Báo chí cách mạng đồng hành cùng dân tộc

Báo chí cách mạng Việt Nam do Chủ tịch Hồ Chí Minh sáng lập, lãnh đạo và rèn luyện. Những lời dạy của Người về vai trò, trách nhiệm của người cầm bút; về nội dung, đối tượng, mục đích và phương pháp tuyên truyền… từ thuở ấy vẫn là bài học kinh nghiệm quý giá cho người làm báo hôm nay.

CHỦ TỊCH HỒ CHÍ MINH - NGƯỜI THẦY VĨ ÐẠI CỦA BÁO CHÍ CÁCH MẠNG VIỆT NAM

Không chỉ là một lãnh tụ chính trị kiệt xuất, một danh nhân văn hóa của nhân loại, Chủ tịch Hồ Chí Minh còn là một nhà báo vĩ đại. Từ những viên gạch đầu tiên Người xây dựng cho nền báo chí cách mạng Việt Nam, giờ đây báo chí nước ta đã phát triển mạnh mẽ và những lời căn dặn của Người vẫn là kim chỉ nam cho mọi hoạt động báo chí của nước ta, đó là phụng sự Tổ quốc, phục vụ nhân dân.

Trong suốt quá trình hoạt động cách mạng, Bác Hồ đã viết hàng ngàn bài báo với nhiều thể loại và bằng nhiều bút danh khác nhau (trong ảnh: Chủ tịch Hồ Chí Minh làm việc tại chiến khu Việt Bắc trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp).

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh sớm nhận ra vai trò và tác động to lớn của báo chí trong đấu tranh xã hội. Trong quá trình tìm đường giải phóng dân tộc, giành độc lập, tự do cho Tổ quốc, tiếp cận tác phẩm của Lênin, Người tâm đắc câu nói vị lãnh tụ lỗi lạc phát biểu từ đầu thế kỷ XX: “Cái mà chúng ta nhất thiết phải có lúc này là một tờ báo chính trị. Trong thời đại ngày nay, không có tờ báo chính trị thì không thể có phong trào gọi là chính trị... Không có tờ báo thì không thể tiến hành hệ thống cuộc tuyên truyền, cổ động có nguyên tắc và toàn diện...”.

Chính vì vậy, cuối năm 1917, tuy vốn ngôn ngữ chưa đủ để viết báo nhưng với tinh thần quyết tâm cao, Bác đã tự học tiếng nước ngoài và học làm báo. Từ những mẩu tin, bài, tư liệu tản mạn có chủ đề nhỏ, Bác viết thành các bài có chủ đề lớn, tập trung. Ngày 28-6-1919, hội nghị các nước thắng trận trong Chiến tranh Thế giới lần thứ nhất khai mạc tại Versailles (Pháp). Thay mặt những Việt kiều, Bác viết và gửi đến hội nghị bản yêu sách 8 điểm đòi quyền lợi cho nhân dân Việt Nam. Đây cũng là bài viết nổi tiếng đầu tiên của Bác được cơ quan ngôn luận Đảng Xã hội Pháp đăng dưới nhan đề Quyền các dân tộc. Trong bài này, Người đã đưa ra 8 yêu sách thiết thực, đấu tranh đòi Chính phủ Pháp phải thừa nhận các quyền độc lập, tự do, dân chủ và quyền bình đẳng của dân tộc Việt Nam, trong đó có cả quyền tự do tư tưởng và tự do báo chí...

Chủ tịch Hồ Chí Minh là tấm gương sáng ngời về người làm báo cách mạng và là người thầy vĩ đại của báo chí cách mạng Việt Nam. Tự nhận mình là một người có nhiều duyên nợ với báo chí, trong suốt cuộc đời hoạt động cách mạng cứu nước, cứu dân, Bác Hồ đã dùng báo chí như một vũ khí sắc bén để đấu tranh với kẻ thù; đồng thời, tuyên truyền, động viên nhân dân làm cách mạng giải phóng dân tộc. Người đã có trên 2.000 bài báo thuộc các thể loại, viết cho hơn 50 tờ báo và tạp chí ở trong và ngoài nước, bằng nhiều thứ tiếng, thể hiện tư tưởng cách mạng, yêu nước, thương dân và đạo đức cao cả, với ngôn ngữ giản dị, bình dân, phong cách đa dạng và hấp dẫn, có sức lay động trái tim và khối óc của hàng trăm triệu người trên toàn thế giới. Đồng thời, những lời dạy của Bác về công tác báo chí là cả một kho tàng vô giá về lý luận báo chí cách mạng Việt Nam.

BÁO CHÍ ĐỒNG HÀNH CÙNG DÂN TỘC TRONG SỰ NGHIỆP BẢO VỆ TỔ QUỐC

Từ khi Báo Thanh Niên ra đời, báo chí cách mạng Việt Nam đã giương cao ngọn cờ cách mạng, nói lên ý chí, khát vọng của dân tộc Việt Nam và chỉ rõ phương hướng đấu tranh của nhân dân Việt Nam vì độc lập, tự do và chủ nghĩa xã hội. Báo Thanh Niên đã mở đầu cuộc cách mạng tư tưởng, đưa nền tảng tư tưởng truyền thống của dân tộc lên một tầm cao mới.

