Báo chí phải xây dựng được lòng tin đối với độc giả

Ở tuổi ngoài 80, nhà thơ Nguyễn Khoa Điềm vẫn theo dõi quá trình phát triển của báo chí hiện nay

Ngày xưa, làm báo dễ đi vào lòng người đọc hơn. Ngày nay, trong bối cảnh thông tin đa chiều, phức tạp, khiến người đọc dễ bị hoang mang và mất niềm tin. Tin hôm nay có thể mâu thuẫn với tin ngày mai, hôm nay nói như vậy, mai lại khác, khiến việc xây dựng lòng tin trở nên khó khăn.

Vì vậy, cần thiết có những trung tâm, cơ quan báo chí có uy tín, có khả năng kiểm soát chất lượng và nguồn thông tin. Một tờ báo muốn giữ được lòng tin cần phải đưa thông tin nhanh chóng, chính xác, khách quan và có kiểm chứng. Về cách thức thể hiện, trong thời đại hiện nay, điều người đọc cần không phải là những bài viết dài dòng, mà là thông tin rõ ràng, ngắn gọn, chính xác, sắc sảo.

Dưới sức ép từ mạng xã hội với lượng thông tin khổng lồ, báo chí chính thống càng cần khẳng định vai trò. Đó là trở thành nơi cung cấp thông tin đáng tin cậy, có chiều sâu, có phân tích và dẫn dắt. Trong bối cảnh bùng nổ thông tin, có quá nhiều nội dung độc hại len lỏi vào đời sống, báo chí cần giữ được quan điểm rõ ràng, có bản lĩnh, có tư duy độc lập. Khi đó, báo chí sẽ trở thành vũ khí sắc bén trong công cuộc bảo vệ và phát triển xã hội.

Người đọc hiện nay đều có tri thức, khác với ngày xưa, nên luôn đòi hỏi cao hơn về chất lượng nội dung, hình thức thể hiện. Nhà báo phải hiểu độc giả, biết họ đang cần gì, đang quan tâm đến điều gì; viết cho đúng, cho trúng, thì mới có thể thu hút và giữ được lòng tin. Những gì nhà báo cần biết thì người đọc cũng cần biết và ngược lại. Khi hiểu người đọc muốn gì, báo chí mới thực sự phát huy được giá trị.

Báo chí không chỉ đưa tin, mà còn là công cụ tác động đến toàn xã hội. Khi thông tin mà nhà báo đưa ra có giá trị thật sự, nó có sức lan tỏa và tác động sâu rộng. Nhận thức đúng đắn, khi đạt tới một mức độ nhất định, sẽ dẫn tới những thay đổi về vật chất, về hành vi xã hội. Chính vì vậy, báo chí cần phát huy vai trò dự báo, đi trước thời đại, phát hiện và phân tích vấn đề từ sớm; từ đó khơi gợi thảo luận và dẫn dắt dư luận một cách hiệu quả.

Chẳng hạn như trong bối cảnh hiện nay khi kinh tế tư nhân ngày càng đóng vai trò quan trọng, được ưu tiên phát triển thì báo chí cần làm rõ cả những đóng góp tích cực lẫn các hiện tượng tiêu cực. Những sự việc vượt rào pháp luật, vi phạm đạo đức kinh doanh, gây ảnh hưởng đến xã hội như thuốc giả, thực phẩm giả… cũng cần được phản ánh. Báo chí không chỉ đưa tin mà còn phân tích, bình luận, đánh giá, đúc kết để góp phần định hướng và phát triển kinh tế tư nhân theo hướng bền vững, có trách nhiệm và chuẩn mực hơn.

Hiện nay, ngôn ngữ báo chí đang có phần bị hạn chế hơn so với trước. Nhiều bài viết thiếu sự linh hoạt, chiều sâu ngôn ngữ và chưa thực sự góp phần nâng cao trình độ ngôn ngữ của xã hội. Trong khi đó, thế hệ nhà báo xưa viết rất phong phú, sáng tạo nhờ tư duy cá thể hóa và cảm nhận tinh tế. Ngôn ngữ báo chí vì vậy từng là một phần của đời sống văn hóa và có sức ảnh hưởng lớn. Dù viết rất gãy gọn, nhưng vẫn phải đảm bảo tính sắc sảo, chuẩn xác. Nói như thế để báo chí hiện nay cần nâng cao sự phong phú của ngôn ngữ; cần xác định rõ hơn việc báo chí cũng là một kênh giáo dục thẩm mỹ ngôn ngữ và tư duy cho xã hội.

Làm báo trong thời đại này không dễ, nhưng nếu báo chí biết phát huy sức mạnh của trí tuệ, bút lực; biết gắn bó với lợi ích của xã hội, thì vẫn sẽ giữ được vị thế, thậm chí còn nâng cao vai trò trong việc định hướng, cải thiện và phát triển đất nước. Báo chí cần mở rộng thông tin, tăng tính phản biện, điều chỉnh và góp tiếng nói xây dựng xã hội lành mạnh hơn.

Đức Quang (Ghi)