Bản thiết kế chiến lược cho Việt Nam phát triển nhanh, bền vững

Kết tinh trí tuệ của toàn dân tộc

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Hoa - Trưởng khoa Chính trị học (Học viện Báo chí và Tuyên truyền) cho rằng, việc tổ chức lấy ý kiến của nhân dân, cán bộ, đảng viên vào dự thảo Báo cáo chính trị trình Đại hội XIV của Đảng là một sinh hoạt chính trị sâu rộng, thể hiện rõ tinh thần "dân là gốc". Đảng ta luôn khẳng định, sự nghiệp cách mạng là của nhân dân, do nhân dân, vì nhân dân, vì vậy mọi chủ trương, đường lối phải xuất phát từ thực tiễn và nguyện vọng nhân dân.

Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Hoa, mỗi ý kiến đóng góp, dù ở góc độ nào, đều thể hiện trách nhiệm, tâm huyết xây dựng Đảng và đất nước. Khi đường lối, chủ trương là sản phẩm của trí tuệ tập thể, phản ánh ý chí nhân dân, việc triển khai thực hiện sau Đại hội sẽ thuận lợi hơn, tạo sức mạnh tổng hợp để đạt các mục tiêu phát triển.

Đánh giá về nội dung, bà Nguyễn Thị Ngọc Hoa nhấn mạnh, dự thảo Báo cáo chính trị đã được chuẩn bị hết sức công phu, khoa học, tổng kết sâu sắc thực tiễn 40 năm Đổi mới, đánh giá khách quan thành tựu, hạn chế của nhiệm kỳ Đại hội XIII, rút ra các bài học kinh nghiệm và dự báo tình hình mới. Các mục tiêu, giải pháp thể hiện tính kế thừa, ổn định, đổi mới, bám sát thực tiễn và xu thế thời đại.

Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Hoa, Trưởng khoa Chính trị học (Học viện Báo chí và Tuyên truyền). Ảnh: NVCC

Bà Nguyễn Thị Ngọc Hoa kỳ vọng quá trình góp ý sẽ thu hút được nhiều ý kiến thẳng thắn, tâm huyết từ nhân dân, chuyên gia, nhà khoa học và cán bộ, đảng viên, nhất là những đề xuất mang tính đột phá, hiến kế để phát triển đất nước hùng cường.

Theo Phó Giáo sư, Tiến sĩ Nguyễn Thị Ngọc Hoa, dự thảo lần này có nhiều điểm đổi mới quan trọng. Trong đó nổi bật là việc tiếp tục làm sâu sắc hơn nữa mô hình Nhà nước pháp quyền xã hội chủ nghĩa Việt Nam. Nội dung này được cụ thể hóa với một quyết tâm chính trị rất cao: Kiểm soát quyền lực nhà nước thực chất và hiệu quả; đẩy mạnh cải cách tư pháp, cải cách hành chính; thượng tôn Hiến pháp và pháp luật; xây dựng cơ chế để nhân dân thực sự tham gia vào giám sát quyền lực. Đây là chìa khóa để vừa phát huy dân chủ, vừa giữ vững kỷ cương, phòng chống tham nhũng, tiêu cực, tạo động lực phát triển.

Bà Nguyễn Thị Ngọc Hoa đề xuất một nội dung mang tính đột phá chiến lược là xây dựng, hoàn thiện đồng bộ thể chế phát triển - trọng tâm là thể chế về phân bổ và sử dụng hiệu quả nguồn lực.

Một điểm nhấn được dư luận đặc biệt quan tâm trong dự thảo Báo cáo chính trị là tư tưởng bảo vệ cán bộ dám nghĩ, dám làm, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung. Đây không chỉ là thông điệp chính trị mà còn là “đòn bẩy chiến lược” để khơi thông điểm nghẽn “tâm lý sợ sai, sợ trách nhiệm”, tạo hành lang an toàn cho đổi mới, sáng tạo và dám đột phá. Khi cơ chế bảo vệ được xác lập rõ ràng, năng lực lãnh đạo và hiệu lực thực thi sẽ được nâng cao, giúp chuyển hóa tinh thần đổi mới thành kết quả thực tế, đưa chủ trương của Đảng nhanh chóng đi vào cuộc sống.

