Bàn giao đàn bò tót lai quý hiếm cho Vườn quốc gia Phước Bình

Đàn bò là tài sản từ nhiệm vụ KH-CN cấp quốc gia "Khai thác và phát triển nguồn gen bò quý hiếm tại vùng giáp ranh 3 tỉnh Ninh Thuận - Lâm Đồng - Khánh Hòa", dưới sự chứng kiến của 2 đơn vị là Sở KH-CN của 2 tỉnh Lâm Đồng, Ninh Thuận.

Theo ông Nguyễn Công Vân - Giám đốc Vườn quốc gia Phước Bình, nhận bàn giao xong, đơn vị tạm thời sẽ để đàn bò ở lại khu vực trại nuôi của 1 hộ tại xã Phước Bình. "Sau khi tiếp nhận, đơn vị sẽ xây dựng khu vực nuôi mới, rồi di chuyển đàn bò về đây chăm sóc. Chúng tôi tiếp tục cử cán bộ, nhân viên chăm sóc đàn bò, đảm bảo chúng sống khỏe", ông Vân nói.

Đoàn cán bộ Chi cục Thú y - Chăn nuôi tỉnh Ninh Thuận kiểm tra, đánh giá thể chất đàn bò tót lai F1 đang nuôi nhốt tại xã Phước Bình, huyện Bác Ái

Một cán bộ Chi cục thú y tỉnh Ninh Thuận cho biết, qua thăm khám những con bò tót F1 có dấu hiệu của ký sinh trùng đường ruột, bệnh này không nguy hiểm, nhưng nếu không chữa trị kịp thời có thể khiến cơ thể bò suy kiệt dẫn đến chết, nguyên nhân của bệnh có thể do thức ăn không đủ dinh dưỡng, thiếu chất.

Sau khi kiểm tra, đánh giá thực trạng của từng con bò và cơ sở vật chất, Vườn quốc gia Phước Bình đã tiếp nhận 10 con bò tót lai F1 và 1 con bò tót lai F2; trong đó 4 con - 3 đực, 1 cái - có thể trạng bình thường; 4 con - 2 đực, 2 cái - bị lòi xương khum, xương khu, xương sườn, da nhăn; 2 con cái thể trạng suy dinh dưỡng, nghi nhiễm ký sinh trùng; riêng bò tót lai F2 đang mang thai, thể trạng bình thường.

Năm 2008, người dân xã Phước Bình, huyện Bác Ái phát hiện con bò tót đực cường tráng từ đại ngàn về làng, đeo bám những con bò cái của người dân thả rông ở khu vực nương rẫy dưới chân núi Tà Nin thuộc Vườn quốc gia Phước Bình; kết quả của những cuộc tình "vụng trộm" giữa bò tót rừng với bò nhà đã cho ra đời hơn 20 con bò tót lai vượt trội về thể trọng và có các đặc điểm về màu lông, sừng... rất giống bò rừng.

Để duy trì và phát triển nguồn gen quý hiếm này, đầu năm 2012 Sở KH-CN 2 tỉnh Ninh Thuận, Lâm Đồng thống nhất mua lại 10 con bò tót lai của người dân đồng thời tạo vùng khoanh nuôi phù hợp với môi trường sống của bò tót để thực hiện đề tài nghiên cứu khoa học liên tỉnh với kinh phí hơn 1,9 tỷ đồng.

Hai trong tổng số 11 con bò tót lai quý hiếm

Các kết quả nghiên cứu đã được bàn giao cho Trung tâm ứng dụng KH-CN Lâm Đồng để tiếp tục kế thừa chủ trì thực hiện đề tài cấp quốc gia "Khai thác và phát triển nguồn gen bò quý hiếm tại vùng giáp ranh 3 tỉnh Ninh Thuận - Lâm Đồng - Khánh Hòa" với tổng kinh phí hơn 3 tỷ đồng. Tháng 6-2019 đề tài trên kết thúc.

Sau đó, đàn bò tót lai (5 con đực, 5 con cái) gầy ốm bất thường, chỉ còn da bọc xương. Ông Nguyễn Văn Vinh - người được thuê chăm sóc đàn bò tót lai - cho biết, đã làm việc trong trang trại chăn nuôi bò tót hơn 2 năm, công việc hàng ngày của ông là bỏ 8 bó rơm khô vào khu vực chuồng trại, bơm nước vào máng để đàn bò tót ăn uống, với mức lương 4 triệu đồng.

Theo ông Vinh, trước đây Ban quản lý dự án thuê 2ha đất nông nghiệp để làm trang trại (1ha trồng cỏ, 1ha để cho đàn bò di chuyển), nhưng do không có tiền thuê nên người dân lấy lại đất, chỉ cho mượn khoảng 500m2 làm chuồng nhốt chúng lại, kiểu như nuôi heo công nghiệp. "Hơn 2 năm nay đàn bò lai chỉ ăn toàn rơm khô, nên gầy trơ xương. Sau hơn 6 năm thực hiện đề tài, đàn bò tót lai F1 này không sinh sản được thế hệ F2".

Ông Nguyễn Như Chương, Giám đốc Trung tâm ứng dụng KH-CN Lâm Đồng, cho biết sau khi kết thúc đề tài, đơn vị đã có tờ trình gửi các cơ quan cấp trên để bàn giao, nhưng thủ tục đến nay mới xong. Từ khi kết thúc đề tài, kinh phí duy trì, chăm sóc đàn bò cũng không còn, trung tâm phải tự cân đối nguồn kinh phí của đơn vị - bình quân 10 triệu đồng/tháng - để thuê người chăm sóc, nuôi dưỡng và mua thức ăn cho bò.

Trần Minh