Báo chí – tuyến phòng thủ quan trọng trước thách thức lừa đảo qua ngân hàng số

Hội thảo báo chí với công tác nhận diện và phòng chống lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số

Chiều 18/12, tại TP. Hồ Chí Minh đã diễn ra hội thảo báo chí về công tác nhận diện và phòng, chống lừa đảo qua các ứng dụng ngân hàng số, với sự tham dự của lãnh đạo Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia, các chuyên gia trong lĩnh vực an ninh mạng cùng đông đảo nhà báo, phóng viên.

Chia sẻ tại hội thảo Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, Chi hội trưởng Chi hội Phía Nam – Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia cho biết, chuyển đổi số trong lĩnh vực ngân hàng đang diễn ra mạnh mẽ, mang lại nhiều tiện ích cho người dân và doanh nghiệp, đồng thời trở thành động lực thúc đẩy phát triển kinh tế – xã hội. Tuy nhiên, cùng với sự phát triển của các ứng dụng ngân hàng số là sự gia tăng các hình thức lừa đảo, gian lận công nghệ cao, gây thiệt hại lớn về tài sản và làm suy giảm niềm tin xã hội.

Điểm đáng lo ngại hiện nay là tội phạm công nghệ cao không tấn công trực diện vào hệ thống lõi của ngân hàng, mà chủ yếu khai thác yếu tố con người, từ sự thiếu cảnh giác của khách hàng đến những hạn chế trong nhận thức về an toàn thông tin.

Theo đó, lừa đảo qua ứng dụng ngân hàng số đã trở thành một thách thức an ninh phi truyền thống, với nhiều kịch bản được dàn dựng công phu, sử dụng các hình thức giả mạo tinh vi như tin nhắn thương hiệu, cuộc gọi giả danh ngân hàng, cơ quan chức năng, thậm chí lợi dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo (AI), deepfake để đánh lừa người dùng. Hệ lụy không chỉ dừng lại ở thiệt hại tài chính, mà còn làm xói mòn niềm tin của người dân đối với hệ thống tài chính – ngân hàng.

Từ thực tiễn đó, Thiếu tướng Lê Minh Mạnh cho rằng, báo chí cần được nhìn nhận như một lực lượng tham gia trực tiếp vào công tác phòng ngừa rủi ro, chứ không chỉ là kênh phản ánh sự việc sau khi đã xảy ra. Với khả năng tiếp cận rộng rãi, nhanh chóng và có sức lan tỏa lớn, báo chí giữ vai trò then chốt trong việc nâng cao nhận thức xã hội, giúp người dân không trở thành “mắt xích yếu” trên không gian mạng.

Thiếu tướng Lê Minh Mạnh, Chi hội trưởng Chi hội Phía Nam – Hiệp hội An ninh mạng Quốc gia

Thực tế cho thấy, phòng, chống lừa đảo qua ngân hàng số không thể chỉ dựa vào công nghệ. Dù các ngân hàng liên tục đầu tư vào xác thực đa yếu tố, sinh trắc học hay ứng dụng trí tuệ nhân tạo trong phát hiện gian lận theo thời gian thực, nhưng nếu người dùng thiếu kiến thức và kỹ năng an toàn số, nguy cơ rủi ro vẫn luôn hiện hữu.

Hiệu quả phòng, chống lừa đảo chỉ có thể đạt được khi triển khai đồng bộ trên ba trụ cột: công nghệ – quy trình – con người. Trong đó, yếu tố con người giữ vai trò trung tâm. Việc đào tạo đội ngũ nhân sự ngân hàng, đồng thời tuyên truyền, nâng cao nhận thức và kỹ năng cho người dân cần được coi là “tuyến phòng thủ đầu tiên”.

Đặc biệt, Thiếu tướng Lê Minh Mạnh nhấn mạnh yêu cầu xây dựng văn hóa an toàn số. Theo ông, bảo đảm an ninh cho ngân hàng số không chỉ là đầu tư hệ thống kỹ thuật, mà là quá trình lâu dài nhằm hình thành thói quen cảnh giác, tinh thần trách nhiệm và hiểu biết của mỗi cá nhân khi tham gia không gian mạng. Khi mỗi cán bộ ngân hàng và mỗi người dân đều ý thức được vai trò của mình, họ sẽ trở thành những “lá chắn” góp phần bảo vệ an toàn cho toàn xã hội.

Trong bức tranh tổng thể đó, báo chí – truyền thông là mắt xích kết nối giữa cơ quan quản lý, ngân hàng, lực lượng chức năng và người dân. Thông qua việc chia sẻ thông tin chính xác, phân tích chuyên sâu và cảnh báo sớm các phương thức, thủ đoạn lừa đảo mới, báo chí góp phần quan trọng trong việc phòng ngừa rủi ro xã hội và giữ vững niềm tin của người dân vào tiến trình chuyển đổi số của ngành ngân hàng.

Chuyển đổi số là xu thế không thể đảo ngược. Tuy nhiên, chỉ khi đi kèm với an toàn và niềm tin, ngân hàng số mới thực sự phát huy giá trị. Trong hành trình đó, báo chí không chỉ là người đưa tin, mà cần tiếp tục khẳng định vai trò là tuyến phòng thủ nhận thức, đồng hành cùng các cơ quan chức năng và người dân trong cuộc chiến chống lừa đảo công nghệ cao ngày càng phức tạp.

Thạc Hiếu