BÁO CÁO THẨM TRA ĐỀ NGHỊ CHUYỂN MỤC ĐÍCH SỬ DỤNG RỪNG ĐỂ THỰC HIỆN 02 DỰ ÁN HỒ CHỨA NƯỚC TẠI TỈNH NINH THUẬN VÀ TỈNH NGHỆ AN

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng báo cáo

Báo cáo thẩm tra trước Quốc hội, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Phan Xuân Dũng cho biết, Ủy ban cơ bản tán thành các nội dung về đề nghị chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng để thực hiện dự án Hồ chứa nước Sông Than, tỉnh Ninh Thuận và dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An như báo cáo của Chính phủ và bổ sung thêm như sau: Các Dự án này đều có thời gian thực hiện kéo dài do gặp khó khăn về bố trí nguồn vốn (Dự án Hồ Bản Mồng được phê duyệt chủ trương đầu tư năm 2006, dự án Hồ chứa nước sông Than năm 2010), đến năm 2011 đều bị tạm dừng hoặc dừng dãn tiến độ; đến khi thực hiện trở lại thì do thay đổi quy định của pháp luật về lâm nghiệp nên dự án phải chuyển mục đích sử dụng rừng phòng hộ đầu nguồn (Dự án hồ Sông Than phải chuyển 100,63 ha rừng phòng hộ đầu nguồn, Dự án Hồ Bản Mồng phải chuyển 312,95 ha).

Qua khảo sát thực tế và báo cáo tại các địa phương cho thấy, các tỉnh đều thực hiện tốt công tác trồng rừng, có tỷ lệ che phủ rừng cao; diện tích rừng phải chuyển đổi để thực hiện Dự án đều là những diện tích bắt buộc phải chuyển đổi để bảo đảm hiệu quả công trình; theo đánh giá của cơ quan chức năng thì chất lượng các diện rừng phải chuyển đổi đều là rừng nghèo, nghèo kiệt. Do vậy, việc chuyển đổi mục đích sử dụng rừng để sớm đưa các dự án này sớm hoàn thành vào hoạt động là cần thiết và cấp bách. Tuy nhiên, đối với Dự án Hồ chứa nước sông Than cần giải thích rõ thêm về tính tối ưu của việc điều chỉnh, nâng dung tích hồ chứa; đối với hồ chứa nước Bản Mồng cần lưu ý sau khi được Quốc hội quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng thì cần cập nhật báo cáo đánh giá tác động môi trường của Dự án.

Về sự phù hợp với chiến lược, quy hoạch, kế hoạch phát triển KT-XH và quy hoạch có liên quan, Chủ nhiệm Ủy ban Phan Xuân Dũng cho biết, dự án Hồ chứa nước Sông Than, Dự án hồ chứa nước Bản Mồng cơ bản phù hợp với các quy hoạch sử dụng đất, quy hoạch bảo vệ và phát triển rừng (giai đoạn 2011- 2020; quy hoạch 03 loại rừng giai đoạn 2016-2025; phù hợp với quy hoạch thủy lợi của các địa phương, của tỉnh, quy hoạch thủy lợi khu vực miền Trung giai đoạn 2012-2020 và định hướng đến năm 2050; phù hợp với Chiến lược phát triển thủy lợi Việt Nam đến năm 2030, tầm nhìn 2045. Tuy nhiên, đối với Dự án Hồ chứa nước Bản Mổng, lưu ý UBND tỉnh Thanh Hóa cần sớm cập nhật thông tin của Dự án vào quy hoạch tỉnh, quy hoạch sử dụng đất huyện Như Xuân giai đoạn 2021- 2030; Kế hoạch sử dụng đất huyện Như Xuân năm 2021 và hoàn thiện đầy đủ hồ sơ trình cấp thẩm quyền thu hồi đất, chuyển mục đích sử dụng đất để thống nhất, đồng bộ với mục đích sử dụng rừng theo đúng quy định của pháp luật về đất đai, pháp luật về quy hoạch.

Toàn cảnh Phiên họp

Về hiệu quả KT-XH, bảo đảm quốc phòng, an ninh và phát triển bền vững của Dự án, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường thấy rằng, các dự án này khi đi vào hoạt động sẽ giải quyết tốt như cầu về nước tưới cho sản xuất nông nghiệp, cấp nước thô cho sản xuất công nghiệp, dịch vụ và dân sinh, cải thiện điều kiện hạ tầng thiết yếu cho phát triển KT-XH của 2 huyện miền núi thường xuyên chịu khô hạn của tỉnh Ninh Thuận, vùng tây Nghệ An và Nam Thanh Hóa; góp phần điều tiết nước, cắt giảm lũ, phòng chống thiên tai; từng bước giải quyết nhu cầu thiếu nước và khép kín hệ thống công trình thủy lợi.

