Bán đấu giá nhà tái định cư liệu có khả thi?

Sở Xây dựng Hà Nội vừa có thông tin về các dự án tái định cư trên địa bàn thành phố. Theo đó, Hà Nội hiện có 9 dự án tái định cư với quy mô gần 2.500 căn. Trong đó, có 2 dự án đã hoàn thành chưa được đưa vào vận hành, sử dụng và 7 dự án đang triển khai dang dở.

Toàn bộ quỹ nhà tại các dự án này đã được thành phố bố trí tái định cư phục vụ cho các dự án cần giải phóng mặt bằng trên địa bàn thành phố, nhất là các dự án trọng điểm.

Lý giải thực trạng này, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, một số dự án tái định cư chưa được nghiệm thu đưa vào sử dụng do tồn tại, vướng mắc. Nguyên nhân là việc các căn hộ đã được bố trí cho các dự án có giải phóng mặt bằng để công khai lập phương án và phê duyệt phương án.

Hà Nội dự kiến triển khai bán đấu giá nhà tái định cư bị bỏ hoang.

Tuy nhiên, do tiến độ các dự án có giải phóng mặt bằng bị chậm hoặc đang trong giai đoạn chuẩn bị thực hiện, điều tra, khảo sát, các chủ đầu tư có dự án giải phóng mặt bằng chưa trình thành phố ban hành quyết định bán nhà. Các dự án được thiết kế thi công theo các quy chuẩn, tiêu chuẩn trước đây, nay do thay đổi quy định về phòng cháy chữa cháy nên chưa đủ điều kiện để nghiệm thu.

Để sớm đưa các dự án nhà tái định cư vào hoạt động, khai thác hiệu quả, Sở Xây dựng Hà Nội cho biết, đã báo cáo, đề xuất UBND thành phố một số giải pháp.

Đáng chú ý, đối với quỹ nhà tái định cư nếu sau khi đã bố trí tái định cư cho các hộ dân bị thu hồi đất mà còn căn hộ không sử dụng hoặc sử dụng không hết, thì đề xuất phương án tổ chức bán đấu giá thu hồi vốn. Còn 2 dự án đã hoàn thành đưa vào sử dụng, thành phố đã giao Trung tâm quản lý nhà TP.Hà Nội do Sở Xây dựng quản lý, bán nhà tái định cư theo quy định.

Trong thời gian qua, thực trạng những dự án đã hoàn thiện, bàn giao cho các hộ dân nhưng nhiều năm qua vẫn chưa có ai về ở. Điều này gây lãng phí tài nguyên đất đai, tiêu tốn hàng trăm tỷ đồng ngân sách Nhà nước mỗi năm, trong khi nhu cầu tìm kiếm nhà ở của người dân ngày càng tăng cao.

Đơn cử, tại tòa nhà Khu TĐC N01 - C17 nằm ngay tại ngã tư Trần Thái Tông - Duy Tân (Cầu Giấy, Hà Nội), nằm tại vị trí đắc địa về giao thông, phát triển đô thị nhưng dự án đã bỏ hoang nhiều năm.

Ghi nhận sáng 6/9 tại công trình này, hiện nhiều hạng mục đã xuống cấp, bong tróc, gỉ sét. Phía trong khuôn viên cỏ mọc um tùm gây mất mỹ quan đô thị, tiềm ẩn nguy cơ mất an toàn.

Cách đó không xa, dự án nhà ở tái định cư A14 khu đô thị Nam Trung Yên (Yên Hòa, Q.Cầu Giấy) cũng chung hoàn cảnh. Dù đã hoàn thành từ năm 2016 nhưng sau 7 năm, hai tòa nhà nằm ngay mặt đường Mạc Thái Tổ vẫn bị bỏ hoang, không có người sử dụng.

Tình trạng tương tự cũng xảy ra tại các dự án Khu tái định cư Đền Lừ III, hay ba tòa nhà tái định cư trong Khu đô thị Sài Đồng (phường Phúc Đồng, quận Long Biên. Tại đây, hàng ngàn căn hộ đã hoàn thành nhưng không thể đón người dân về sinh sống.

Việc Luật Đất đai năm 2024 chính thức có hiệu lực, cùng các văn bản hướng dẫn thi hành đã mở ra điều kiện để thí điểm các phương án giải quyết tình trạng nhà tái định cư bị bỏ hoang suốt thời gian dài vừa qua.

Trao đổi với Báo Sức khỏe & Đời sống, PGS.TS Định Trọng Thịnh cho rằng, khi đã có cơ chế thì Hà Nội cần nghiên cứu các giải pháp tiến để giải quyết tình trạng nhà chung cư tái định cư bỏ hoang trong thời gian qua.

"Luật Đất đai 2024 có hiệu lực, cùng Luật Nhà ở 2023 và các văn bản hướng dẫn ban hành đã tạo hành lang pháp lý để các địa phương rà soát và tổ chức thí điểm các phương án phù hợp với những căn hộ tái định cư bị bỏ hoang suốt thời gian dài, trong đó có phương án đấu giá", PGS.TS Định Trọng Thịnh cho hay.

Theo vị chuyên gia này, việc đấu giá các dự án nhà tái định cư là phương án đáng hoan nghênh khi đem lại nguồn thu tốt cho ngân sách. Tuy nhiên, cần xem xét kỹ phương án tổ chức khi hầu hết các dự án nhà tái định cư đều có vướng mắc riêng. Trong đó, vấn đề mấu chốt vẫn là chất lượng dự án.

Theo đó, Luật Nhà ở 2023 mới được ban hành đã khắc phục được vướng mắc ở các văn bản trước đây khi quy định cụ thể về nhà ở tái định cư trên nhiều vấn đề, từ việc phát triển, bố trí nhà tái định cư đến quản lý chất lượng, việc chuyển đổi công năng. Tuy nhiên, nếu chất lượng công trình không đảm bảo, tiện ích xung quanh không tương xứng thì không thể thu hút người dân đến ở.

Ngoài ra, chủ trương đấu giá có thể đem lại lợi ích tốt nhưng từ chủ trương đến triển khai hiệu quả còn nhiều vấn đề cần giải quyết. "Để đấu giá được dự án nhà tái định cư còn nhiều vấn đề, từ pháp lý dự án, chất lượng công trình, sự đồng thuận của các bên hay điều kiện dự án có đủ không,... Chưa kể hiện nay, mỗi dự án bỏ hoang đều có vướng mắc riêng cần giải quyết như vấn đề phòng cháy chữa cháy, hồ sơ chuyển giao từ huyện lên quận tại địa phương hay có dự án chuyển giao làm cơ sở phòng chống dịch COVID-19,... Do đó, từ phương án đến thực tiễn, để triển khai bán đấu giá nhà tái định cư sẽ là một hành trình dài", PGS.TS Định Trọng Thịnh.

Minh Ngọc