Bản án trái quy định pháp luật

VKSND TP HCM vừa kháng nghị một phần bản án hình sự sơ thẩm số 1790/HSST của TAND TP HCM, yêu cầu cấp phúc thẩm xét xử theo hướng không áp dụng hình phạt tiền là hình phạt chính đối với 5 bị cáo trong vụ án "Buôn lậu" gồm: Nguyễn Đức Thắng, Nguyễn Đức Duy, Nguyễn Minh Hiếu, Võ Thị Huyền Trinh và Hàn Quang Án.

Việt kiều hồi hương "ảo"

Theo án sơ thẩm, từ năm 2012 đến 2013, Helena Phạm, Mai Thị Ái, Nguyễn Nhất Lĩnh (đều là Việt kiều Mỹ) cùng đồng phạm đã lợi dụng quy định tại Thông tư số 118/2009/TT-BCT để nhập lậu ôtô từ Mỹ về Việt Nam. Các đối tượng đã sử dụng thủ đoạn thỏa thuận với các Việt kiều đang sinh sống tại Mỹ để mua tiêu chuẩn nhập khẩu ôtô theo diện hồi hương. Sau đó, các đối tượng thanh toán tiền mua xe tại Mỹ rồi vận chuyển về Việt Nam tiêu thụ, thu lợi bất chính.

Để hợp thức hóa việc hồi hương giả tạo, Helena Phạm đã thông qua một số đối tượng ở Việt Nam cấu kết với cán bộ xã ở tỉnh Lâm Đồng để nhập hộ khẩu thường trú khống cho 14 Việt kiều Mỹ (trong đó có các bị cáo bị kháng nghị), đồng thời xác nhận các đơn xin cấp giấy phép nhập khẩu 14 ôtô theo dạng Việt kiều hồi hương. Từ đó, Helena Phạm và các đồng phạm đã nhập lậu, tiêu thụ trót lọt tại Việt Nam 14 ôtô với tổng trị giá gần 43 tỉ đồng, trốn thuế hơn 19 tỉ đồng.

Tương tự, Mai Thị Ái cũng thông qua các đối tượng trong nước cấu kết với Nguyễn Tiến Dũng (nguyên Trưởng Công an xã Lộc Thành, huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng) nhập hộ khẩu thường trú khống cho 3 Việt kiều và xác nhận đơn cấp giấy phép nhập khẩu 3 ôtô. Từ đó, Ái nhập khẩu và tiêu thụ trót lọt 3 ôtô trị giá hơn 8,2 tỉ đồng, trốn thuế hơn 3,6 tỉ đồng. Sau khi vụ án bị khởi tố, các đối tượng Helena Phạm, Mai Thị Ái và Nguyễn Nhất Lĩnh bỏ trốn, hiện đang bị truy nã.

Bị cáo Bùi Lê Việt Khôi (Kenny Khôi, 36 tuổi, nguyên Trưởng Phòng Kinh doanh ôtô Công ty Dương Đông - Sài Gòn) mức án 3 năm 7 tháng 9 ngày tù về tội "Buôn lậu". Các bị cáo nguyên là công an huyện Bảo Lâm, tỉnh Lâm Đồng bị tuyên phạt mức án từ 1 năm 6 tháng tù nhưng cho hưởng án treo đến 3 năm tù về các tội "Buôn lậu" và "Giả mạo trong công tác".

Riêng với 5 bị cáo Nguyễn Đức Thắng, Nguyễn Đức Duy, Nguyễn Minh Hiếu, Võ Thị Huyền Trinh và Hàn Quang Án, dù đại diện VKSND TP HCM thực hành quyền công tố đề nghị mức hình phạt từ 2 đến 5 năm tù nhưng HĐXX nhận định các bị cáo không hưởng lợi, chỉ làm theo chỉ đạo của những đối tượng cầm đầu, phạt mỗi bị cáo 300 triệu đồng thay vì phạt tù.

Các bị cáo tại phiên tòa sơ thẩm

Bản án chưa nghiêm

Theo kháng nghị của VKSND TP HCM, bản án của TAND TP HCM áp dụng các quy định của pháp luật để phạt tiền 300 triệu đồng đối với 5 bị cáo là không có căn cứ, vi phạm các quy định của Bộ Luật Hình sự (BLHS). Bởi lẽ, theo quy định tại khoản 4 điều 188 BLHS, tội "Buôn lậu" không quy định hình phạt tiền là hình phạt chính.

Điều 35 BLHS quy định chỉ được áp dụng hình phạt tiền là hình phạt chính đối với các trường hợp phạm tội ít nghiêm trọng, nghiêm trọng hoặc rất nghiêm trọng. Trong khi 5 bị cáo Thắng, Duy, Hiếu, Trinh và Án đều bị truy tố ở khung hình phạt thuộc trường hợp phạm tội đặc biệt nghiêm trọng.

Ngoài ra, VKSND TP HCM nhận định việc HĐXX chỉ tuyên buộc 7 bị cáo nộp lại số tiền 22,7 tỉ đồng tiền thuế của nhà nước bị thất thu là chưa đầy đủ căn cứ. Tất cả bị cáo bị truy tố tội "Buôn lậu" đều có vai trò tham gia giúp sức tích cực cho Helena Phạm và Mai Thị Ái thực hiện hành vi nhập lậu 17 ôtô Land Rover, Lexus, Audi, BMW gây thất thu 22,7 tỉ đồng tiền thuế. Cho nên, các bị cáo phải chịu trách nhiệm hình sự và dân sự như nhau.

"Nếu nhận định rằng chỉ các bị cáo thu lợi bất chính mới phải chịu trách nhiệm thì không phù hợp. Bởi vì HĐXX đã tịch thu sung công quỹ toàn bộ số tiền thu lợi bất chính mà các bị cáo chủ động giao nộp. Trong khi bị cáo Hàn Quang Án không hưởng lợi bất chính cũng bị tuyên buộc nộp tiền. Bên cạnh đó, Helena Phạm, Mai Thị Ái, Nguyễn Nhất Lĩnh đang bỏ trốn nên cần dành quyền khởi kiện dân sự cho những bị cáo bị tuyên buộc trách nhiệm dân sự khi xét xử 3 bị can bỏ trốn sau khi bắt được" - kháng nghị nêu.

Công an TP HCM xác định đường dây của Helena Phạm còn nhập khống hộ khẩu cho Việt kiều ở các tỉnh Long An, Bến Tre, Đồng Tháp để buôn lậu. Hiện cơ quan điều tra các tỉnh đã khởi tố, điều tra xử lý.

Bài và ảnh: PHẠM DŨNG