Bangladesh sẽ ra sao sau khi Thủ tướng tháo chạy khỏi đất nước?

Những người biểu tình xông vào cung điện của bà Hasina ở Dhaka. Ảnh: AFP

Biểu tình do phẫn nộ chính phủ

Diễn biến này xảy ra sau nhiều tuần biểu tình bạo lực đã nhấn chìm Bangladesh. Sinh viên, thanh niên đã xuống đường biểu phản đối chế độ tuyển dụng viên chức mà họ cho là quá ưu tiên cho các nhóm đặc quyền, phớt lờ quyền lợi của người dân bình thường. Các cuộc biểu tình nổ ra từ đầu tháng 7 và tăng nhiệt khi Thủ tướng Hasina yêu cầu lực lượng an ninh mạnh tay trấn áp. Bà Hasina tuyên bố thiết quân luật từ 20-7, huy động quân đội vào thủ đô Dhaka và cho phép nổ súng dẹp bạo loạn. Gần 300 người thiệt mạng trong các cuộc đụng độ với lực lượng vũ trang, đẩy sự phẫn nộ lên cao.

Hội đồng An ninh Quốc gia thuộc quân đội Bangladesh họp vào chiều 4-8, khi các cuộc biểu tình bạo lực xảy ra trên cả nước. Tại cuộc họp, quân đội thông báo với Thủ tướng Hasina rằng họ sẽ không ngăn cản sinh viên trong cuộc diễu hành vào hôm sau. India Today dẫn các nguồn tin cho hay, tình hình vẫn ổn định cho đến 9h ngày 5-8. Tuy nhiên, hàng nghìn sinh viên sau đó tràn từ thành phố lân cận Gazipur vào thủ đô Dhaka, khiến tình hình leo thang. Quân đội cho bà Hasina 45 phút để rời khỏi đất nước. Thủ tướng Hasina muốn truyền tải thông điệp tới người dân cả nước trước khi từ chức và rời khỏi đất nước, nhưng quân đội không cho phép bà làm như vậy. Theo nguồn tin, quân đội chia làm hai phe, một bên ủng bộ bà Hasina và bên còn lại, gồm các sĩ quan trẻ và khoảng 60 sĩ quan đã về hưu, phản đối bà.

Trực thăng chở bà Hasina rời phủ thủ tướng ở thủ đô Dhaka hôm 5-8, sau đó hạ cánh tại căn cứ không quân Hindon gần thủ đô New Delhi của Ấn Độ. Thông tin về nơi ở và kế hoạch của bà Hasina không được tiết lộ. Các phương tiện truyền thông đưa tin bà Hasina đang có kế hoạch rời Ấn Độ đến London (Anh). Theo tờ The Hindu đưa tin, bà đã yêu cầu chính quyền Anh cấp quyền tị nạn chính trị cho mình. Theo tờ báo trên, người chị đi cùng bà là Sheikh Rehana đã có quốc tịch Anh. Ngoài ra, cháu gái bà Hasina là Tulip Siddiq là thành viên của Quốc hội Anh thuộc Đảng Lao động từ năm 2015. Bà giữ chức vụ Bộ trưởng Kinh tế Tài chính trong nội các mới của Thủ tướng Keir Starmer.

Thành lập chính phủ lâm thời

Sau khi bà Hasina rời đi, người biểu tình xông vào phủ Thủ tướng cũng như tòa nhà quốc hội, đập phá và mang đi nhiều vật dụng. Trong bài phát biểu trên truyền hình sau đó, Tư lệnh quân đội Waker-Uz-Zaman thông báo Thủ tướng đã từ chức và kêu gọi người dân giữ vững niềm tin vào quân đội. Tổng thống Bangladesh Mohammed Shahabuddin và Tư lệnh quân đội cũng đã họp với các lãnh đạo đối lập vào tối 5-8 và "quyết định thành lập chính phủ lâm thời ngay lập tức".

Ông Shahabuddin đưa ra quyết định trên trong cuộc họp ở Văn phòng Tổng thống Bangladesh, nơi ông Shahabuddin cùng với những người đứng đầu Lục quân, Hải quân, Không quân, lãnh đạo các đảng phái chính trị và các thành viên các nhóm dân sự của Bangladesh thảo luận về tình hình hiện tại của đất nước. Trong bài phát biểu trên truyền hình tối 5-8, Tổng thống Shahabuddin cho biết chính phủ lâm thời Bangladesh sẽ tổ chức bầu cử sớm nhất có thể sau khi tham khảo ý kiến của tất cả các bên liên quan.

Người dân ăn mừng việc Thủ tướng Sheikh Hasina từ chức tại Dhaka ngày 5-8. Ảnh: Reuters

Ấn Độ tăng cường an ninh

Ấn Độ đang chuẩn bị đối phó với hậu quả có thể xảy ra từ Bangladesh do lo ngại bạo lực có thể lan rộng. Trong một thông báo ngày 6-8, Đường sắt Ấn Độ cho biết họ đang tạm dừng hoạt động đi lại xuyên biên giới với nước láng giềng phía Đông. Quyết định này ảnh hưởng đến Maitree Express và Bandhan Express, hai dịch vụ đường sắt chính kết nối hai quốc gia. Trong khi đó, các hãng hàng không Ấn Độ, bao gồm hãng hàng không Air India và hãng hàng không giá rẻ IndiGo, đã hủy các chuyến bay đến và đi từ thủ đô Dhaka của Bangladesh. Cùng ngày, Thủ tướng Ấn Độ Narendra Modi đã chủ trì cuộc họp Ủy ban Nội các An ninh (CCS) - bộ phận đã thông báo cho ông về tình hình đang diễn ra ở Bangladesh.

Lực lượng An ninh Biên giới đã được tăng cường hiện diện ở phía Ấn Độ trải dài biên giới 4.000 km với Bangladesh. Lãnh đạo tạm quyền của Lực lượng An ninh Biên giới, Tướng Daljit Singh Chaudhary và nhân sự cấp cao của ông đã di chuyển tới Kolkata, thủ phủ bang Tây Bengal - bang tiếp giáp hơn một nửa chiều dài biên giới Ấn Độ-Bangladesh. Cơ quan này cho biết họ đóng vai trò là lực lượng nòng cốt phản ứng nhanh của Ấn Độ trước nguy cơ khủng hoảng xảy ra tại Bangladesh.

Cảnh sát ở New Delhi đã chuẩn bị cho những sự cố có thể xảy ra xung quanh Cao ủy Bangladesh, đại sứ quán nước này ở Ấn Độ. Có lo ngại cho rằng tòa nhà nằm ở khu ngoại giao Chanakyapuri có thể trở thành mục tiêu sau khi cựu Thủ tướng Sheikh Hasina tới Ấn Độ trong ngày 5-8.

Trong tuyên bố ngày 5-8, Bộ Ngoại giao Ấn Độ khuyến cáo công dân không nên đến Bangladesh cho đến khi có thông báo mới. Cảnh báo cho biết những công dân Ấn Độ đang ở Bangladesh nên hết sức thận trọng, hạn chế di chuyển và giữ liên lạc với các nhà ngoại giao Ấn Độ. Tình trạng hỗn loạn đã ảnh hưởng đến một số doanh nghiệp Ấn Độ. Cụ thể, Tập đoàn Bảo hiểm Nhân thọ (LIC), công ty bảo hiểm lớn nhất Ấn Độ, cho biết các văn phòng của họ ở Bangladesh sẽ đóng cửa ít nhất cho đến ngày 7-8.

AN BÌNH