Theo bà Nguyễn Thị Ngọc Hoa, phải có cơ chế đột phá để giải phóng mọi nguồn lực phát triển, nhất là đất đai, con người và vốn. Thể chế cần tạo môi trường cạnh tranh minh bạch, bình đẳng và cơ chế bảo vệ cán bộ dám đổi mới, dám chịu trách nhiệm vì lợi ích chung.

“Đây là nút thắt của nút thắt. Nếu không có con người dám triển khai thực hiện thì thể chế tốt đến đâu cũng khó đi vào thực tiễn”, bà Nguyễn Thị Ngọc Hoa góp ý kiến.

Cam kết mạnh mẽ của Đảng trong việc gắn bó mật thiết với nhân dân

Góp ý kiến vào dự thảo Chính trị, Luật sư Diệp Năng Bình - Trưởng Văn phòng Luật sư Tinh Thông Luật cho biết, việc lấy ý kiến góp ý rộng rãi vào văn kiện của Đảng là bước quan trọng, bảo đảm mọi văn kiện đều được “soi chiếu” bằng thực tiễn và trí tuệ xã hội. Công tác góp ý giúp Đảng nhận diện các “điểm nghẽn” thể chế, tiếp thu sáng kiến từ giới chuyên gia, doanh nghiệp, học giả, nâng cao tính khả thi khi nghị quyết được thể chế hóa thành luật và chương trình hành động.

Tại Đại hội XIII, Ban Tuyên giáo Trung ương đã tiếp nhận hơn 1,4 triệu lượt góp ý, trong đó nhiều đề xuất về chuyển đổi số được tiếp thu và trở thành nền tảng chính sách quốc gia giai đoạn 2021-2025 là minh chứng cho hiệu quả và giá trị của quá trình tham vấn này.

Việc công khai kết quả tổng hợp và phản hồi góp ý thể hiện trách nhiệm giải trình, sàng lọc các giải pháp đột phá, tránh dàn trải nguồn lực, hiện thực hóa phương châm “Đoàn kết - Dân chủ - Kỷ cương - Đột phá - Phát triển” của Đại hội XIV. Đây là cam kết mạnh mẽ của Đảng trong việc gắn bó mật thiết với nhân dân, hướng tới mục tiêu xây dựng một Việt Nam hùng cường.

Dự thảo Báo cáo Chính trị trình Đại hội XIV của Đảng cũng đã thể hiện rõ tinh thần đổi mới, đột phá trong tư duy phát triển với sự chuyển dịch phương châm từ “sáng tạo” sang “đột phá”, cho thấy quyết tâm tái cấu trúc toàn diện thể chế, kinh tế, xã hội để đưa đất nước bước vào giai đoạn phát triển mới.

Ba báo cáo lớn (tổng kết 40 năm Đổi mới, định hướng 2030 và tầm nhìn 2045) được hợp nhất thành một văn kiện thống nhất, tập trung vào những trụ cột then chốt: Phát triển con người, đổi mới sáng tạo và xây dựng Đảng. Văn kiện đặt mục tiêu tăng trưởng GDP bình quân 10%/năm giai đoạn 2026 - 2030, định hướng chuyển hẳn sang mô hình kinh tế tri thức, công nghệ và chuyển đổi số, phát huy vai trò của khu vực tư nhân song song với củng cố các tập đoàn nhà nước chủ lực.

Lần đầu tiên, việc lấy ý kiến nhân dân được triển khai song song trực tuyến và trực tiếp, toàn bộ góp ý được mã hóa và phân loại tự động. Cách làm vừa mở rộng dân chủ thực chất vừa giúp tinh chỉnh chỉ tiêu, giải pháp phù hợp với nguồn lực và thể chế. Nếu được hoàn thiện trên tinh thần cầu thị, khoa học, dự thảo Báo cáo Chính trị sẽ thực sự trở thành bản thiết kế chiến lược cho Việt Nam phát triển nhanh, bền vững và có năng lực cạnh tranh toàn cầu.

