Báo chí với kỷ nguyên vươn mình của dân tộc

Talkshow “Tinh gọn tổ chức bộ máy - Trao quyền cho địa phương 2 cấp” do báo Tin tức và Dân tộc thực hiện tháng 5/2025.

Tại Hội nghị toàn quốc triển khai các nghị quyết của Bộ Chính trị ngày 18/5/2025, Tổng Bí thư Tô Lâm đã nêu rõ “Bộ tứ trụ cột” để giúp Việt Nam “cất cánh” gồm: Nghị quyết 57 về thúc đẩy khoa học công nghệ và đổi mới sáng tạo, Nghị quyết 59 về chủ động hội nhập quốc tế sâu rộng, Nghị quyết 68 về phát triển kinh tế tư nhân và Nghị quyết 66 về đổi mới toàn diện công tác xây dựng pháp luật. Đây chính là nền móng tư duy phát triển mới có tính toàn diện, khả thi, sát thực tiễn, là cơ sở lý luận vững chắc đưa đất nước phát triển.

Với truyền thống 100 năm gắn bó cùng dân tộc, báo chí đang đứng trước những yêu cầu cấp thiết về đổi mới nội dung, hình thức, cách tiếp cận và công nghệ để xứng đáng với vai trò định hướng dư luận. Kỷ nguyên mới của dân tộc cần những nhà báo tài năng và bản lĩnh, không ngừng sáng tạo, khám phá hiện thực, chuyển tải đến công chúng những thông tin thuyết phục và hấp dẫn; tôn trọng sự thật, kiên trì bảo vệ lợi ích của đất nước, của nhân dân. Từ đó, có thể phát huy vai trò và sứ mệnh của báo chí cống hiến cho đất nước, công chúng.

Đồng chí Trần Cẩm Tú, Ủy viên Bộ Chính trị, Thường trực Ban Bí thư

Qua 100 năm xây dựng và phát triển, nền Báo chí Cách mạng Việt Nam đã có những bước phát triển mạnh mẽ cả về số lượng, chất lượng, chương trình, nội dung ấn phẩm, bước đầu đã làm chủ công nghệ truyền thông hiện đại. Nhiều cơ quan báo chí đã phát triển thành cơ quan báo chí đa phương tiện ngang tầm khu vực và thế giới, đội ngũ những người làm báo ngày càng lớn mạnh, vững vàng về bản lĩnh chính trị, giỏi về nghiệp vụ, gương mẫu về đạo đức nghề nghiệp và thực hiện tốt chức trách xã hội.
Quá trình toàn cầu hóa, cùng sự phát triển của công nghệ số, trí tuệ nhân tạo mang đến nhiều cơ hội, nhưng cũng đặt ra nhiều thách thức đối với báo chí cách mạng. Báo chí cần đẩy mạnh nghiên cứu, khai thác, ứng dụng thành tựu khoa học công nghệ, chuyển đổi số báo chí gắn với cải cách bộ máy hành chính, xây dựng cơ quan báo chí chuyên nghiệp, hoạt động hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả và hội nhập quốc tế.

Người làm báo hạnh phúc vì luôn được Đảng, Nhà nước quan tâm, công chúng động viên, ghi nhận. Trong lịch sử báo chí, Chủ tịch Hồ Chí Minh giữ chuyên mục “Nói mà nghe” trên báo Nhân dân; Tổng bí thư Nguyễn Văn Linh có chuyên mục “Những việc cần làm ngay”... cho thấy vai trò không thể thay thế của báo chí thời kỳ đổi mới... Sẽ khó có những bài báo đi vào trái tim công chúng, nếu nhà báo thiếu tâm huyết, say mê, lăn xả với nghề.

Sự dấn thân, làm nghề nhiệt huyết và có lý tưởng, tinh thần phụng sự đất nước, phụng sự nhân dân, tự hào nghề nghiệp luôn là điểm tựa để nhà báo vững vàng đối diện với mọi khó khăn, thách thức, làm tốt nhất vai trò của mình trong mọi tình huống. Báo chí trong kỷ nguyên mới càng phải sống trong hơi thở của dân tộc, gắn với từng suy nghĩ, trăn trở của người dân. Sức hấp dẫn của báo chí là nói lên tâm tư, nguyện vọng của người dân.

Đồng chí Nguyễn Trọng Nghĩa, Ủy viên Bộ Chính trị, Trưởng Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương

Mỗi người làm báo hôm nay tự hào với truyền thống 100 năm của Báo chí Cách mạng Việt Nam và nhận thức rõ những chỉ đạo sâu sắc của Tổng Bí thư Tô Lâm: “Kỷ nguyên mới đặt ra yêu cầu nhiệm vụ mới, cao hơn đối với báo chí cách mạng, đòi hỏi báo chí phát triển tương xứng, vươn mình cùng dân tộc, xứng tầm với nền báo chí chuyên nghiệp, nhân văn, hiện đại”. Đây là là mệnh lệnh chính trị, là lời hiệu triệu mỗi người làm báo, cơ quan báo chí cần đổi mới toàn diện tư duy, phương thức hoạt động và tổ chức bộ máy.

Muốn vậy, phải tận dụng đội ngũ cộng tác viên, mở rộng các diễn đàn trao đổi, khai thác và cung cấp thông tin. Quan tâm tới những nhóm yếu thế, bảo vệ sự công bằng và lợi ích chính đáng của những đối tượng công chúng ít có cơ hội lên tiếng. Thông tin từ vùng sâu, vùng xa, đồng bào dân tộc thiểu số cần được ưu tiên nhiều hơn nữa. Sự tham gia của công chúng vào hoạt động báo chí chính là cách để báo chí sống động hơn, gần gũi công chúng hơn và cập nhật hơn.

