Bằng đại học có 'đáng tiền'? Đa số người Mỹ nói không

Chỉ 33% người Mỹ tin rằng học đại học mang lại cơ hội việc làm tốt hơn và thu nhập cao hơn trong dài hạn.

Gần hai phần ba người Mỹ hiện cho rằng một tấm bằng đại học bốn năm không xứng đáng với chi phí bỏ ra. Đây là kết quả nổi bật từ khảo sát do NBC News thực hiện cuối tháng 10, phản ánh mức độ hoài nghi ngày càng lớn đối với hệ thống giáo dục đại học truyền thống.

Theo khảo sát, 63% người được hỏi đồng ý rằng đại học “không đáng tiền, vì nhiều người tốt nghiệp mà không có kỹ năng nghề nghiệp cụ thể và phải gánh khoản nợ lớn”. Chỉ 33% tin rằng học đại học mang lại cơ hội việc làm tốt hơn và thu nhập cao hơn trong dài hạn, trong khi 4% cho biết không chắc chắn.

Kết quả này đánh dấu một bước ngoặt so với năm 2017, khi khảo sát tương tự của NBC News cho thấy người Mỹ vẫn chia rẽ gần như đồng đều: 49% cho rằng đại học đáng giá, 47% phản đối. Xa hơn, khảo sát năm 2013 của CNBC cũng ghi nhận 53% người Mỹ đánh giá bằng đại học là khoản đầu tư hợp lý.

Sự thay đổi nhận thức diễn ra trong bối cảnh chi phí giáo dục tăng nhanh, trong khi thị trường lao động chuyển dịch mạnh, thúc đẩy nhu cầu về đào tạo nghề, kỹ năng thực hành và các chứng chỉ ngắn hạn linh hoạt hơn.

Dù vậy, dữ liệu của Cục Thống kê Lao động Mỹ năm 2025 tiếp tục khẳng định: người có bằng đại học vẫn có thu nhập hàng tuần cao hơn và tỷ lệ thất nghiệp thấp hơn so với những người không học đại học.

Kết quả khảo sát phản ánh sự lung lay của một niềm tin lâu đời trong xã hội Mỹ, rằng đại học là con đường dẫn tới cuộc sống tốt đẹp hơn.

Theo báo cáo College Pricing 2025 của College Board, học phí và các khoản phí trung bình tại trường công lập hệ bốn năm năm học 2025 - 2026 ở Mỹ là 11.950 USD, tăng 340 USD so với năm trước. Đối với các trường tư thục phi lợi nhuận, mức phí trung bình lên tới 45.000 USD.

Tổng chi phí thực tế để lấy một bằng cử nhân có thể vượt xa học phí. Khi cộng thêm chi phí sinh hoạt, lãi vay sinh viên và thu nhập tiềm năng bị mất trong thời gian học, khoản đầu tư này có thể vượt quá 500.000 USD, theo phân tích của Education Data Initiative năm nay.

Ông Jeff Horwitt, chuyên gia thăm dò của Hart Research Associates nhận định kết quả khảo sát phản ánh sự lung lay của một niềm tin lâu đời trong xã hội Mỹ: “Thật đáng kinh ngạc khi thái độ về một vấn đề lại có thể thay đổi mạnh mẽ như vậy - đặc biệt là đối với trụ cột của “giấc mơ Mỹ” như tấm bằng đại học,” ông nói. “Người Mỹ từng xem đại học là con đường dẫn tới cuộc sống tốt đẹp hơn. Giờ đây, lời hứa ấy đang thực sự bị đặt dấu hỏi”.

Kết quả khảo sát cho thấy niềm tin của người Mỹ vào giá trị của tấm bằng đại học đang thay đổi sâu sắc trong bối cảnh chi phí không ngừng tăng và nhu cầu lao động chuyển dịch mạnh. Khi thị trường việc làm ngày càng đề cao kỹ năng thực hành, còn gánh nặng nợ sinh viên trở thành áp lực lớn đối với nhiều gia đình, mô hình giáo dục đại học truyền thống buộc phải đối mặt với những câu hỏi căn bản về hiệu quả và tính bền vững.

Dù bằng cấp vẫn mang lại lợi thế nhất định, tương lai của con đường đại học ở Mỹ có thể sẽ phụ thuộc vào khả năng đổi mới, giảm chi phí và gắn kết chặt chẽ hơn với nhu cầu thực tế của nền kinh tế.

Hồng Nhung