Bản in tài liệu nghiên cứu của 'cha đẻ AI' được bán với giá tương đương 15 tỉ đồng

Touring được coi là cha đẻ của ngành AI sau này

Turing là ai và giá trị của bản Enigma?

Vào đầu những năm 1940, khi Thế chiến thứ hai đang diễn ra ác liệt, các “thông điệp mã hóa của Đức” liên tục được truyền đến Bletchley Park, nằm ở phía tây bắc London, Anh.

Những thông điệp của đối phương bị quân đội Anh chặn lại sẽ được chuyển đến đơn vị giải mã bí mật tại đây. Nhóm mật mã làm việc ngày đêm để giải mã hệ thống mật mã phức tạp của quân đội Đức mang tên “Enigma”, nhưng liên tục thất bại.

Người đã phá vỡ được mật mã tưởng chừng không thể xuyên thủng này và làm xoay chuyển cục diện chiến tranh chính là thiên tài toán học Alan Turing. Ông một thành viên của nhóm mật mã bí mật đó và có đóng góp xuất sắc trong việc giải mã Enigma. Ngày nay, Turing được mọi người biết đến như là “cha đẻ của trí tuệ nhân tạo (AI)”.

Ông đã phát triển “British Bombe”, cỗ máy có thể giải mã Enigma chỉ trong vòng 1 giờ đồng hồ. Nhờ vậy, mật mã bị phá vỡ hoàn toàn và mọi thông tin từ phía Đức bị rò rỉ. Sau đó, quân đội Anh có thể dự đoán chính xác thời gian và địa điểm của các đợt tấn công từ quân Đức và lên phương án ứng phó. Một nhà toán học đã thay đổi tiến trình của lịch sử nhân loại. Câu chuyện này cùng cuộc đời Turing cũng được biết đến rộng rãi qua bộ phim “The Imitation Game” (Trò chơi mô phỏng) dựa trên cuốn tiểu sử "Alan Turing: The Enigma" của Andrew Hodges.

Tại một sự kiện tổ chức ở hạt Nottinghamshire, miền Trung và Bắc nước Anh vào ngày 17.6, một bản in tài liệu nghiên cứu của Turing – nền tảng để giải mã Enigma – đã được đưa ra đấu giá. Tài liệu lịch sử này, cùng với một số bản in các công trình khác của Turing, bao gồm cả luận án tiến sĩ, đã được gộp lại và bán với giá 465.400 bảng Anh (khoảng hơn 15 tỉ đồng).

Charles Hanson, người điều hành phiên đấu giá tại Hanson's Auctioneers, chia sẻ: “Mức giá bán ra cao hơn gấp ba lần dự kiến. Turing là một con người đi trước thời đại. Thông qua các bản in tài liệu của ông, Turing như thể vẫn đang tồn tại cùng chúng ta và giá trị của ông đã được công nhận”.

Turing là một nhà khoa học máy tính và nhà toán học người Anh. Ông đã đề xuất khái niệm “máy Turing” và đây là mô hình nguyên lý cho máy tính vạn năng. Nói cách khác, đó là loại máy có thể tự suy nghĩ và thực hiện nhiều nhiệm vụ khác nhau. Ông chứng minh bằng toán học rằng có thể xác định đúng – sai một cách cơ học và trong quá trình đó, ông đã giới thiệu khái niệm máy Turing.

Khái niệm này đã chứng minh rằng máy móc có thể mô phỏng quá trình tư duy của con người. Máy Turing đã trở thành điểm khởi đầu cho ngành nghiên cứu AI hiện đại. Để vinh danh những đóng góp của ông, chân dung của Turing được in trên tờ tiền 50 bảng của Vương quốc Anh.

Câu chuyện lý thú về bản in

Câu chuyện về cách những bản in này được đưa ra đấu giá cũng rất đáng chú ý. Những tài liệu này được phát hiện trên gác mái của một ngôi nhà cổ ở Anh, vốn là món quà mẹ của Turing – bà Ethel Turing – tặng cho nhà toán học, Norman Routledge cũng là bạn thân của Turing. Sau khi Routledge qua đời năm 2013, các bản in này đã nằm lặng lẽ trên gác mái nhà của em gái ông trong gần 10 năm. Chúng từng bị xem là giấy lộn cũ và suýt nữa bị nghiền nát, nhưng ngay trước khi bị vứt đi, cháu trai của Routledge đã nhận ra giá trị của chúng và may mắn giữ lại được.

Theo Hanson's Auctioneers, cuộc đấu giá hôm đó còn gồm bản in của công trình năm 1936 của Turing, mang tên “On Computable Numbers” – cũng được biết đến là “Turing’s Proof”. Công trình này, cùng với luận án tiến sĩ của ông, được xem là nghiên cứu nền tảng trong ngành khoa học máy tính lý thuyết và được miêu tả như cuốn “sách hướng dẫn lập trình đầu tiên” mở ra thời đại máy tính thực thụ.

Cuốn sách cuối cùng của Turing mang tên “The Chemical Basis of Morphogenesis”, xuất bản năm 1952, cùng với bức thư tay của mẹ ông – Ethel Turing – giải thích công trình của con trai mình cho Routledge, cũng được đưa ra đấu giá. Các bản in của những công trình này từng được in với số lượng rất ít và chỉ phân phát nội bộ trong giới học thuật. Ngày nay, chúng là những tư liệu cực kỳ hiếm và vô cùng quý giá.

Jim Spencer, giám đốc phụ trách sách quý tại Hanson's Auctioneers, nói: “Đây là tài liệu quan trọng nhất tôi từng được xử lý, là phát hiện có một không hai trong đời. Phiên đấu giá này sẽ là sự kiện tôn vinh tinh thần khoa học vĩ đại nhất trong lịch sử”.

Anh Tú