Báo chí trong kỷ nguyên mới phải có tầm nhìn mới. Bám sát sự lãnh đạo của Đảng, có tầm nhìn xa, đón trước xu thế, báo chí mới không bị tụt hậu với thời cuộc. Thế giới đang biến chuyển khó lường. “Dĩ bất biến, ứng vạn biến”, kim chỉ nam hoạt động của báo chí là cái gì có lợi cho đất nước dứt khoát làm, cái gì có hại cho đất nước dứt khoát tránh. Cân nhắc kĩ lợi hại, mài sắc tư duy và thúc đẩy thêm những kênh chuyển tải phù hợp.

GS.TS Nguyễn Xuân Thắng, Ủy viên Bộ Chính trị, Giám đốc Học viện Chính trị quốc gia Hồ Chí Minh, Chủ tịch Hội đồng lý luận Trung ương

Với cách tiếp cận khách quan, nhiều chiều, báo chí đã phản ánh trung thực, sinh động đời sống xã hội trên mọi miền đất nước; kịp thời nêu bật những vấn đề bức thiết về giảm nghèo, môi trường, giáo dục, y tế, an sinh, xã hội, cải cách hành chính, phòng chống tham nhũng, lãng phí, tiêu cực... đóng vai trò giám sát và phản biện xã hội, phát hiện những điểm nghẽn trong quản lý, tổ chức thực hiện chính sách, đưa ra các kiến nghị xác đáng, giúp Đảng và Nhà nước kịp thời điều chỉnh hoàn thiện thể chế, pháp luật.

Báo chí chỉ có sức sống khi thuyết phục được công chúng. Kiên quyết chống thông tin xấu, độc, chặn đứng các luận điệu thù địch, khích lệ tinh thần đổi mới. Bên cạnh đó, báo chí trong kỷ nguyên mới phải hội nhập mạnh mẽ. Sự phát triển và bùng nổ của truyền thông số đặt báo chí trước cơ hội và thách thức cạnh tranh lớn. Đưa báo chí lên không gian mạng hay báo chí chủ động hoạt động, cạnh tranh trên các nền tảng mạng xã hội là hai cách tiếp cận khác nhau.

Với đặc thù loại hình, sự khác biệt về đối tượng công chúng và cách tiếp cận thông tin, đòi hỏi báo chí hoạt động trên không gian mạng phải linh hoạt, năng động hơn. Thông tin phải ấn tượng, nhanh chóng, ngắn gọn, không rườm rà, hình thức; nhưng vẫn phải giữ vững quan điểm “điều cần nói và muốn nói”. Đó là thách thức không dễ dàng. Chưa kể, hành lang pháp lý hiện nay còn chưa đầy đủ, những quy định điều chỉnh hoạt động báo chí trên không gian mạng còn đang nằm trong dự thảo Luật Báo chí dự kiến trình Quốc hội xem xét, thông qua vào cuối năm nay…

Song, cần đẩy nhanh quá trình hoàn thiện luật, nhất là những quy định về hoạt động của báo chí trên không gian mạng hay mô hình tập đoàn/tổ hợp báo chí đa nền tảng, để tạo điều kiện cho các cơ quan báo chí phát triển mạnh mẽ, chiếm lĩnh trận địa, làm tốt vai trò chủ lực của mình! Báo chí trong kỷ nguyên mới cũng phải tận dụng công nghệ làm báo, nhất là trí tuệ nhân tạo AI.

Bà Nguyễn Thị Việt Nga, Phó Trưởng đoàn ĐBQH tỉnh Hải Dương

Báo chí luôn là một kênh giao tiếp giữa Quốc hội với người dân và kiều bào ở nước ngoài. Đối với các đại biểu Quốc hội, báo chí thực sự là kênh thông tin hữu ích giúp thu thập thông tin về các vấn đề còn tồn tại, những gợi ý về giải pháp đến từ cử tri, chuyên gia, nhà báo. Từ đó, đóng góp những ý kiến sát thực trong công tác lập pháp, giám sát thi hành pháp luật, chính sách trong thực tế. Báo chí giúp các đại biểu nhanh chóng nắm bắt được những vấn đề đang nổi cộm, được dư luận xã hội quan tâm. Trên cơ sở đó tìm hiểu cụ thể, chuyên sâu hơn và được Quốc hội xử lý thỏa đáng, minh chứng cho mối liên hệ chặt chẽ, hiệu quả giữa Quốc hội với người dân tông qua báo chí.

Đã đến lúc, nhà báo phải tận dụng AI vào các quy trình sản xuất thông tin, những hạng mục công việc có thể sử dụng công nghệ thay thế sức người. Sự rành mạch ấy sẽ làm nên hiệu quả và sức thuyết phục, để cơ quan báo chí dồn lực cho những sản phẩm mang tính cạnh tranh, cốt lõi và tạo bản sắc riêng.

100 năm báo chí cách mạng Việt Nam là dấu mốc đất nước bước vào kỷ nguyên mới. Tầm nhìn và những thông điệp của Tổng Bí thư Tô Lâm đang truyền cảm hứng phát triển mạnh mẽ đến mọi cấp, mọi ngành, từng đảng viên, cử tri và người dân cả nước. Thực tiễn sinh động cần sự nỗ lực của báo chí, góp phần xứng đáng, thúc đẩy đất nước vững bước đi tới tương lai giàu mạnh, văn minh, phồn vinh, hạnh phúc.

PGS. TS Đỗ Chí Nghĩa (Ủy viên thường trực Ủy ban Văn hóa và Xã hội của Quốc hội)