với Xiêng Khoảng, Viêng Chăn, Xay Sổm Bun nói riêng. Đồng thời tạo được niềm tin và sự phối hợp, giúp đỡ tận tình của LLVT và nhân dân các tỉnh Bạn trong việc dẫn đường, bảo vệ, cung cấp thông tin các phần mộ liệt sĩ.

Thượng tá Chế Ngọc Hà, Đội trưởng Đội quy tập, Bộ CHQS tỉnh Nghệ An chia sẻ: “Quá trình công tác tại nước Bạn Lào, đội thường xuyên liên hệ chặt chẽ với Ban công tác đặc biệt, các cơ quan chức năng của Bạn. Từ đó Bạn đã ban hành đầy đủ các văn bản cần thiết, chỉ đạo từ tỉnh xuống huyện; tổ chức hội nghị giao nhiệm vụ đến các khệt, bản; tranh thủ các ý kiến của các già làng, trưởng bản, người có uy tín trong cộng đồng phối hợp giúp đỡ ta trong quá trình thực hiện nhiệm vụ. Đối với đội, để bám sát địa bàn đội đã chia lực lượng thành 4 hướng đảm nhiệm trên địa bàn 3 tỉnh Xiêng Khoảng, Viêng Chăn, Xay Sổm Bun. Từng hướng có phân công giao nhiệm vụ cho 4 đồng chí trực tiếp chỉ huy. Trong 4 hướng được chia thành 9 bộ phận, trong 9 bộ phận lại chia ra các tổ nhỏ lẻ để bám bản, bám địa bàn, khai thác thông tin tối ưu nhất, nhiều thông tin nhất”.

Nhờ vậy, mùa khô 2023 - 2024 Đội quy tập, Bộ CHQS tỉnh Nghệ An đã tiến hành khảo sát, tìm kiếm, cất bốc đã tổ chức quy tập được 87/80 hài cốt liệt sĩ, đạt 108,7% kế hoạch, trong đó địa bàn tỉnh Xiêng Khoảng quy tập được 75/71 hài cốt, đạt 105,6%; địa bàn tỉnh Viêng Chăn quy tập được 3/3 hài cốt, đạt 100%; địa bàn tỉnh Xay Sổm Bun quy tập được 9/6 hài cốt, đạt 150%.

Bài và ảnh: LÊ ANH TẦN