Bàn giải pháp tháo gỡ khó khăn tại các cửa khẩu biên giới phía Bắc

Dự hội nghị tại điểm cầu Lào Cai có các đồng chí: Trịnh Xuân Trường, Chủ tịch UBND tỉnh; Hoàng Quốc Khánh, Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh; lãnh đạo các sở, ngành có liên quan.

Hiện nay, trên toàn tuyến biên giới Việt Nam – Trung Quốc chỉ còn 7/76 cửa khẩu đang hoạt động. Trong đó, cửa khẩu quốc tế đang hoạt động là 3/7 cửa khẩu; cửa khẩu chính đang hoạt động là 4/6 cửa khẩu; toàn bộ cửa khẩu phụ, lối mở, điểm thông quan đang tạm dừng hoạt động. Các cửa khẩu, lối mở, điểm thông quan tạm dừng hoạt động là do phía Trung Quốc tạm dừng để kiểm soát dịch bệnh. Theo báo cáo tổng hợp từ Sở Công thương các tỉnh biên giới phía Bắc, tổng số phương tiện đang chờ tại các cửa khẩu biên giới Việt Nam – Trung Quốc đến sáng 25/12 là 5.759 xe.

Quang cảnh hội nghị tại điểm cầu Lào Cai.

Nguyên nhân trực tiếp và chủ yếu dẫn đến hiện tượng ùn tắc hàng hóa là do Trung Quốc dừng hoàn toàn hoạt động thông quan tại gần như tất cả các cửa khẩu. Với các cửa khẩu còn tạm thời mở cửa, quy trình giao nhận hàng hóa được siết rất chặt để kiểm soát nguy cơ dịch bệnh, dẫn đến ùn tắc trên diện rộng.

Tại Lào Cai, từ tháng 6 đến nay, tỉnh 3 lần nhận được công hàm của phía Vân Nam (Trung Quốc) phản ánh việc trên bao bì hàng hóa, thành xe chở hàng xuất khẩu của Lào Cai có virus Sar-CoV-2, do vậy 9 loại trái cây của Việt Nam được nhập khẩu vào Trung Quốc hiện nay phía Hà Khẩu không cho thông quan nhập khẩu. Riêng mặt hàng chuối của Lào Cai qua nhiều lần đàm phán, phía Hà Khẩu mới cho thông quan trở lại, tuy nhiên số lượng xuất đi rất hạn chế. Đến ngày 27/12, phía Hà Khẩu lại thông báo ngừng nhập khẩu chuối. Hiện nay, mỗi ngày chỉ thông quan được khoảng 200-300 xe. Trong tuần vừa qua, phía Hà Khẩu cũng thông báo tăng cường quản lý công dân nhập cảnh vào Trung Quốc, trong đó đề nghị phía Lào Cai phối hợp trong việc thực hiện thủ tục xuất, nhập cảnh và điều tiết lượng người theo ngày và thông quan có hẹn trước. Thực tế hiện nay, cửa khẩu tại Lào Cai khác so với cửa khẩu của Lạng Sơn, Quảng Ninh là hàng hóa nông sản xuất khẩu không bị ùn ứ, nhưng hàng hóa nhập khẩu (nguyên, nhiên liệu, rau củ quả) đang ùn ứ bên phía Hà Khẩu là rất lớn. Hoạt động sản xuất của một số nhà máy trên địa bàn tỉnh Lào Cai cũng đang có nguy cơ bị ảnh hưởng do không nhập khẩu được nguyên, nhiên, vật liệu.

Tỉnh Lào Cai đề xuất với Chính phủ tiếp tục chỉ đạo các địa phương thực hiện nghiêm Nghị quyết 128, đồng thời rà soát, điều chỉnh cho phù hợp với tình hình mới, đặc biệt là cho phép tỉnh Lào Cai và các tỉnh có cửa khẩu biên giới triển khai mô hình “cửa khẩu an toàn” – “cửa khẩu xanh” tạo ra vùng đệm an toàn trong hoạt động xuất, nhập khẩu. Hiện nay, tỉnh Lào Cai cũng đã chủ động thực hiện các giải pháp để cửa khẩu Kim Thành thành khu vực tuyệt đối an toàn (người ra vào quản lý bằng thẻ; lái xe của các tỉnh được giao hàng và cách ly tại khu riêng biệt...). Đề nghị Chính phủ chỉ đạo Bộ Giao thông vận tải chỉ đạo Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc Việt Nam (VEC) cho phép tỉnh Lào Cai mở giải phân cách trên tuyến đường cao tốc Nội Bài – Lào Cai đoạn tiếp giáp khu vực Cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành để phục vụ công tác quản lý và phòng, chống dịch bệnh Covid-19 tại Cửa khẩu quốc tế đường bộ số II Kim Thành. Đề nghị Bộ Công thương, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn tiếp tục đầu mối trong việc nắm bắt, cung cấp thông tin sản lượng các mặt hàng nông sản của Việt Nam đang vào vụ thu hoạch để có sự điều tiết hợp lý đến các cửa khẩu. Về lâu dài, đề nghị Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ và các bộ, ngành tiếp tục quan tâm có chính sách, cơ chế hỗ trợ trong phát triển nông nghiệp đặc biệt là thu hút đầu tư các nhà máy chế biến sâu các loại nông sản.

Phát biểu tại hội nghị, Phó Thủ tướng Chính phủ Lê Văn Thành cho rằng, các địa phương cần thông tin khuyến cáo cho thương nhân, điều tiết việc đưa hàng lên biên giới phía Bắc, nhất là tại các cửa khẩu đang ùn tắc; thông tin về tiêu chuẩn hàng hóa được phép xuất khẩu trong thời điểm dịch bệnh; đẩy mạnh các hoạt động kết nối cung cầu, mở rộng thị trường tiêu thụ trong nước để giảm áp lực cho thị trường xuất khẩu; tính toán phương án vận tải đường biển, tìm kiếm thị trường thay thế.

Phó Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo các địa phương cần làm việc với các doanh nghiệp sớm tìm giải pháp tháo gỡ. Trước mắt, Bộ Ngoại giao, Bộ Công thương, các bộ liên quan và các địa phương làm việc với phía Trung Quốc tạo điều kiện thông quan. Các địa phương có cửa khẩu ùn ứ, gây thiệt hại và ảnh hưởng lớn, giao thẩm quyền Chủ tịch UBND tỉnh thông báo đến các địa phương khác, thông báo trên phương tiện thông tin đại chúng về tình hình ùn ứ, tạm dừng lượng xe hàng hóa lên cửa khẩu. Bên cạnh đó, cần có biện pháp đón hàng từ Trung Quốc về Việt Nam, phục vụ nhu cầu sản xuất của các doanh nghiệp. Bộ Y tế, hải quan, UBND các tỉnh phối hợp các bộ, ngành liên quan bàn bạc, có phương án tạo ra vùng xanh biên giới, thông báo cho phía Trung Quốc để thống nhất, đưa ra quy trình tăng lượng hàng hóa lưu thông. Phấn đấu, giải phóng hơn 5.000 xe hàng đang ùn ứ trong thời gian sớm nhất có thể.