Qua thẩm tra, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường đưa ra một số đề xuất, kiến nghị như sau: Đối với Dự án Hồ chứa nước sông Than, Tỉnh Ninh Thuận, Ủy ban thấy rằng, Dự án Hồ chứa nước sông Than thuộc Dự án đầu tư hạ tầng thiết yếu về thủy lợi cho khu vực thường xuyên bị hạn hán của tỉnh Ninh Thuận. Do thiếu nguồn vốn bố trí, phát sinh tiêu chí dự án quan trọng quốc gia nên thời gian thực hiện Dự án kéo dài; trong thực hiện có điều chỉnh về quy mô, công suất công trình nhưng các điều chỉnh này là cần thiết, phù hợp với thực tiễn và nâng cao hiệu quả KT-XH của Dự án. Hồ sơ Dự án tuân thủ đúng các quy định của pháp luật.

Vì vậy, Ủy ban nhất trí cho rằng, Dự án đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích sử dụng khác tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XIV. Sau khi Quốc hội quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng rừng, đề nghị UBND tỉnh Ninh Thuận bổ sung kinh phí phát sinh trồng rừng thay thế cho Dự án; chỉ đạo thực hiện nghiêm việc trồng rừng thay thế và bảo đảm nguồn lực cần thiết để đẩy nhanh tiến độ hoàn thành Dự án. Dự án Dự án Hồ chứa nước Sông Than có liên quan đến việc khai thác, sử dụng một diện tích lớn tài nguyên thiên nhiên phục vụ phát triển KT-XH thuộc thẩm quyền Quốc hội xem xét quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng nên đề nghị Quốc hội cần giám sát chặt chẽ việc thực hiện để bảo đảm tiến độ, sớm đưa dự án vào hoạt động; bảo vệ môi trường và hiệu quả đầu tư ngân sách nhà nước.

Đối với Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An, Ủy ban cho rằng, Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng là Dự án đầu tư hạ tầng thiết yếu về thủy lợi cho khu vực phía Tây tỉnh Nghệ An và Nam Thanh Hóa. Hồ sơ Dự án trình Quốc hội đã tuân thủ đúng các quy định của pháp luật. Vì vậy, Ủy ban nhất trí cho rằng, Dự án đủ điều kiện trình Quốc hội xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng tại Kỳ họp thứ 10, Quốc hội Khóa XIV. Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng trong quá triển khai thực hiện do thiếu vốn bố trí, do phát sinh tiêu chí quan trọng quốc gia nên thời gian thực hiện phải kéo dài. Do vậy, đề nghị Chính phủ chỉ đạo các cơ quan rà soát các dự án đang thực hiện có nội dung liên quan đến chuyển mục đích sử dụng rừng, tránh tình trạng báo cáo chậm, ảnh hưởng đến việc thực hiện dự án và hiệu quả đầu tư. Hiện Dự án Hồ chứa nước Bản Mồng đã hoàn thành gần 90% khối lượng công việc giai đoạn 1, các hạng mục công trình chính như: đập, cống, trạm bơm…đã hoàn thành. Do vậy, sau khi được Quốc hội quyết định cho phép chuyển mục đích sử dụng rừng, Chính phủ khẩn trương chỉ đạo: Bảo đảm nguồn lực thực hiện Dự án; đẩy nhanh tiến độ thi công để Dự án sớm đi vào hoạt động, phát huy hiệu quả KT-XH; Đề nghị Quốc hội cần giám sát việc thực hiện chuyển mục đích sử dụng rừng để bảo đảm hiệu quả thực hiện Dự án.

Trên cơ sở Báo cáo thẩm tra đề nghị xem xét, quyết định chủ trương chuyển mục đích sử dụng rừng sang mục đích sử dụng khác để thực hiện dự án hồ chứa nước sông Than, tỉnh Ninh Thuận; dự án Hồ chứa nước Bản Mồng, tỉnh Nghệ An, Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường kính trình Quốc hội xem xét, quyết định./.

Hồ Hương- Minh Thành