Theo ông Diệp Năng Bình, điểm mới và quan trọng nhất của Dự thảo là đặt “hoàn thiện thể chế” ở vị trí trung tâm. Văn kiện nhìn nhận thể chế là “điểm nghẽn của điểm nghẽn”- nguyên nhân khiến phản ứng chính sách còn chậm, thiếu đồng bộ. Đột phá lần này không chỉ điều chỉnh luật pháp, mà là tái cấu trúc mô hình quản trị nhà nước, trong đó thể chế chính trị là then chốt, thể chế kinh tế là trọng tâm.

Dự thảo nhấn mạnh việc phân cấp, phân quyền sâu đi đôi với cơ chế giám sát độc lập, trách nhiệm giải trình và hậu kiểm chặt chẽ, tinh gọn bộ máy hành chính theo mô hình chính quyền hai cấp (tỉnh - xã) sau năm 2025. Đây là bước chuyển quan trọng, tăng tính tự chủ cho địa phương, rút ngắn độ trễ chính sách và tạo không gian phát triển linh hoạt hơn.

“Việc coi khoa học - công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số là đột phá chủ đạo rất đáng chú ý. Dự thảo đề xuất môi trường pháp lý linh hoạt, chấp nhận rủi ro và cho phép chạy thử nghiệm chính sách trong các lĩnh vực mới như AI, kinh tế số, kinh tế xanh, tuần hoàn. Đồng thời đổi mới chính sách về nhân lực và hạ tầng chiến lược - ưu tiên giao thông đa phương thức, năng lượng tái tạo và hạ tầng số”, luật sư Diệp Năng Bình nêu.

Ba trụ cột thể chế - công nghệ - con người tạo thành “tam giác chiến lược” của Đại hội XIV, đánh dấu giai đoạn Việt Nam chuyển từ “cải tiến từng phần” sang “tái cấu trúc toàn diện”, hướng tới mục tiêu quốc gia phát triển vào giữa thế kỷ XXI.

Để Báo cáo Chính trị thực sự mang tính “đột phá chiến lược”, luật sư Diệp Năng Bình đề xuất ba nhóm giải pháp. Theo đó, hoàn thiện thể chế trách nhiệm giải trình và kiểm soát quyền lực, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn trách nhiệm người đứng đầu bằng bộ chỉ số định lượng như tỷ lệ giải ngân đầu tư công, mức độ hài lòng của người dân, điểm PAPI.

Thiết lập khung pháp lý cho các động lực tăng trưởng mới và chuyển đổi xanh; ban hành nghị định thử nghiệm chính sách trong các lĩnh vực đột phá. Song song, hoàn thiện pháp luật về đất đai, sở hữu trí tuệ, thị trường vốn để khơi thông nguồn lực tư nhân.

Xây dựng thể chế xã hội và công dân số; thể chế hóa cơ chế tự chủ đại học, bảo đảm ngân sách đào tạo nguồn nhân lực chất lượng cao đạt tối thiểu 1% chi thường xuyên; ban hành Luật Quản trị dữ liệu quốc gia để bảo đảm an ninh mạng và tạo niềm tin số- nền tảng cho chính phủ số và kinh tế số.

Ông Diệp Năng Bình cũng đề xuất thành lập Viện Thẩm định chính sách trực thuộc Quốc hội và thí điểm đại biểu chuyên trách HĐND tại các đô thị lớn để tăng phản biện độc lập và giám sát hiệu quả. Báo cáo nên kèm phụ lục “khung thời gian - đầu việc - thước đo” theo dõi tiến độ đến 2030, qua đó bảo đảm tính khả thi và trách nhiệm giải trình chính trị.

“Khi ba trụ cột này được vận hành đồng bộ, một hệ thống thể chế linh hoạt, minh bạch và hiệu quả sẽ trở thành bệ phóng giúp Việt Nam bứt phá mạnh mẽ trong giai đoạn 2026 - 2045”, ông Diệp Năng Bình bày tỏ…

Đỗ Bình (TTXVN)