Hai phóng viên Báo Ấp Bắc trao hạt giống rau xanh của Đoàn Thanh niên TP. Mỹ Tho tặng các chiến sĩ đang công tác tại Quần đảo Trường Sa. Ảnh: THẮNG THẢO

Trong kháng chiến chống thực dân Pháp xâm lược, hàng loạt các báo, tạp chí lần lượt ra đời phục vụ tích cực cho công tác xây dựng Đảng, tuyên truyền Chủ nghĩa Mác - Lênin và đường lối cách mạng dân quyền của Đảng, kiên quyết chống đế quốc, phong kiến, chuẩn bị điều kiện để đón thời cơ đưa cách mạng tiến lên một cao trào mới. Có nhiều báo, tạp chí đã ra đời ngay trong các nhà tù của đế quốc như: Lao tù tạp chí, Đuốc đưa đường, Đường cách mạng, Con đường chính, Hỏa lò Hà Nội, Nhà tù Buôn Ma Thuột, Người tù đỏ, Qua tiếng sóng hận, Hòn Cau, Ý kiến chung ở Côn Lôn… Báo chí đã kết hợp đấu tranh chính trị với đấu tranh vũ trang, phục vụ tích cực cho việc xây dựng Lực lượng vũ trang tiến tới Tổng khởi nghĩa giành chính quyền tháng Tám năm 1945. Dưới chế độ dân chủ nhân dân, báo chí cách mạng đã xuất bản công khai với số lượng lớn. Đặc biệt, báo chí trong nước đã đến với một số đảng anh em và bạn bè trên thế giới, nhờ đó mà nhân dân thế giới ngày càng hiểu rõ cuộc kháng chiến chính nghĩa của nhân dân ta, đồng tình và ủng hộ sự nghiệp cách mạng của dân tộc Việt Nam.

Trong thời kỳ kháng chiến chống đế quốc Mỹ, báo chí cách mạng Việt Nam đã có những bước tiến vượt bậc. Những tờ báo từ kháng chiến chống Pháp được phát triển để phục vụ nhiệm vụ mới. Nhiều cơ quan nghiên cứu khoa học, tuyên truyền, lý luận, tổ chức, kỹ thuật và các tỉnh đều xuất bản báo. Một số tờ báo tiếng nước ngoài đã được xuất bản để giới thiệu các vấn đề của Việt Nam với bạn bè quốc tế, góp phần đấu tranh trên mặt trận ngoại giao. Suốt chiều dài 2 cuộc kháng chiến chống Pháp và chống Mỹ, những người làm báo đã vượt lên mọi khó khăn, không quản hy sinh, có mặt trên tất cả các mặt trận để kịp thời phản ánh mọi diễn biến của cuộc chiến đấu. Hàng ngàn lượt cán bộ, phóng viên báo chí đã sát cánh cùng bộ đội, dân công chiến đấu, phục vụ chiến đấu trên các mặt trận.

100 năm đồng hành với dân tộc, trải qua nhiều khó khăn, thử thách khắc nghiệt, báo chí cách mạng Việt Nam không chỉ là chứng nhân lịch sử, mà thực sự là cầu nối giữa Đảng với nhân dân; là vũ khí sắc bén trong đấu tranh vì độc lập, tự do của dân tộc; là công cụ hữu hiệu của công cuộc xây dựng, bảo vệ và phát triển đất nước; là một bộ phận tạo thành, không thể tách rời của toàn bộ sự nghiệp cách mạng dưới sự lãnh đạo của Đảng. Chủ tịch Hồ Chí Minh cùng lớp lớp thế hệ người làm báo cách mạng đã dày công lao động sáng tạo, bằng mồ hôi, công sức và cả máu xương của mình để viết nên lịch sử vẻ vang của nền báo chí cách mạng, một nền báo chí chiến đấu, đầy chất nhân văn và bản sắc Việt Nam để lại cho chúng ta những bài học, kinh nghiệm quý báu.

Ra đời trong khói lửa các cuộc kháng chiến giải phóng dân tộc, trưởng thành cùng bao thăng trầm của đất nước, lớp lớp những người làm báo đã làm nên truyền thống vẻ vang, đáng tự hào của báo chí cách mạng Việt Nam. Điều sâu sắc nhất, thiêng liêng nhất, đó là làm báo là làm cách mạng, làm báo là để phục vụ đất nước và nhân dân, đúng như lời Bác Hồ căn dặn: “Cán bộ báo chí cũng là chiến sĩ cách mạng. Cây bút, trang giấy là vũ khí sắc bén của họ”.

Đội ngũ người làm báo luôn đồng hành với toàn Đảng, toàn dân, toàn quân trong suốt các thời kỳ cách mạng, nêu cao tinh thần cống hiến, sẵn sàng hy sinh, luôn có mặt trên tuyến đầu nóng bỏng nhất, quan trọng nhất của đất nước. Trong 2 cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp và đế quốc Mỹ xâm lược, cùng với toàn quân, toàn dân, những người làm báo, những phóng viên chiến trường với lý tưởng và lòng yêu nghề đã nguyện hiến dâng cả tuổi trẻ của mình cho Tổ quốc. Trong thời kỳ xây dựng và bảo vệ Tổ quốc hiện nay, tinh thần sẵn sàng cống hiến và hy sinh cho sự nghiệp cách mạng của những người làm báo tiếp tục được phát huy. Khi đại dịch Covid-19 bùng phát, lực lượng báo chí đã bám sát cuộc chiến chống dịch bệnh quyết liệt chưa từng có. Báo chí được ví như một “binh chủng” đặc biệt, có nhiệm vụ thông tin, tuyên truyền để người dân hiểu biết về dịch bệnh; tuân thủ chỉ đạo, hướng dẫn của các cơ quan chức năng; động viên tinh thần quả cảm của các lực lượng tham gia chống dịch.

HÀ ANH (tổng hợp)